tag:blogger.com,1999:blog-85050579289091209582024-03-13T11:30:15.571+03:00سـفـيـدمدونة سفيدSafeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.comBlogger158125tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-86740022551864450502014-11-06T14:00:00.002+03:002014-11-06T14:00:34.943+03:0029: عن اليوم الضائع<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-4t15fBYdMOs/VFtSCUpD55I/AAAAAAAAAtI/l50abn_REN8/s1600/29.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-4t15fBYdMOs/VFtSCUpD55I/AAAAAAAAAtI/l50abn_REN8/s1600/29.jpg" height="320" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">كم مرة قرأت أو سمعت لمن يشتكي بذل نفسه للآخرين
وحين يحتاجهم يصدّون عنه؟ شخصيًا، ربما مئات المرات ولا أبالغ إن عددتها بالآلاف! ومع
هذا في كل مرة نُصدم حين يتجدد نفس الأمر معنا! وليست المشكلة في أننا لا نتوقع قدوم
ذلك ولكن في أننا نعتبر الأماني بالتغير حقيقة، والحقيقة مجرد حدث شاذ لا يتكرر، ثم
يتكرر ويتكرر!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">أنا أعلم أن دائرة الزمن تدور وأن الأحداث والوقائع
تكرر نفسها وأن الإنسان - كما قال هيغل في العبارة التي سئمت من قراءتها - تعلّم من
التاريخ أنه لا يتعلم أبدًا من التاريخ ولكن كل هذه المسلّيات لا تفلح في صرف النظر
عن الإحساس بالألم في كل مرة يتم صدّنا بها، ونعود بعدها لنشتكي من بذل أنفسنا لمن
يسترخصنا! يبدو أن ذلك التشّكي والتذمر طبع إنساني أصيل فينا كبشر، وهو شيء بمثابة
جزء لا ينفصم عن الفطرة البشرية التي هي الأرضية المشتركة بيننا كأبناءٍ لآدم وحواء،
ولهذا لا نستطيع أن نتعلم كيفية تجاوز ألم الاسترخاص والصدّ بل نظل نشتكي، كما فعل
الماضون وعلى سيرتهم سيكون القادمون، أما المعاصرين فها نحن نشتكي ونشتكي إلى ما لا
نهاية!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنك لا ترى أحدًا يستطيع أن يعلّم نفسه الصمت بعد
أن ينطق لأنه بذلك ينعزل عن الناس والعزلة عند كائن واع واجتماعي ومدرك للعلاقات هي
باعثة لخوف يفوق في درجته الخوف من الموت، فالموت مغادرة الناس والعزلة حبسٌ بين الناس!
حتى ما يقوم به كهنة البوذ وسالكي طرق تهذيب النفس من نُذِر الصمت هي مجاهدة لترويض
النفس، والجهاد هو صبر على ألم شديد، فكل ما فعله هؤلاء هو أن علّموا أنفسهم الصبر وقاسوا ألمه وتقبلوه بدلاً من ألم اللذة المؤقتة
الراحلة، ولم يزيلوا الألم كليًّا، ربما ذلك لأن الإنسان كائن متألم، يولد بآلام، ويحيا
بالآلام، ويموت مخلفًا وراءه آلام! في تعلّمه يمارس الألم: ألم بطء قدوم المعرفة وممارستها،
في عمله يتاجر بالألم: ألم حرمان النفس الذي يجعله يبيعها وهي أغلى ما يملك مقابل أرخص
ما أبدعه الإنسان: ورق المال!، في نومه يغالب آلام التفكير باليوم، وفي يقظته يكابد
آلام جهل ما هو قادم، في راحته يعاني ألم ترقب انتهاء الراحة وبدء المشقة، حتى في نُطقه
يقع في ألم تحمّل الضوضاء حوله وهو ألم أهون من ألم الصمت والتفكر وضوضاءها داخله.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يريد الناس أبطالاً خارقين من صنف البشر العاديين
حتى يكذبوا على أنفسهم ويوهموها بأنه</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ا تحتوي في داخلها</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كائنات خارقة لكنها تنتظر فرصتها! ثم تنتظر فرصتها كـ"غودو"
الذي لا يأتي أبدًا!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span dir="RTL"></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">ليس ألم الانتظار -كما يقولون-
هو المؤلم حقًا ولكنه الإحساس بأن الانتظار خدعة وأن الفرصة مجرد وهم ومع هذا نلبث
في انتظار المعجزة، معجزة أن نجد شيئًا بلا ألم في هذا الوجود المحدود.</span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span lang="AR-SA"><br /></span></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ليس عند الإنسان ما يعالج به ألمه، كل ما اخترعه
وابتدعه هي ملهيات عن هذا الألم، لكن الملهيات تُوَلّد المفاجأة، لأنها تصفع
بضربات استباقية، تستطيع أن تتغلب على ألم تتوقعه لكن الألم المفاجىء يطيح بصاحبه،
لهذا السبب ربما في كل قرن ينجح الإنسان بأن يخترع أسلحة تفوق أسلحة خصمه ومع هذا قد
يغلبه شرذمة لا يملكون سلاحًا ولكنهم يملكون قدرة المباغتة.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">هو، هذا، ملخص التاريخ، الإنسان السوبرمان كما حلم
به نيتشه يتغلب على كل شيء إلا على موت الإنسان، يميت كل شيء، وهو نفسه يموت، مقهورٌ
في وجوده، وإن قهر الموجودات غيره!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">انظر وإلتفت إلى فطرة عشق الراحة التي يقاسي الإنسان
الآلام لأجلها نيلها، ويتحمل الصدمات تلو الأخرى ليُثّبت لنفسه فطرة عشق الحرية ثم
إلتفت وتأمل ما عليه هذا العالم من ضيق وموانع تحول دون نيل العاشق لمعشوقه، وستقطع
بعدم وجود هذا المعشوق الذي فيه حرية بلا صدمة العائق وراحة بلا ألم في عالمنا الدنيوي</span></span><span style="font-size: medium;">.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إننا مخلوقات من جنس الآخرة، {</span></span><span style="font-size: medium;">وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ}،</span><span style="font-size: medium;"> نلبس أثوابًا منسوجة
من خيوط الدنيا، {</span><span style="font-size: medium;">وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن سُلالَةٍ مِّن طِينٍ}،</span><span style="font-size: medium;"> ولشدة عشقنا لهذا الثوب نعمل كل ما يمكن لنقول أنه لا بدن لنا سواه!
فهل رأيت مخلوقًا أتعس من الإنسان؟ حيث يمضي يومه في حفر الدركات خوفًا من ألم صعود
الدرجات؟</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ثم يحتفل بذلك اليوم!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">عن الصادق عليه السلام: </span></span><span style="font-size: medium;">مَنْ تَعلَّقَ قَلبُهُ بِحُبِّ الدُّنْيَا تَعَلَّقَ مِنْ ضَرَرِهَا بِثَلاثِ خِصَال : هَمٌّ لا يُفْنَى ، وأمَلٌ لا يُدْرَكُ ، وَرَجَاءٌ لا يُنَالُ.</span></div>
</div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-31744157859206789722014-09-21T21:47:00.001+03:002014-09-22T22:30:58.854+03:00مبدأ الضلال بين الكليني والنعماني<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">يُقال في المثل الفارسي ما ترجمته: العِلمُ كلبُ الشيطان.
ومعناه أنّ العلم ليس عاصمًا للإنسان، بل قد ينهشه كما ينهش كلب الصيد طريدته، وهو
في الحالة هنا كان كلبًا للشيطان أطلقه على الإنسان، فظنّ أنه قادر على أن يروّضه
وانتهى به الحال ضحية له. ما تقوله الأمثال يمكن أن نعتبره شيئًا أشبه
بـ<span style="color: orange;">"</span>البديهة الإنسانية<span style="color: orange;">"</span> فهي خبرة مشتركة بين كل الناس تختلف بألفاظها
وتتفق بمضمونها. ومفادها أنّ هناك شيئًا دخيلاً لا يزال مجهولاً لم يناط لثامه
بالكامل له دخالة بسلامة الإنسان وإنحرافه، شيء يفوق الأجوبة المعتادة من كون
العلم أو المعرفة أو العقل قادرة <u>لوحدها</u> على عصمة الإنسان من الانحراف أو الضلال!</span></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-8x6i8qG3640/VB8c2Z7pPUI/AAAAAAAAAsw/g7N3-telhOw/s1600/Untitled-1%2Bcopy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-8x6i8qG3640/VB8c2Z7pPUI/AAAAAAAAAsw/g7N3-telhOw/s1600/Untitled-1%2Bcopy.jpg" height="303" width="320" /></a></span></span></div>
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">حين تقرأ تاريخ البشرية، لا تستطيع أن تهمل التساؤلات
التي تتكاثر في الذهن عن الأسباب التي أدت لإنحراف جماعات، أو ضلال أفراد، أو كيف
نشأت الكثير من الخرافات والمعتقدات، أو تسربت اعتقادات لأذهان أخرى فاختلطت مع
أساطير وأوهام وعادات الآخرين. بل كيف نشأت الكثير من الفِرَق والمِلل، وكيف تم
إعادة تشكيل الأفكار وظهور النِّحَل. ولست وحيدًا في هذه التساؤلات، فقد طرحت من
كل صاحب فكر، وقدمت لها الإجابات من أصحاب النظر. وكنت أثناء مطالعتي تخطر علي هذه
الأسئلة فأرى أحدهم تارة يصنّف فيها، وآخر يمر عليها عارضًا، وثالث يلمّح لها
تلميحًا، إلا أنّ التساؤل لم يشبع، والنّهم لم ينته.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يذكر <b style="background-color: white;"><span style="color: #990000;">الشيخ محمد بن إبراهيم النعماني</span></b> (ت: 380 هـ) في
مقدمة كتابه <span style="color: orange;">"</span>الغَيْبَة<span style="color: orange;">"</span> السبب الدافع لكتابته فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">فقصدت القربة إلى الله عز وجل بذكر ما جاء عن الأئمة الصادقين الطاهرين عليهم
السلام من لدن أمير المؤمنين عليه السلام إلى آخر من روي عنه منهم في هذه الغيبة التي
عمي عن حقيقتها ونورها من أبعده الله عن العلم بها...</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، فهو يعتبر عدم العلم نوعًا من العمى يصدّ
الإنسان عن رؤية النور (الذي هو نوع نور غير مادي يشير إلى صفاء الحقيقة حتى لا
تحتاج لتوسط غيرها في البَين لبيانها)، لكن ما السبب الذي يجعل هذا الشخص مبصرًا
والآخر أعمى؟ يشير النعماني إلى مفهوم <span style="color: orange;">"</span>تشّكك الإيمان<span style="color: orange;">"</span> أي تعدد المراتب
للحقيقة الواحدة، فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">وأكثر من دخل في
هذه المذاهب إنما دخل على أحوال: فمنهم من دخله بغير رويّة ولا علم، فلما اعترضه يسير
الشبهة تاه. ومنهم من أراده طلبًا للدنيا وحطامها، فلما أمالَه الغواة والدنيويون إليها
مال مؤثرًا لها على الدين، مغترًا مع ذلك بزخرف القول غرورًا من الشياطين ... ومنهم
من تحلى بهذا الأمر للرياء والتحسن بظاهره، وطلبًا للرئاسة، وشهوة لها وشغفًا بها من
غير اعتقاد للحق، ولا إخلاص فيه، فسلب الله جماله وغير حاله، وأعد له نكاله. ومنهم
من دان به على ضعف من إيمانه، ووهن من نفسه بصحة ما نطق به منه، فلما وقعت هذه المحنة
التي آذننا أولياء الله صلى الله عليهم بها مذ ثلاثمائة سنة تحير ووقف ...</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ويمكن للحَذِق حين يَسْبُر هذه الحالات
التي ذكرها النعماني أن يرى بوضوح أنها حالات نفسانية، وجدانية، تُتَرجم بالخارج
إلى انتماء أو ترك لاعتقاد ما، فالرياء وطلب السلطة والعجلة والغرور وغيرها هي طبائع
إنسانية تنشأ من الطمع والجشع، ولا يختص ذلك بالماديّات بل حتى بالأمور المعنوية،
فالإنسان لا يبحث عن المال حتى يشبع نهمه فقط بل الكثير من الناس يبحثون عن فعلٍ
يخلدهم، ولو كان بالسلب، فلا يمتنعون من ارتكاب العجائب كمن بال في بئر زمزم، أو
أجرم وبطش في النّاس.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غير أنّ النعماني يرجع السبب في الإندفاع مع
هذه الحالات النفسانيّة والطبائع الإنسانية بحيث تصبح سببًا لمبدأ كل ضلالة، إلى
الجهل، والجهل قسمان عنده، جهلٌ يعني عدم العلم، وجهل يعني عدم أخذ العلم من موارده الصحيحة بل من أدعيائه، فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">ولعمري ما أُتيَ
من تاه وتحير وافتتن وانتقل عن الحق وتعلق بمذاهب أهل الزخرف والباطل إلا من قلة الرواية
والعلم وعدم الدراية والفهم، فإنهم الأشقياء، لم يهتموا بطلب العلم ولم يتعبوا أنفسهم
في اقتنائه وروايته من معادنه الصافية على أنهم لو رووا ثم لم يدروا لكانوا بمنزلة
من لم يرووا</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> والسبب
الذي دعاه إلى وضع الجهل في هذا الموضع اعتباره أنّ العلم بما هو علم يرشد الإنسان
لهداه، ويوضح له ما اشتبه عليه، ويوقفه على حقيقة الأشياء فيعرف منها النافع،
ويتجنّب الضار، وبعبارته: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">وتحقق فيهم وصف
الفرقة الثابتة على الحق التي لا تزعزعها الرياح، ولا يضرها الفتن، ولا يغرها لمع السراب،
ولم تدخل في دين الله بالرجال فتخرج منه بهم</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، وبذلك يكون اليقين قرين الإنسان فلا ينقدح
الشك في قلبه ليكون سببًا في الإقدام على ما اشتبه عليه: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">بما أوجبته قبائح الأفعال ومساوئ الأعمال، والشح
المطاع، والعاجل الفاني المؤثر على الدائم الباقي، والشهوات المتبعة، والحقوق المضيعة
التي اكتسبت سخط الله عز وتقدس، فلم يزل الشك والارتياب قادحين في قلوبهم كما قال أمير
المؤمنين عليه السلام في كلامه لكميل بن زياد في صفة طالبي العلم وحملته:</span><span style="color: purple;"> (</span><span style="color: blue;">... أو منقادًا
لأهل الحق لا بصيرة له، ينقدح الشك في قلبه لأول عارض من شبهة ...</span><span style="color: purple;">) </span><span style="color: blue;">حتى أدّاهم ذلك إلى
التيه والحيرة والعمى والضلالة، ولم يبق منهم إلا القليل النزر الذين ثبتوا على دين
الله، وتمسكوا بحبل الله، ولم يحيدوا عن صراط الله المستقيم</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. فالثبات على الحقيقة هو جهاد يتطلب
التعلّم الدائم، والمداومة على العمل بهذا العلم، ومقاومة نزعات النفس بجرّ هذا
العلم إلى خانة الرياء أو التكسب أو الاستفادة في تحقيق المصالح الخاصة
والأنانيّة، كما أنّ العلم ليس كل معرفة ملفقة بل هي معرفة تامة بذاتها لا تكون شرعةً لأي أحد بل لأهلها الذين استحقوا حملها.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">يتضّح من هذا، أنّ النعماني يُرشد إلى أن
الضلال والإنحراف ليسا قدرًا مفروضًا على الإنسان ولكنهما ثمرة طبيعية لغرس الجهل
الذي غرسه في نفسه، وهذا الجهل هو ابن شرعي للشك، فإن نفي الحقائق، واخضاع كل علم
للشك لا لإختباره إنما لنفي الحقيقة عنه يولّد اضطرابًا عند الإنسان يسلبه كل
معيار سليم يستطيع من خلاله موازنة نفسه في الحياة، وأولى ضحايا هذا المعيار
المفقود هو العقل الذي يصبح من قوّة ايجابية ضابطة للإنسان إلى قوّة سلبية تعمل عمل
الخادم لرغباته وأهوائه واشباع شهواته وبقاء غفلته، وهكذا يميل مع كل من يغريه
باشباع هذه الحاجات ولو كان على حساب إنسانيته، فلا تعجب من كون عبقريًا أو خارق
الذكاء يكون سببًا لكل دمار وهلاك فالذكاء قوة خادمة وليس قوّة ضابطة كالعقل
النامي بالعلم، رغم أن محلّهما هو المخ. <o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من جهة أخرى، لا يختلف <span style="color: #990000;"><b>الشيخ محمد بن يعقوب
الكليني</b></span> (ت: 328 هـ) كثيرًا عن النعماني، إنما يصيغ عباراته بدقة، فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">فقد فهمت يا أخي ما شكوتَ من اصطلاح أهل دهرنا
على الجهالة وتوازرهم وسعيهم في عمارة طرقها، ومباينتهم العلم وأهله، حتى كاد العلم
معهم أن يأزر</span><span style="color: #999999;"> [يضعف]</span><span style="color: blue;"> كله وينقطع مواده، لما قد رضوا أن يستندوا إلى الجهل، ويضيعوا
العلم وأهله</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> فهو هنا يشير
إلى أن الجهل ليس عدم العلم، ولكنه علم مزيّف أو مزوّر بهيئة العلم الصحيح، فهو
بنيان كامل بحيث يصبح وجودًا يُستدلّ له، ويُبرهن عليه ويُزادُ فيه، فتستطيع أن
تقول أن الجهل هو وجود مليء بالمغالطات والتركيبات الخاطئة بحيث كلما زاد التعمّق فيها
إزداد البُعد والانحراف عن جادة الصواب.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويكمل الكليني حديثه مبينًا، أنّ مبدأ
الضلالة والهداية لا ينشأ من النفس بل من العقل لكون العقل إذا كمل صار قادرًا على
تمييز القبيح من الحسن، سواء كان ذلك القبيح من داخل النفس أو من خارجها، فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">فاعلم يا أخي رحمك الله أن الله تبارك وتعالى
خلق عباده خلقة منفصلة من البهائم في الفطن والعقول المركبة فيهم، محتملة للأمر والنهي،
وجعلهم جل ذكره صنفين: صنفا منهم أهل الصحة والسلامة، وصنفا منهم أهل الضرر والزمانة،
فخص أهل الصحة والسلامة بالأمر والنهي، بعد ما أكمل لهم آلة التكليف، ووضع التكليف
عن أهل الزمانة والضرر، إذ قد خلقهم خلقة غير محتملة للأدب والتعليم وجعل عزوجل سبب
بقائهم أهل الصحة والسلامة، وجعل بقاء أهل الصحة والسلامة بالأدب والتعليم، فلو كانت
الجهالة جائزة لأهل الصحة والسلامة لجاز وضع التكليف عنهم، وفي جواز ذلك بطلان الكتب
والرسل والآداب، وفي رفع الكتب والرسل والآداب فساد التدبير، والرجوع إلى قول أهل الدهر،
فوجب في عدل الله عزوجل وحكمته أن يخص من خلق من خلقه خلقة محتملة للأمر والنهي، بالأمر
والنهي، لئلا يكونوا سدى مهملين، وليعظموه ويوحدوه، ويقروا له بالربوبية، وليعلموا
أنه خالقهم ورازقهم ...</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ومفاد كلامه -رحمه الله- أن التكليف يدور مدار العقل، ولولا
هذا العقل وقابلياته لما كان لله سبحانه أن يكلف العباد، والتكليف لا يكون إلا
بالتعلّم والأدب ليعرف الإنسان ما ينبغي عليه وما ينبغي له، ولو كان الجهل جائزًا
للناس لما أوجب عليهم التفكر والتعلّم والنظر، وقد يقول قائل فما بال المجانين
وناقصي العقول ومن كانت استعداده للتعلّم قليلاً؟ فالجواب في طيات كلامه هو أن
واجب المتعلّم تعليم الجاهل، ولو جاز للجميع البقاء على الجهل ما مضت الحياة وما
استمرت، ولا امتاز النوع الإنساني عن غيره من البهائم، ولما صحّ أن يكلّفهم الله
سبحانه لأن تكليف الجاهل العاجز خلاف الحكمة والعدل، والخالق سبحانه حكيم عادل بلا شك فلا يصدر منه -سبحانه- القبيح.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويأتي الكليني بعد ذلك إلى السبب الذي يدفع
الشخص إلى الخروج من اليقين إلى الشك، والنزوع إلى الجهل والضلال، فيقول: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">والشرط من الله جل ذكره فيما استعبد به خلقه
أن يؤدوا جميع فرائضه بعلم ويقين وبصيرة، ليكون المؤدي لها محمودًا عند ربه، مستوجبًا
لثوابه، وعظيم جزائه، لأن الذي يؤدي بغير علم وبصيرة، لا يدري ما يؤدي، ولا يدري إلى
من يؤدي، وإذا كان جاهلاً لم يكن على ثقة مما أدى، ولا مصدقاً، لأن المصدق يكون مصدقًا
حتى يكون عارفًا بما صدق به من غير شك ولا شبهة، لأن الشاك لا يكون له من الرغبة والرهبة
والخضوع والتقرب مثل ما يكون من العالم المستيقن، وقد قال الله عزوجل: </span><span style="color: purple;">{</span><span style="color: blue;">إلا من
شهد بالحق وهم يعلمون</span><span style="color: purple;">}</span><span style="color: blue;"> فصارت الشهادة مقبولة لعلة العلم بالشهادة، ولولا العلم
بالشهادة، لم تكن الشهادة مقبولة، والأمر في الشاك المؤدي بغير علم وبصيرة، إلى الله
جل ذكره، إن شاء تطول عليه فقبل عمله، وإن شاء رد عليه، لأن الشرط عليه من الله أن
يؤدي المفروض بعلم وبصيرة ويقين، كيلا يكونوا ممن وصفه الله فقال تبارك وتعالى: </span><span style="color: purple;">{</span><span style="color: blue;">ومن
الناس من يعبد الله على حرف فإن أصابه خير اطمأن به وإن أصابته فتنة انقلب على وجهه
خسر الدنيا والآخرة ذلك هو الخسران المبين</span><span style="color: purple;">}</span><span style="color: blue;"> لأنه كان داخلاً فيه بغير علم ولا يقين،
فلذلك صار خروجه بغير علم ولا يقين، وقد قال العالم عليه السلام: </span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">من دخل في الايمان
بعلم ثبت فيه، ونفعه إيمانه، ومن دخل فيه بغير علم خرج منه كما دخل فيه</span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">، وقال
عليه السلام: </span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">من أخذ دينه من كتاب الله وسنة نبيه صلوات الله عليه وآله زالت
الجبال قبل أن يزول ومن أخذ دينه من أفواه الرجال ردته الرجال</span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">، وقال عليه السلام:
</span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">من لم يعرف أمرنا من القرآن لم يتنكب الفتن</span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">.</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">فالنصّ يشير بوضوح إلى أنّ البقاء على الصحة
والسلامة، وعدم الريب والزيغ، منوط بثلاثة أمور هي: العلم واليقين والبصيرة.
بالعلم يعرف تكليفه ويعقله فلا يتجاوز حسنًا ولا يبقى على قبيح، وباليقين يكون
عمله تامًا ومتقنًا، وبالبصيرة يكون واعيًا وعارفًا، ويظهر بهذا أن الجهل له ثلاثة
مناشيء وهي عدم العلم والمعرفة، والشك، والإثنان الأوليان من مختصات العقل
والثالثة من مختصات القلب، فالشكّ إذا خرج من كونه قنطرة لليقين إلى كونه قاطرة
تهدم كل يقين، صار مرضًا قلبيًا يدل على عدم قدرة العقل على التوفيق بين ما يدركه
وما ينبغي عمله، فلا يكون له القدرة على الترجيح واتخاذ الحكم، ولا تكون للنفس الثقة بحكم العقل لتذعن له.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وعلى هذا الأساس يشير الكليني إلى سبب نشوء
الملل والنحل المختلفة: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">ولهذه العلة انبثقت
على أهل دهرنا بثوق هذه الأديان الفاسدة، والمذاهب المستشنعة التي قد استوفت شرائط
الكفر والشرك كلها، وذلك بتوفيق الله تعالى وخذلانه، فمن أراد الله توفيقه وأن يكون
إيمانه ثابتًا مستقرًا، سبب له الأسباب التي توديه إلى أن يأخذ دينه من كتاب الله وسنة
نبيه صلوات الله عليه وآله بعلم ويقين وبصيرة، فذاك أثبت في دينه من الجبال الرواسي،
ومن أراد الله خذلانه وأن يكون دينه معارًا مستودعًا - نعوذ بالله منه - سبب له أسباب
الاستحسان والتقليد والتأويل من غير علم وبصيرة، فذاك في المشيئة إن شاء الله تبارك
وتعالى أتم إيمانه، وإن شاء سلبه إياه، ولا يؤمن عليه أن يصبح مؤمنًا ويمسي كافرًا،
أو يمسي مؤمنًا ويصبح كافرًا، لأنه كلما رأى كبيرًا من الكبراء مال معه، وكلما رأى
شيئًا استحسن ظاهره قبله، وقد قال العالِم عليه السلام: </span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">إن الله عزوجل خلق النبيين
على النبوة، فلا يكونون إلا أنبياء، وخلق الأوصياء على الوصية، فلا يكونون إلا أوصياء،
وأعار قومًا إيمانًا فإن شاء تممه لهم، وإن شاء سلبهم إياه</span><span style="color: purple;">"</span><span style="color: blue;">. قال: وفيهم جرى قوله:
فمستقر ومستودع</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">فهو بعد بيان دور الجهل والعلم، يأتي لدور
العوامل الغيبية في تحديد هداية الإنسان وضلاله. والعوامل الغيبية هي عوامل معلولة
أيضًا خاضعة لنظام الأسباب والمسببات ولكن نظامها غير منكشف بكامله عندنا، وإنما
الثابت أن جزاء كل عمل هو ما يستحقه، فالهداية هي استحقاق لصاحبها نتيجة تهيئته
لأسبابها فصار المقتضى لتحققها موجود والمانع منها مفقود، ويتضّح ذلك جليًا بنصه
على </span><span style="color: red; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">«</span><span style="color: blue; font-size: medium;">كلما رأى كبيرًا من الكبراء مال معه، وكلما رأى شيئا استحسن ظاهره قبله</span><span style="color: red; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">»</span><span style="font-size: medium;">،
فتركُ العقل القطعي وجعل الهوى والميل ميزان للاستحسان والرفض للمعارف يجعل من ذات
الإنسان هي الميزان، وذات الإنسان بحكم تركبها من عقل وروح، فكر وهوى، إلى آخر هذه
الثنائيات فإنّ ميلها للدعة والراحة يجعلها تنزع نحو ما فيه لذة عاجلة على ما فيه
لذة آجلة، لذلك يكون اختيارها لما يناسب الهوى أسرع من اختيارها لما يناسب العقل
القطعي بما يتضمنه من تحليل وتركيب ونظر، ولمّا علم الله سبحانه بتوّطن نفس هذا الإنسان على ذلك كان استحقاقه للضلالة نتيجة حتمية له، فكما أن النار تنتج الحرق كذلك النفس المتوطنة على الميل نحو الهوى وعدم الفصل باستخدام العقل لا تنتج إلا الفساد.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قد يستشكل بعضهم بقول الكليني: </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">فذاك في المشيئة إن شاء الله تبارك وتعالى أتم
إيمانه، وإن شاء سلبه إياه</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، والجواب في
قوله تعالى: <span style="color: orange;">{</span><span style="color: #38761d;">من كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاء لِمَن
نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا * وَمَنْ
أَرَادَ الآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ كَانَ سَعْيُهُم
مَّشْكُورًا. كلاًّ نُّمِدُّ هَـؤُلاء وَهَـؤُلاء مِنْ عَطَاء رَبِّكَ وَمَا كَانَ
عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا</span><span style="color: orange;">}</span>، فالمشيئة هنا باصرة إلى نيّة الإنسان وباعثه على
عمله، لا على عمله فقط، فإن خالصًا عن نية سليمة هداه الله جزاءً لهذه للنية، وإن
كانت مشوبة وملوثة قادته إلى الخذلان فالذي خبث لا يخرج إلا نكدًا، وكل ذلك بمشيئة
الله سبحانه الذي خلق عباده مختارين لا مجبرين، حتى لا تكون لهم حجة.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="color: red;">الخلاصة:</span></b><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="color: red;"><br /></span></b></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">مبدأ الضلال والإنحراف، ليس وجود شيء يسمى
بالضلال والإنحراف في الخارج مع الإنسان، بل هما نابعان منه وهو مُوجِدهما، فهما
قدرٌ متولد من الإنسان يختاره بمحض إرادته، يُنّظر له ويُقدم عليه، ليحقق غاياته
وأطماعه، لذلك ترى كل ضلال وإنحراف خطابهما شعوريّ وحسي لا عقلي، وإن ظهرا بلغة
العقل إلا أن العودة للقواعد العقلية القطعية والبرهانية سرعان ما تكشف هذه الدعوى
وتظهر زيفها وبطلانها. ومن هنا كان جهاد النفس أشدّ وأقوى لأنه دائم ودقيق، وليس
مؤقتًا وعامًا كما هو مع العدو الخارجي، فالعدو ينتهي مع مرور السنوات ويتبدّل أما الضلال الذي
يتولد من سوء النفس وخبث سريرتها يتوالد ويتكاثر مع الأيّام. وعليه كل خطاب يتوجه لبيان مبدأ الضلالة لا يترك مربع النفس لغيرها لكونها المؤثر الأول فيه.</span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">وهذه النفس هي التي فوق العلم والمعرفة والعقل، لأنها بمثابة التربة التي تهيئ لما سبق ذكره أن ينتج ثمره، فإن فسدت التربة فسدت الثمرة وإن كانت البذرة من أجود الأنواع، وهكذا هو الإنسان، فإن الضلال والإنحراف الذي ينتجه يعود لانحراف الساحة التي تمارس فيها قواه سابقة الذكر تأثيراتها فيها.</span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span>
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المصادر:</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span>
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جميع الاقتباسات هي من:</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span>
<span style="color: #999999; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small;"><b><u>(1)</u></b> كتاب الغّيْبَة، للشيخ الأجل محمد بن ابراهيم بن جعفر النعماني، المعروف بأبي زينب.</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الطبعة الأولى، 2013م، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بيروت - لبنان، ص (9-22).</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span>
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><b><u>(2)</u></b> كتاب أصول الكافي، لثقة الإسلام الشيخ محمد بن يعقوب الكليني.</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الطبعة الأولى، 2005م، دار المرتضى، بيروت - لبنان، ص (5-9).</span></div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-44933160494473017132014-03-13T17:42:00.001+03:002014-03-14T01:48:11.776+03:00صناعة الإنحراف<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">الانحراف ليس موقفًا،
وليس حالة يمر بها الشخص بل هي طبيعة يُصنع عليها ويكبر. قد تكون كلمة الإنحراف
ثقيلة على النفس، فمن يخوّلك أن تسمي فلانًا منحرفًا أم لا؟ من نصبك قاضيًا أو
نبيًا يوحى إليه بحقائق الناس؟ حسنًا، مثل هذه الأسئلة صحيحة لكنها أيضًا ليست
مطلقة. الانحراف صناعة يتم فيها نحت فكر الفرد، وصناعة شخصيته بحيث تعود كالمنخل
لا يمر منه إلا ما يناسب المعايير المنحرفة التي زُوّد بها. لست بحاجة لأن تكون
نبيًا أو قاضيًا حتى تحكم بانحراف شيء ما، فإن الحسن والقبح يدركهما العقل، كما
يدرك تمامًا أنّ التعدي على ما هو حق للآخرين قبيح وأن الإصرار عليه انحراف، يدرك
أنّ الأمانة – وهي قيمة مطلقة لا تتغير بتغيّر الزمان أو المكان – أمر حسن وأن
الإصرار عليها هو سلامة في العقل والنفس. إن صناعة الانحراف تحاول تبرير انحرافها
بأن تصور لك انعدام الحقيقة، بطرح صعوبة الوصول إليها أولاً، ثم تساوي كل الحقائق وتشكك
فيها حتى تصل معك إلى أن الحقيقة هي ما تريده أو تشتهيه فيصبح معيار الصحة
والسلامة نفسك وما تهواه وأما كل المعايير الخارجية فهي مجموعة أكاذيب لا واقعية
لها، تحاربها بشدة.</span><span dir="LTR" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-qUrh_OpgxNU/UyHDbSi6UjI/AAAAAAAAAro/bUM77jiuyxU/s1600/Untitled-1+copy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-qUrh_OpgxNU/UyHDbSi6UjI/AAAAAAAAAro/bUM77jiuyxU/s1600/Untitled-1+copy.jpg" height="252" width="320" /></a></div>
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">لا يمكنك الحكم على
نيّات الناس، لكن يمكنك محاكمة أفعالهم ومواقفهم وإن الخلط بين الاثنين لتخويف
الآخر من ممارسة هذا الأمر العقلاني يعود في جذوره إلى الرغبة بعدم بيان خطا الانحراف.
تراه سليط اللسان بالنقد والاتهام لكل ما لا يعجبه لكن ما أن تشير لخطئه في النقد
وفقدان مقدماته تتملكه الثورة فيبدأ سيل اتهاماته بالتحجر والتخلف والجهل ومعاداة
العقل! رغم أن العقل كقوة مدركة يحكم بوجود معايير خارجية تميّز الصحيح من الخطأ،
لكن العقل كمصدر معرفي متوهم مثل الذي يدعون إليه يقول لك بأن الصحة منفعتك والخطأ
هو إيقاف منفعتك لأجل الآخر، يضع لك المقاصد ويطلب منك أن تحوّر كل شيء وفقها، فهو
عقل نفساني (سيكولوجي) محكوم بالرغبات والحاجات ومسيطر عليه بالمنافع والغايات. قد
تضع رجلك أمام أحدهم وليس بنيّتك إهانته لكن فعل الإهانة قد تحقق بغض النظر عن
النيّة، وتكرار الفعل يكشف عن نية ما لبثت أن تترجم نفسها لسلوكٍ دائم ومستمر. إن
أكبر مورد لانتشار الدجالين وقبولهم بين الناس هو هذا التهوين والعبث بالحقائق
وموازينها ونسف مقدماتها، بحيث يصبح لكل راية ضلال أتباع</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[1]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;">.</span></span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">لكن ما هو منشأ هذا
الانحراف؟ في القرآن الكريم التفاتات ظاهرية لطيفة جدًا، فهناك حقيقة قرآنية ملفتة
للنظر هي أنّ الناس يؤمنون بدعوات الأنبياء بعد جهد جهيد وصراع مرير ولكنهم سرعان
ما ينقلبون على أعقابهم بعد رحيلهم أو غيابهم، وفي الغالب الأعم – إن لم يكن الكل
– لا يكون ذلك الانقلاب إلا بعد العلم والمعرفة وليس ناشئًا من جهل </span><span style="font-size: medium;">{</span><span style="font-size: medium;">وَمَا
اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ
الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ</span><span style="font-size: medium;">}</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[2] </span><span style="color: #222222; font-size: medium;">لكن العلم ليس هو السبب في الضلالة والانحراف
كما قد يندفع الذهن لاستظهار ذلك إنما هو بمنطوق الآية (البغي) وهو شيء يتعلق بذات
النفس الإنسانية لا بشيء آخر.</span></span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">صحيح أن العلم والمعرفة
يمتلكان القدرة على إنشاء هويّة متفردة للإنسان بين الباقين فيصبح ذاك مميزًا
بالعلم أو عالمًا وذاك عارفًا لكن هذه الهويات لتعلقها بالإنسان تبيتُ وهي لها
جانب شخصي يتعلق بصاحبها ويتبعه، وهذا الجانب الشخصي يتمثل في إعادة تفسير ذلك
العلم ليناسب الهوى الذي يعارض حقيقة العلم {وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُواْ
الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَكَ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ
قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ}</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red; font-size: xx-small;">[3]</span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">وهذا العلم المُلّفق
دائمًا ما يكون منطبعًا بالهوى {وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا
جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذَاً لَّمِنَ الظَّالِمِينَ</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">}</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[4] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">لكن هذا الخطاب
لمن؟</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">يظهر أنه متعلّق بعقلية
المجتمع التي ترفض التنازل عن موروثاتها لأنها تعتبر ذلك الموروث هويتها {قَالُواْ
أَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">}</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[5] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">فمهما تعددت
الهويّات المصنوعة من العلم فإنها تخضع بالنهاية للطبيعة الإنسانية المصطبغة
بالهوى والرغبة والإتباع والانتماء لفئة وإرثٍ ما، وهذه الهويّة الموروثة تنشا من
عاملين مودعين في النفس {فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">}</span></span><span style="color: red; font-family: Arial, sans-serif; font-size: xx-small;">[6]</span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">ورغم أن الاختلاف
والتباين بين الناس يتمظهر بصورة خلاف هويات في العادة، إلا انّ الاختلاف والتباين
حقيقته ليس صراع هويات إنما صراع النفس الإنسانية ذاتها في داخلها وينعكس على
الخارج بصورة خلاف هويات وأيدلوجيات، {وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ
أُمَّةً وَاحِدَةً وَلاَ يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ}</span><span style="color: red; font-size: xx-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">[7]</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">أي أنّه ما دام الإنسان
إنسانًا يتنازع في داخله هذين العاملين سيستمر الخلاف ما بقي، فصراع الحق والباطل،
الخير والشر، هو صراع الإنسان اليومي مع نزعة الفجور فيه ونزعة التقوى، لكن لأنهما
داخليان وساحتهما النفس الباطنة فهو يرشحان للخارج بصورة هويات أو اعتقادات ما
تلبث أن تحاول الانتشار وهي أسوأ أنواع الانحراف، لأنها تسوّق لك أهواء المنحرفين
ورغباتهم بالتسلط على أنها حقائق يقينية وهي ليست سوى ظنون وهمية لا تملك قطميرًا
من القبول العلمي.</span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">لكن كيف تكون صناعة
الانحراف؟ تتميّز صناعة الانحراف بأنها صناعة اجتماعية تقوم على تشويه المعرفة،
ونقض أسسها، وتحطيم كل ما له علاقة بضبط ميزان العقل تجاه الحكم على القضايا. تبدأ
بتغذية نزعة التشكيك من خلال التركيز على التناقضات لكنها أبدًا لا تعود للجذور
لتوضيح السبب في نشوء التناقضات إنما تكتفي بأخذ ظواهرها</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[8</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;">، وتتميز صناعة
الانحراف بأنها لا تقدم علاجًا لهذه القضايا إنما تعمد إلى خلق وضع بديل بحيث ترمى
كل المساوئ على الوضع الأول وتصور الحلول محصورة بالوضع الثاني. وهي تنزع إلى تبرير
كافة الأخطاء وتسوّق لكافة الانحرافات حتى لا يكون هناك معيار واضح يمكن استخدامه
في الاشارة إلى واقع هذا الانحراف المصطنع. وهذه علامة مميزة لصُناع الانحراف
فإنهم لا يتعلمون العلوم للوصول إلى اليقين إنما لضرب بعضها ببعض لابقاء حالة
التشكيك</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[9] </span><span style="color: #222222; font-size: medium;">لأنه في مثل هذه الحالة، يكون استقبال أي فكرة أو دعوى ترتكز على نسف كل
معرفة وعلوم عقلائية معتبرة، في مورد القبول!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">غير أنّ لُبّ سر صناعة
الانحراف يكمن هنا، في أن العقل البشري غير قادر على تنقية ذاته بذاته، فهو كالآلة
يعتمد على ما تغذيه به من معطيات</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[10] </span><span style="color: #222222; font-size: medium;">وعقلاً يتغذى المغالطات يتصور أن التفكير
المنطقي السليم هو خطأ وعدوٌّ له، ومن ثم فإن المتلاعبين به ليس عليهم أن يشيروا
له لمواضع الانحراف حتى يقبلها ويسير بخطاها بل سيتجه بنفسه بفعل ما ينتجه عقله من
أفكار منحرفة إلى توليدها واتباعها فتبدأ ظواهر الانحراف تطفو على السطح من نكران
البديهيات إلى كسر كل المحظورات الأخلاقية والإنسانية لتصل حتى إلى شرعنة المثلية
والنفعية! وليس ذلك بسرّ، فإن أفكارًا كالنازية أو مذاهبًا كالخوارج أو سلوكيات
كما كانت عند الحشاشين مات مُنّظروها منذ سنوات وقرون، لا يزال متبعوها يتكاثرون
ويتوالدون لأن المنظومة الفكرية التي أخرجت هذه الأفكار المتصارعة والمتناقضة التي
صيغت في بدايتها لخدمة أهداف معينة عند أصحابها في طلب القوة والسلطة لها خاصية العدوى
كعدوى الجراثيم، سرعان ما تلتهم العقل وتخضع كافة قواه لسيطرتها وتعود قادرة على
التكاثر بنفسها وتوليد ذاتها كالميكروبات في طول السلسلة البشرية، وحينها قد لا
تعجب أن ترى بروفيسورًا في الطب يقدّس بقرة فإنّ بديهة المعرفة التي ترفض ذلك قد
طمست بفعل ما آمن به من نكران المعرفة الحقيقية القائمة على البديهيات اليقينية
فتراه لا يمانع أن يؤمن باجتماع الظلمة والنور في بقعة واحدة وزمنٍ واحد!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">إن هذه العالم ليس
بعالم الملائكة بل هو أقرب لعالم الأباليس، وكان إبليس أول من صاغ معرفة تقوم على
تفضيل الذات على أساس انها الحقيقة المطلقة {قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي
مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ</span><span style="font-size: medium;">}</span><span style="color: red; font-size: xx-small;">[11] </span><span style="color: #222222; font-size: medium;">وعلى دربه يسير سُرّاق المعرفة وصُنّاع
الانحراف.</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-language: AR-KW; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[1] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">في الكافي، ج8، عن
الإمام جعفر الصادق عليه السلام: </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">ما</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #222222;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">من</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #222222;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">عبد
يدعو إلى ضلالة إلا وجد</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #222222;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">من</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #222222;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">يتابعه.</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small;">انظر أيضًا: سفيد: كلاوات العقل</span><br />
<span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small;">http://safeed.blogspot.com/2011/01/blog-post_22.html</span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[2] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">آل عمران / 19</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[3</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">البقرة / </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">145</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[4] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">البقرة / 145</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[5] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">يونس / 78</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[6] </span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">الشمس / 8</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: red;">[7] </span><span style="color: #222222;">هود / 118<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: red;">[8] </span><span style="color: #222222;">إننا نرى الأفعى
سامة والسم قاتل لنا، فنتصور ذلك شر من صنع الله – عز وجل – ولكن الواقع أنه ليس شرًّا
بل بهذا السم تحيى الأفعى حياتها، فهو خير لها، وأن ميزان الأمور العدل وليس
المساواة فكما زُوّدنا بما نحتاجه للحياة التي نحياها زُوّدت هي بما تحتاج للحياة
التي تحياها في بيئتها ومحيطها. دون الرجوع إلى جذر المسألة وهو بيان مدى
الاستعدادات والقابليات والطبائع فإن وجود السم عند الأفعى وانعدامه عندنا يمثل
تناقضًا في نظام الوجود الخيّر بينما هو ليس كذلك!<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">[9]</span></span><span lang="AR-KW" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> "فالشك ما هو
إلا قنطرة ووسيلة ومقدمة لتمحيص الحقائق والمعتقدات، فإما أن يصل الإنسان بعد
البحث والتحقيق إلى حالة الإذعان بالنفي أو الإذعان بالثبوت، وأما بقاؤه مرابطًا
في منطقة الشك مع كفاية ما يصلح للاستدلال على الحقيقة فإنها حالة مرَضيّة غير
طبيعية، فإن حالة الشك عبارة عن تذبذب واضطراب وتحيّر في النفس من جانب القوى
العمليّة في انصياعها للقوى الإدراكية ومن ثم أرشدت الشريعة ونهت عن البقاء في
حالة الشك وعن جعل اليقين شكًا..." انظر: بحوث في قراءة النص الديني، الشيخ
محمد السند، ص 30 وما بعدها.</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: red;">[10] </span>وهنا البحث في افتراق العقل الذي هو قوة مدركة عن الفطرة أو
العلم البديهي "النفس-أمري" كما يُصطلح عليه، فإن الأول يعمل عمل الآلة
بينما الثانية تعمل عمل الوجدان وهي صوت التذكير بوجود الخطأ الذي قد يخرسه السخام
الناتج عن الآلة (العقل).<o:p></o:p></span></span></div>
<span style="color: red; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small;">[11] </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small;">ص / 76</span></div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-48020337842800144192013-10-29T21:50:00.000+03:002013-10-29T22:29:12.329+03:00الإتصال والإنفصال في صناعة الأبطال<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-lUAhW7iKd9w/UnACTCya78I/AAAAAAAAAqo/BpBEDa7J-4A/s1600/aqaleya.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-lUAhW7iKd9w/UnACTCya78I/AAAAAAAAAqo/BpBEDa7J-4A/s200/aqaleya.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">الشعور الأقلياتي ليس مختصًا بالأقليات العددية</span><span style="color: red; font-size: x-small;">*</span><span style="font-size: medium;">، بل هو
شعور يتنامى مع تنامي الإحساس بالاستقصاد والاستهداف</span><span style="color: red; font-size: x-small;">**</span><span style="font-size: medium;">، وإن كان يستند الإحساس
بالاستهداف إلى ماضٍ يثبت الواقع بأن هناك على مستوى ما من المستويات عملية
استهداف مؤكدة إلا أنها في هذه الحالة تكون حالة مضخمة بدرجات أكبر. ويتعاظم هذا
الإحساس أكثر مع الشعور المتجذّر باللاوعي بوجود الاختلاف رغم السعي على مستوى
الوعي لنفيه وهو ما تراه من دعايات ساذجة تؤكد على هوية واحدة جامعة تصهر الجميع
يكررها الناس رغم عدم إيمانهم بها. وقد ترى فئات عظيمة يتملكها الإحساس الأقلوي،
وقد ترى فردًا ينتمي لأقلية لا يستحوذه هذا الشعور، وفي جميع الحالات المسألة
خاضعة لنوعية الشعور وطبيعته لا لمجرد التصنيف العددي وحجم شريحة الانتماء الفكري
أو الإثني.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">يتميّز الشعور الأقلياتي بأنه ذو طبيعة مزدوجة، فتارة هو
يفرض على صاحبه الإحساس بالإنتماء لمجتمع كبير وتارة أخرى متزامنة يدفع إلى خلق
مجتمع جديد يعيش في حلقة تترابط مع المجتمع الكبير من جهة وتنعزل عنه من جهات
كثيرة، ولتوضيح الفكرة يمكنك تصوّر عدة دوائرة مرسومة بداخل بعضها البعض، وعلى
الرغم من وجود دائرة كبيرة تحيط بهذه الدوائر لتكون الدائرة الأم فإن الدوائر
الأصغر بداخلها تمثل جزءًا من الدائرة الكبيرة وفي ذات الوقت دائرة متفرّدة
بذاتها، ولهذا أنت ترى المسلم مثلاً في بريطانيا يصنف نفسه كجزء من المجتمع
البريطاني تارة، وفي الأخرى يدعو إلى احترام خصوصيات المجتمع المسلم المستقل بذاته
هناك، فلولا هذا الإحساس المزدوج والمتضاد بالإنتماء والإستقلال لما كان لمصطلح
الأقلية - وما يستتبعه - أن يظهر. مع هذا، فإن التوصيف للأقلية كما مرّ ليس مختصًا
بعدد أفراده إنما يتوّلد الشعور السابق عند أصحابه.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">من هنا يمكن فهم الشعور الأقلياتي على أنه منهج في
التعامل مع الواقع، فهو يعطي الشعور بالإنتماء وفي ذات الواقت يوهم بالإستقلال،
لكنّ وجود نزعتين متضادتين عملّية منهكة جدًا، وهذا واقع كل نزاع يدور بين
متعاكسين، فالقانون الأخلاقي في أنفسنا يتنازع مع رغبة التحرر من الإلتزام فينا،
فتكون النتيجة {إنك كادح إلى ربك كدحًا فملاقيه} للحفاظ على الإلتزام الأخلاقي مع
مقاومة نزعة الإنعتاق من هذا الفرض، وهكذا، يبدأ الشعور الأقلياتي برسم ملامحه
سواءً للفرد أو على مستوى أكبر لفئة ما.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">أولى ملامح الشعور الأقلياتي هو التأكيد المبالغ فيه على
الهويّة الجامعة بحيث تُلغى أي اشارة للهوية الذاتية إلا أنه سرعان ما يتم الرجوع لها
بمجرّد الإحساس ببوادر الانفصال، فهي أشبه بلعبة حافة الهاوية، كما أن الشعور
الأقلياتي يتميّز بعدم الرغبة على اثبات الذات إلا على مستوى القشور، أي تسجيل ما
يعطي له التفرّد على الدائرة الأوسع وفي نفس الوقت لا يصبح دائرة مستقلة خارج
الدائرة الأم. كما أنّ الشعور الأقلياتي يتمثّل في سعي أفراده للنزوع الشديد
لتكوين جبهة معلّقة تبنى أساساتها على اعتقادات الفرد ويترجم سلوكها لسلوكيات
الأغلبية، فلا يعود غريبًا أن ترى الشعور الأقلياتي يُصنَع من الاعتزاز بالهويّة
لكنه في نفس الوقت ينبذ أي تمثّل واقعي لهذه الهويّة، يمكنك أن تفهم الصورة بشكل
أوضح على سبيل المثال فيمن يدّعي الليبرالية في المجتمعات المغلقة كفكر ينتمي إليه
ولكنه في نفس الوقت يدعو إلى الالتزام الشديد بالأعراف والعادات الاجتماعية وإن
كانت غير صحيحة! إنّ الصراع الذي يمثله تضاد الدوائر الإنتمائية لدى الفرد يجعله
مشتتًا فهو تارة داعية للحريّة في دائرة وإقصائي متطرف في دائرة أخرى ولا يرى
بأسًا في ذلك لأنه محيط كل دائرة يجعله يتوهم غمتلاكه العذر في تذبذبه واختلاله
هذا!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">غير أنّ الشعور الأقلياتي يتجاوز الهويّة في كثير من
الأحيان إلى أمر آخر على قدر كبير من الأهمية ألا وهو الاتجاه إلى صناعة "الأبطال"
لكن على غير العادة فإن هذا البطل يتعاظم في مكانته وقيمته كلما كان
"مزدوجًا" في شخصية وأفكاره التي يقدمها، وهذا خلاف العادة في اعتبار
"البطل الأسطوري" يتمثل بشخصية الرجل "المبدئي" الذي يبذل كل
ما يغليه في سبيل مبادئه والإبقاء عليها، وهنا يفترق "واقع الأقلية" عن
"الشعور الأقلياتي" فواقع الأقلية هو السعي نحو الانكفاء وزيادة
الارتباط للحفاظ على الهويّة بالإضافة إلى السعي نحو البقاء، أما الشعور الأقلياتي
فهو يسعى نحو التذرر في الأكثرية وتضعيف الارتباط مع الأقلية مع الإبقاء على فوارق
تحفظ لهم بعض الخصوصية التي تعيق الاندماج التام، والفارق الرئيسي بين "واقع
الأقلية" وبين "الشعور الأقلياتي" هو أنّ البطل في واقع الأقلية
عادة ما يكون أمثولة للنظام القِيَمي السامي لها بينما في الشعور الأقلياتي هو
أمثولة للإحساس الكامن بالإزدواجية، فهو الحالة الأمثل التي تجمع التناقضات في
نفسها دون أن يرف لها جفن لإزدواجيتها الواضحة.</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-size: medium;"></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-tEEh-lkj4F0/UnAClB8ptsI/AAAAAAAAAqw/mWOCS9AFPw4/s1600/aqelya2.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="132" src="http://1.bp.blogspot.com/-tEEh-lkj4F0/UnAClB8ptsI/AAAAAAAAAqw/mWOCS9AFPw4/s200/aqelya2.jpg" width="200" /></a><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنّ طبيعة البطل الذي تصنعه دوائر الإتصال والإنفصال
طبيعة احتفالية، أي طبيعة صاخبة تفقد صاحبها القدرة على التفريق بين ما هو أصيل
وما هو مزيّف فيكتفي بطرح الكلمات والمفاهيم دون إنصات أو تفكير، ويتركز هجوم بطل
الشعور الأقلياتي على القديم دون تقديم بديل واقعي لسبب رئيسي وهو اعتبار القديم
هو المسؤول عن زرع الإحساس الأقلياتي ومن ثم عدم القدرة على الإندماج التام مع
الباقين، ولهذا السبب بالتحديد يحاول بطل الشعور الأقلياتي اظهار التميّز بأيّ
صورة كانت ولو على حساب مبادئه وتعاليمه السابقة، ويتبدى هذا التميّز في مخالفة
السائد حتى وإن كان مبنٍ على أسس سليمة فقط لأن الشعور الأقلياتي يأنف من السائد
الذي يجعله متقوقعًا في دائرته بدلاً من امتلاك مرونة الإنتماء والتحرك في أكثر من
دائرة.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنّ البطل في الشعور الأقلياتي هو الذي يستطيع أن يكون
مصلحيًا لا مبدئيًا لكون كثرة التعامل مع المتناقضات واحتوائها لا تجعل ثابتًا إلا
المصلحة وكل ما عداها متغيّر، وبناءّ على ذلك يكون البطل الأقلياتي مثيرًا للفوضى
أكثر من جمعه للكلمة لأن الفوضى بطبيعتها تبرر المصلحة وتعطي الذريعة للتلّون
لدرجة الإنقلاب على كل ما ادعاه صاحبها، وكلما تعاظمت المصلحة تعاظم معها
الـ(أنـا) لهذا البطل تزامنًا مع تضخيمه من قِبل أمثاله لأنه حالة تعبّر عنهم،
وهذه الأنا تلتهم أثناء تعاظمها الجميع حتى يصبح قولها قولهم، وفعلها فعلهم،
وحكمها حكمهم ومن ثمّ يكون عقلاً وضميرًا وبطلاً لهم.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">متلّسحًا بقوة الجمهور هذه، يصبح بطل الشعور الأقلياتي تحديًّا
للواقع، يتعامل معه بالصدمات لا بالحلول، لإثبات أن القوة والشجاعة لا تنقصه،
لتعويض الإحساس بالنقص عنده لعدم كونه إنبساطيًا يبسط وجوده على الجميع لا مجرد
مماثليه من ذوي الشعور الأقلياتي، بل يصبح إنطوائيًا يمنعه جمهوره من أن يكون
شخصية طبيعية لأنه يعتبر ذلك خذلانًا لهم رغم كل ما يمثلونه من تنافر مع الشخصية
السويّة، وهذا الإنطواء هو دفاع عن الأنا التي تعاظمت حتى إلتهمت
الـ"نحن" لتصبح رمزًا لهم، فبإنطوائه يفرد استاذيته وينتزع كافة القيود في
تعامله دون أن يكون خاضعًا لمشرط النقد الأخلاقي.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إن الإحساس بالقوّة المستقاة من الجمهور تخفي في باطنها
الضعف الذي يجعل من صاحبها عبدًا يستكبر حتى يدخل في دائرة الطغيان، وليس الطغيان
منوط بالسلطة فقط بل يتعداه للقدرة على إطلاق الأحكام دون رادع داخلي أو خارجي
وكلما استسهل المرأ هذا الشيء ازداد ارتباطًا بالدنيا فهو بالنهاية صنيعة أفرادها
وصياغة أطماعها ومنحوتة لمصالحها وبُعدَه عنها والعودة للشخصية السوية يعني فقدان
صفة البطل ولو على أُناسٍ لا بطولة لهم، وهذا أمر لا طاقة له به. وقد ورد عن
الإمام الباقر عليه السلام: مَثَل الحريص على الدنيا مثل دودة القزّ كلما ازدادت
من القزّ على نفسها لفًّا كان أبعد لها من الخروج حتّى تموت غمًّا</span><span style="color: red; font-size: x-small;">***</span><span style="font-size: medium;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: #666666;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: red;">* </span><span style="color: #666666;">ورد في سورة النحل {إن إبراهيم كان أمة قانتا لله حنيفا}
فالقرآن الكريم لم يشر لإبراهيم عليه السلام رغم كونه فردًا في وسط مجتمع إلا
بكونه أمة وهي أكبر من المجتمع، وفي هذا إلتفاتة لطيفة إلى أن الشعور الأقلياتي
ليس منوطًا بالعدد بقدر ما هو منوط بالفرد ذاته.<o:p></o:p></span></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: red;">**</span><span style="color: #666666;"> هناك فرق جوهري بين الإحساس والوقوع، وقد يجتمع الإثنان معًا، إلا أن الفارق الأساس هو في التعامل مع هذا الاستقصاد والاستهداف فبدلاً من اعتباره علامة على الصحة والقوة يتم اعتباره عن أصحاب الشعور الأقلياتي علامة ضعف.</span></span></span></div>
<span style="color: red; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small; text-align: justify;">***</span><span style="color: #666666; font-family: Arial, sans-serif; font-size: x-small; text-align: justify;"> مشكاة الأنوار، الطبرسي، ح 1544.</span></div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-60342885785615981912013-07-08T21:49:00.001+03:002013-07-09T03:31:22.216+03:00زيف الوعي المعاصر<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-rdsAvLTDQYs/UdsIOoNffcI/AAAAAAAAAp4/E6I230ugsbM/s1600/waee.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="248" src="http://1.bp.blogspot.com/-rdsAvLTDQYs/UdsIOoNffcI/AAAAAAAAAp4/E6I230ugsbM/s320/waee.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">قبل أشهر قليلة كنت أمشي في إحدى الطرق القديمة لمدينة
عريقة في دولة مجاورة مع صديق عزيز، جرنا الحديث للسياسة، سألني سؤالاً فأجبته
وكان أن تحوّل الصديق إلى وحش كاسر لو صار الأمر بيده لافترسني وما أبقى بي شيئًا.
<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">هي حالة طبيعية تتكرر كثيرًا، لا يحتمل الإنسان الصراحة
ليس لأنها صراحة ولكن لأنها تصطدم بشكل مباشر مع ما يرغب به. الإنسان ككائن ضمن
سلسلة هذا الوجود يتميّز بالوعي، وهي حالة أعلى من الإدراك الذي يمتلكه كل مخلوق
ذي حركة، ولأن الوعي من ضمن امكاناته التي لا تنفك عنه يكون الإيمان صفة أصيلة
للإنسان لأن الإيمان هو القدرة على الإعتقاد، والقدرة هنا معناها الإنتخاب من بين
خياراتٍ عديدة، وهو جوهر الوعي، لذلك يُساءل الإنسان عن خيره وشرّه، فعله ونيّته،
كلامه وإشارته. <o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على كل حال، لولا وجود هذا الوعي في الإنسان لما كان له
أن يكون مستقبِلاً للرسالة الإلهية لكن وجود الرسالة الإلهية بنفسها أمرٌ يستحق
الاختبار ليعرف الإنسان مدى استحقاقه لحملها، إنّ هنا طرفة يسردها القرآن الكريم
عن هذا الإنسان <span style="color: red;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا عَرَضْنَا
الأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا
وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولا<span style="color: red;">}</span> أبت
المخلوقات حمل الرسالة لكن حملها الإنسان بظلمه وجهله لأن تلك المخلوقات أدركت
إلتزاماتها وإن لم تع علّو وشرف هذه الرسالة، كما أدرك الإنسان إلتزاماتها لكنه
رفع ما يرغب به من إثبات علّوه على وعيه. فالوعي وحده ليس منجاة للإنسان كما
يصورون لك بل هو في كثير من الأحيان مهلكة له لأنه يخبرك بحقيقة موقفك </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وآثاره الواقعية لكنه لا يملك السلطة على نفسك، فترى البشر ينساقون مع ما يريدون ويرغبون،
فيكذبون وينافقون ويقتلون ويسرقون مع علمهم بخطئهم لكنهم يبررونه، وهذا هو الظلم
والجهل ومنه ظهر الاختبار </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتعقب ذلك أن انقسم
الإنسان من جهة حفظ الأمانة وعدمه بالخيانة إلى منافق ومشرك ومؤمن بخلاف السماوات والأرض
والجبال فما منها إلا مؤمن مطيع</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">*</span>.</span><span style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"> أعود لصديقي في ذلك
اليوم الربيعي اللطيف، بعد أن انتهى النقاش أقرّ بفكرتي لكنه لا زال يجادل فيها
بذريعة الأسلوب الخاطيء، وأن ذلك هو ما يحجزه عن قبول كلامي كما هو، مثل ذلك،
أيضًا للأسف، يتكرر كثيرًا مثل هذه العبارات تفترض دائمًا أن الإنسان يقبل الآراء
إذا عرضت بلطافة لكن يرفضها إذا عرضت بخشونة وإن كانت حقًا، والواقع أن هذا الافتراض
خطأ، مشكلة الإنسان ليست مع الأسلوب لكنها مع الحقيقة ذاتها، إنه يرفض الإذعان لها
ما لم يقيسها مع رغباته وأهوائه ويناسب فيما بينهما، قد يكثر الحديث عن الهوى بحيث
يصبح مملاً لكنه واقع والواقع ممل لأنه يتكرر بسبب الطبيعة البشرية التي تقوده
وتدفعه لارتكاب ذات الأخطاء مرة تلو الأخرى في متوالية نسميها: التكرار التاريخي.
لا يمكن أن نفصل أثر الهوى والرغبة طالما نحن نتحدث عن كائن تدفعه مشاعره في أغلب
الأحيان إلى أن يرفض حكم العقل ويعمل بعكسه مندفعًا من ذاته، بل إن الأدب الإنساني
كله تمجيد وتخليد بمن يفعل ذلك ومحاولة التغاضي عن ذلك هي تغاضي عن أهم جوانب
الخلود الإنساني، الملاحم!<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إذا نظرنا للوعي ضمن نطاقه البشري وجب علينا أن نعلم أن
المؤشرات عليه ضمن البشر ضعيفة، فهو سلاح يشبه الورقة المدون عليها تعاليم السباحة
أمام فرد لا يعرف السباحة ويندفع بسرعة نحو المحيط، وهنا تكمن الإشكالية أننا بطبيعة الحال كبشر
نفضل الانسياق مع الأسهل والذي يخاطب ما نريد بسرعة وتسليم أكبر مكتفين ببعض
التعليمات وبعض الكلمات والأفكار الفلسفية المقتبسة لنصور أنفسنا قادرين على
التعامل مع الواقع كما هو، لا كما نراه، والحال أنه العكس. في مناظرة حضرتها قبل فترة لفت
أحد الأصدقاء - مستهزئًا - نظري إلى قول المتحدث: </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا شيء مؤكد، هذا مؤكد</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. والناس يصفقون وينقلون كلامه وكأنه أتى بفتح العظيم
مهملين التناقضات الصارخة التي ترسم ثقوبًا واضحة في منهجيته وتضع تساؤلات لا
متناهية عن المستوى العقلي الواعي الذي يتحدث إنطلاقًا منه! لكن هذا يقف لا شيء
أمام تصفيق من يطلق عليهم ولو عرفًا النخبة له، إنها نخبة تتصور نفسها واعية وتنطلق من هذا الأساس،
والتصور لا يغني عن الواقع فالتعامل مع الحقائق المجردة ليس كالتعامل مع الحقائق
في أرض الواقع حيث يختلط السليم بالسقيم والعقل بالعاطفة والميول بالأهواء، إنّ
التنظير دائمًا سهل يسير ولكن التطبيق صعب عسير، وهنا يتمايز صاحب الفهم عن حامل
العلم.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">بالأمس كنت أشاهد فيلمًا مع صديق، فيلمًا يحاكي شيئًا من
الخيال العلمي، أخبرته أن يتأمل هذا المخلوق الفضائي المصنوع من أحدث صيحات
تكنولوجيا الرسوميات، لم يكن يختلف عن الإنسان الطبيعي سوى بمواده وحركته وقدراته،
لا يدل ذلك إلا على أن الإبداع الإنساني تحكمه حدود لا يستطيع أن يتعداها، فهو لا
يزال غير قادر على صنع مخلوق خيالي بلا رجلين أو يدين أو رأس وعينين! هذا ينبيك عن
الوعي الزائف الذي يتصوره الناس، فالكثير من الوعي هو في الحقيقة نوع من المحاكاة
لما يجري بداخل النفس من رغبات مختلطة بأهواء وخلفيات ثقافية وفكرية جزء منها
نشأنا عليه وآخر استحققناه ضمن منظومة طويلة من العوالم تعرف بـ: العدل الإلهي.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الوعي، لا يأتي بقراءة المخالفين ولا بضرورة الإنسلاخ من
محيطك ولا باستحداث مواقف تتصور فيها التحرر من موروثك ولا بتكرار عبارات لفلاسفة غربيين أكاد أجزم، كما أخبرني أحد أساتذة الفلسفة
قبل فترة ضمن جلسة ضاحكة، أن قائليها أنفسهم لم يعرفوا عن ماذا كانوا يتحدثون حينها، هذا
ما تدفعك </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الميديا</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لتتصوره وعيًا بينما هو مجرد </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هامش من الوعي يعطونك إيّاه بحيث لا تتعداه فتتصور
نفسك مدركًا واعيًا وأنت مرتهن</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> وبحاجة دائمة لوسائل الإعلام والتواصل لتعيد
صياغة مواقفك وآرائك وفقها ومن ههنا يتم إبراز صنّاع الوعي المزيف، كصاحب </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التناقضات المذكور آنفًا وأمثاله الذين يغذون عقول الناس بما يُراد لهم أن يكونوا عليه، فترى أصحاب الوعي الزئف كثيرًا ما يدفعون الآخرين دفعًا لاتباع هؤلاء ليماثلوهم، فدرجة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الوعي</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المعطاة ثابتة عند مستوى معيّن بحيث ترى الخلل المتوهم
عند غيرها وتبرر ما هو أسوأ منه الموجود فيها وتغمض عينها عن كثير من التفاصيل
الدقيقة التي تعيد <span style="color: red;">"</span>فلترتها<span style="color: red;">"</span> لتناسب أحكامها المسبقة، رغم أنه خطأ
بميزانها لكنه الوعي المزيف الناتج من الخلط بين المبدأ والغاية، والرغبة والحاجة.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الحديث عن الوعي لا يصنع وعيًا، </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة الوعي لا يصل لها كل شخص لأنها تتطلب قدرة
كبيرة على المقاومة، مقاومة النزعات التشكيكية التي تدفع للإنسلاخ عمّا أنت عليه في
الحقيقة،</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ومقاومة الإنجاذابات النفسانية التي تجعلك
تعتقد أنه بإنفصالك عن الآخرين وإنفرادك فأنت تتميز عنهم وتعلو عليهم، وتصوره ب</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التعليم، مهما ارتفع مستواه مغالطة، فأقصى ما يمكن له
هو إيجاد الوعي بالموقف النفسي تجاه القضايا المختلفة أما معالجة هذا</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> الموقف فيرجع إليك</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، أما الذكاء مرتبط بالربط والتحليل، وهما من فروع
الإدراك المختص بمعرفة الآلية، أما الوعي فحالة فوق الإدراك وهي معرفة الغاية</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ولأن الإنسان كائن غائي فإمكانك أن تقيس درجة وعيه من
مدى معرفته بغاية وجوده والأهم حركته نحو هذه الغاية لا مجرد تبصرتها،</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: red;">{</span>لنجعلها لكم تذكرة
وتعيها أذن واعية<span style="color: red;">}</span>؛ فالتذكرة من الله عزّ وجلّ والوعي من الإنسان، وإن غاب الوعي صارت
التذكرة حجة بالغة عليه، وفي كليهما إثبات أن القول بالعبثية لا يتسق مع ادعاء الوعي و</span>«هذه القلوب أوعية فخيرها أوعاها</span><span style="font-size: medium;">»<span style="color: red;">**</span>.</span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL">
<span lang="AR-KW" style="color: #666666; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></div>
<span style="color: #666666;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL">
<span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*</span><span lang="AR-KW" style="color: #666666; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> الميزان للعلامة الطباطبائي / الأحزاب 72.</span><br />
<span lang="AR-KW" style="color: #666666; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: red;">**</span> عن الإمام علي عليه السلام في وصيته لكميل بن زياد.</span></div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-55667462854572251282013-03-27T23:18:00.000+03:002013-03-29T13:50:39.307+03:00حكايا منتصف الليل<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-iF_025DdUIo/UVNTLSeygNI/AAAAAAAAApQ/quJo08kTDoI/s1600/midnight.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="277" src="http://3.bp.blogspot.com/-iF_025DdUIo/UVNTLSeygNI/AAAAAAAAApQ/quJo08kTDoI/s400/midnight.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">لم يكن اختيار الليل، كرمزية يستعملها كل
متحدث عن الإنسان، اعتباطيًا، ففي الأدب والرواية والقصة وحتى الفلسفة والسير
والسلوك وصولاً إلى العلم ونظرياته كلها ارتبطت درجات الوصول إليها بالليل، ولعل
ظلامه الذي يعمي الأبصار عن رؤية كل شيء ما عدا ما يتكاثر داخل الذهن هو السبب،
فإنك تحتاج للنور لتبصر ما حولك لكنك لا تحتاج إلا لذهنٍ لتبصر ما فيك، وسبحان من
جعل التبصرة في عوالم الداخل للحظة كاشفة عن عوالم الخارج لدهور، كما تأمل
"نيوتن" مع نفسه لثوانٍ فقفز بالعلوم لقرونٍ.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span>
<span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"> إننا في النهارات نعيش مع
الناس وللناس، نقول ما يقولون، ونفعل ما يريدون وتجبرنا بنوك الخدمات على أن
نستهلك طاقاتنا فيها حتى نصل إلى الليل لنعيش مع أنفسنا التي توارت خلف جبالٍ من
هموم كسب المعيشة قليلاً، والأسف كل الأسف حين نفرط بهذه اللحظات لأجل الاستعداد
من أجل استقبال الآخرين في صباح اليوم التالي، وليس ذلك من العجب فإن الفرص التي
يضيعها الإنسان أكثر من تلك التي يتحدث عنها والتي هي في الواقع أكثر من التي
اقتنصها، إن حياة معظم الناس ليست سوى تراكمٌ للضياعات، في العمر والفرص والأهداف
والغايات وما شئت فقل! نادرًا ما نلتفت إلى كمية الهدر الممارسة في حياتنا لأن
سعينا خلف ما لا حاجة لنا به يفوق سعينا لما نحتاجه، فنهمل على حساب ذلك ذواتنا
وأفكارنا.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قال لي أحد السائرين على درب السلوك مرة أن
العارف لا يصيبه الأرق أبدًا، فالأرق نتيجة التفكير بالخواطر التي تفترس الذهن
ليلاً، والعارف لا يستسلم لخواطره بل يتحكم بها، فإن أوقف ذهنه عنها هرب الأرق
منه. لعلّه على حق ولكن جمال الأفكار بعفويتها وبكونها تبدأ من زاوية في أقصى
اليمين لتجد نفسك في وسط بحر متلاطم يموج بك منها ينقلك من عالم محدود إلى فضاء
رحب ترى العالم الواقعي منه على هيئته الحقيقية: كأنه عجلة موضوعة في قفص سنجاب
لتعطيه إيحاءً بأنه يركض في البراري الواسعة لا في صندوق ضيق ومظلم!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">والحقيقة ثقيلة على النفس دائمًا لا يرغب
بحملها إلا من تعوّد عليها أمّا من يكتفي بالتحدث عنها فهو غالبًا يحبها كما
يريدها هو، لا كما هي، لذلك لا ينفك عن إيجاد المبررات لنفسه لقبوله بأن يكون مجرد
قطعة مؤقتة في هذه الدنيا ينشغل بمشاغلها ويكتفي بهمومها و{إن هي إلا حياتنا
الدنيا نموت ونحيا وما نحن بمبعوثين} فرضي بأن يجعل من ذاته آلة يستهلكها الزمن
فتنتهي في مكب الخردوات بدلاً من أن يكون إنسانًا يُوّلدُ الزمن لينتهي في عالمٍ
أسمى وأرفع.</span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span>
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"> إن الليل بستائره التي يسدلها حولنا يحاول أن يعيد هذه الحقيقة إلى
أذهاننا، وهي أننا بعيدًا عن كل الملهيات
والمشاغل نقبع في زاوية صغيرة من كونٍ واسع لا نرى فيه إلا أسئلة تبعثها الدهشة،
وإن سحر الليل ليس سوى هدوئه الذي يصم آذاننا عن ضجيج الناس فنلتفت لما بداخلنا فنعيد
إحياء أسمى معاني الإنسانية فينا وهي العقل، والسؤال، والحوار.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</div>
<ul>
<li><span style="color: red; font-size: medium;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: normal;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">رموز الشعر</span></span></li>
</ul>
<!--[if !supportLists]--><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قال لي ذات ليلة، بما تفسر هذا الهوس بشعر
"فلان" رغم ركاكته؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قلت له: رموزه الأنثوية. القهوة والليل
والعشق والوحدة رموز أنثوية تحاكي مخاوف المرأة من الأرق والظلام وهيجان المشاعر
والوحشة، أما الرموز الذكورية فهي تخاطب مخاوفهم المستمرة من العزلة والهجرة
والقوة واللقمة وهي رموز سوقها مستتر، يصفق لها الرجال ويحبون شعرائها -القلّة- لكنهم
يخجلون من ممارسة فعل التعبير عن ذلك حتى لا يتهموا بوجودهم، فأن يرى الناس شخصًا
يخشى الأرق أو الوحشة أهون عنده من أن يُرى شخصًا يدعي القوة وهو يبحث في هامش
الحياة عن لُقمة! </span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">.. إن المرأة لا تمانع أن تكشف عن كوامنها لأنها سلاحها الذي تَصطاد
به بينما الرجل يخشى ذلك لأنه السلاح الذي يصرعه!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</div>
<ul>
<li><span style="color: red; font-size: medium;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: normal;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">الخضوع</span></span></li>
</ul>
<!--[if !supportLists]--><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قلت له ذات ليلة: إن أغلب سعي الإنسان هو
للبحث عن شيء يخضع له، إن طبيعته أنه لا يملك استقلالية ليشعر بالفقر الذاتي
دائمًا ويبقى مندهشًا ومُنشَدِهًا لهذا الوجود يبحث عن الكمال فيه لكنه بمجرد ما أن
يصل لأول الخيط يغتر بنفسه فيضيع، إن مثل الإنسان في هذا الأمر مثل الفراشة
انجذابها الدائم للنور أحيانًا يجعلها تحرق نفسها حين تقترب من النار أكثر من
اللازم.</span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"> قيمة الإنسان بما يخضع له، فالخضوع أمر طبيعي لفكرة أو تيار أو جماعة أو
ما يُسمى بالعقل والعلم وهو هوىً ورغبة وأعلى درجات الخضوع هو الخضوع للإنسان
الآخر حتى ذاك الذي يدعي الإلحاد ويؤمن بالعلم يخضع لما يظنهم علماء، إن محاربة
طبيعة الإنسان الفطرية هذه هي التي تقود إلى الشعور بعبثية الحياة، وما عظمة هذه
الرسالة الإلهية إلا لأنها ربطت الخضوع بالكمال وجعلته الغاية، فالحب والبغض
والفرح والجزع على الكمل هو انجذاب لهم، بينما أولئك ربطوا الخضوع بالحياة
واختاروا "الإنتخاب الطبيعي" فصارت حتى أفعالهم القلبية عاريّة من كل
قلب، تهيم في أودية التخبط تحمل أسئلتها على كفيها ولا مُعطٍ لها من جواب!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</div>
<ul>
<li><span style="color: red; font-size: medium;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">العدالة</span></span></li>
</ul>
<!--[if !supportLists]--><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">تعتقد أن الحياة عادلة؟ </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">سؤال مباغت في منتصف
الليل. فكان الجواب: العدل صفة الفعل، والحياة ليس لها أفعال إنما هي أفعالنا غير
العادلة والحياة هي مجهر يكبّر الصورة لنراها بوضوح، إنّ الحياة لا تعطي لأحد
شيئًا ولا تأخذ منه، الحياة هي كسكة القطار مسارٌ نمشي عليه وينتهي بالموت، أما
العربة التي تسير بنا على هذا المسار فهي استعداداتنا وقابلياتنا وامكانياتنا وهي
أشياء تصنعها أيدينا في كل عوالمنا من عالم الذّر والوجود إلى عالم النيّات
والخواطر.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</div>
<ul>
<li><span style="color: red; font-size: medium;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">بساطة الوجود</span></span></li>
</ul>
<!--[if !supportLists]--><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">البساطة شيء نفتقده في رؤيتنا. قال لي كيف؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قلت له: وجودنا، إننا نحاول الهرب من حقيقة
أننا موجودون بأن نفلسف الوجود ثم نبدأ باستذكار المعاناة والفقر والفساد والحقيقة
هي أننا موجودون وهذا يكفي، والمعاناة والفقر والفساد لا يمكن لها أن تختفي لأننا
بحكم أننا موجودون بدار اختبار فهذه الأمور من شأن هذا الاختبار، وجوداتنا مثل
أسئلة أكمل الفراغ، دائمًا فيها نقص كي يصبح ذلك دافعًا نحو التكامل والنجاح لكن
الكثير منّا يفضل أن يعيش مع الأسئلة أو يستأنس بالفراغ كانسًا إيّاه تحت سجادة مشاغل
الحياة، أو عدم الاهتمام، فتظل هذه الأمور تتفاقم وتستمر، إنه من المضحك حقًا كيف
أنّ معظم النّاس يسأل عن أفضل مطعم أو مسرح أو فيلم لكنه يتهرب من السؤال عن السبب
الذي يجعله دائمًا ما يسأل ويبحث عن "الأفضل" ولماذا؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</div>
<ul>
<li><span style="color: red; font-size: medium;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL" style="line-height: 150%; text-indent: -18pt;"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">تسلية الموت</span></span></li>
</ul>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">في آخر عمره سألوا مسكويه عن الموت، فكتب
رسالة صغيرة عنه وأنه أمر لا خوف منه.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">كلما نبغ واحد أتى النّاس وأوّل ما سألوه عن الموت، فعلت ذلك، وسألت أحدهم مرة عنه فقال لي: نحن خلقنا لنموت.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">في العقل شيئان ظنٌّ ويقين، إننا متيقنون من
الموت لكننا نظن أننا سنعيش أكثر من معاصرينا، فنغلّب الظن على اليقين، أرأيت
استهزاءً بالعقل أكثر من هذا؟ هاجس الموت الذي يحوم فوق رأس كل إنسان يجعله دائم
البحث عن أسباب الحياة لكنه لا يتوقف لحظة ليتساءل لماذا يريد الحياة؟ والواقع
أننا نريد لكن كيف ولماذا فهي أسئلة أخرى تنضم لقافلة الأسئلة الضائعة في صحراء
التيه.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">* * *</span><o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">قال سعدي شيرازي في غزلياته: هذا الإنسان إذا
وصل لمكان لا يرى الله فيه كيف سيحسّ بآدميته؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: 150%;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif; line-height: 150%;"><span style="font-size: medium;">إنّ حوارات الليل لا تنتهي لكنها ما دامت لم
تصل لمكانٍ ليس فيه الله - سبحانه - فإنها ستظل نعمة تزيح التعب عن كاهل الإنسان ..
وهي نعمة لا نوفيها ما تستحق من الشكر. </span></span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-language: AR-KW;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-20980467775216018552013-01-01T00:32:00.004+03:002013-01-01T14:22:05.081+03:00عام المعاني<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-2Mw_DMvr978/UOIDpy7FByI/AAAAAAAAAo0/11Bymi7eM3w/s1600/thinker.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://1.bp.blogspot.com/-2Mw_DMvr978/UOIDpy7FByI/AAAAAAAAAo0/11Bymi7eM3w/s320/thinker.jpg" width="279" /></a></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium; text-align: justify;">دمعة المرأة العجوز وهي تلامس أرضٍ احتوت شبّانٍ فقدتهم،
والتجاعيد التي تحيط عين الجدٍّ وهو يبتسم في وجه أحفاده، وأصوات أولئك الأطفال
وهي تعزف موسيقى في خلفية الحياة، وأحلام شباب يرسمونها على حيطان مدارسهم كلها
تحكي عن أمنيات يزرعونها كل عامٍ في قلوبهم ويتأملون قطف ثمارها، ومع انتهاء السنة
تفضل معظم تلك البذور الذبول بين طوايا القلب على أن تطل برأسها كشجرة فوق تراب
الحياة.</span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليس أكثر من الإنسان، من ينسج الآمال طوال حياته ليبقيها
معلّقة على مشاجب الأيام، مركونة في الزوايا المظلمة يستدعيها كلما أراد أن يُري
الآخرين قصة الحلم الذي لم يكتمل، وأحيانًا يحكي بها قصة الأمنية التي خاف أن
يحققها لتهرب منه فحبسها في صدره. هو هكذا الإنسان، لشدّة توّلعه بأمانيّه يخاف أن يراها حقيقة فتضيع منه كل الاعتبارات التي يُلبسها لوجوده، ويبقى بعدها وحيدًا لا يدري كيف
يصنّف وجوده. أليس العجب أن حالات الانتحار جرّاء الكآبة في السويد تسجل نسب
مرتفعة رغم ارتفاع مستوى المعيشة ورفاهية الحياة؟ اكتفى الناس باتهام الليل الطويل
الذي يتسرب بظلمته في شرايين الحياة فيحولها لثقوب سوداء أوّل ما تبتلعه هو صاحبها!
قال لي صاحبي يومًا محاولاً شرح الحالة: <span style="color: lime;">{</span>وَجَعَلْنَا اَللَّيْلَ سُبَاتًا<span style="color: lime;">} </span>حين
يطول الليل، يكثر السبات، فتتزاحم الأحلام، وتتوالد الأماني، تصطدم احداها
بالأخرى، فلا تنتظم على دفتر الحياة، والإنسان بطبعه كلما رأى الفوضى آثر التذمر
منها، فيتذمر ويتذمر حتى تصبح قضيته التخلص من هذا التذمر على ترتيب تلك الفوضى
لينتهي به الأمر إما مكتفيًا بالتعايش مع تلك الفوضى وآثارها وإما أن يسحب نفسه من
المساهمة فيها .. فينتحر! يضع حدًا لحياته، كما نرى، وما لا نراه هو أنه قرر أن يُلملم
أمانيه وأحلامه ويأخذها ليزرعها معه في باطن الأرض لعلّها تنبت هناك بعد أن عجزت
عن الإنبات في قلبه.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يمكن للإنسان أن يبرر كل أفعاله، سيئها وحسنها دون أن
يرف له جفن. خذ هذا المثال: كنت أبحث في بعض كتبي يومًا فوجدت رسالة كتبها أحد
الفلاسفة الإنجليز لصديق له يعمل بالتبشير يحثه فيها على عدم مجادلة الآخرين
ووالدخول معهم في نقاشاتٍ عن الحق والباطل فما أن تصنف الأمور هكذا حتى تخسر بل
حاورهم عن الراحة والتوتر، الروعة والعظمة، سكّن نفوسهم ثم ادفعهم في دائرة الحياة.
كأنه كان يقول لصاحبه ليس هناك حق، ذهب الحق مع أولئك الذين كانوا يعتقدون بالوصول
إليه أما في زمن صنع الحق بالقوة فاقنعهم بعظمة ما يفعلون! أ رأيت خداعًا للنفس
أكثر من هذا؟ يقول لك بأن الحياة لا معنى لها إلا المعنى الذي تعطيه أنت لها هي
كالماء ينتظر النكهة التي تصبها فيه، من تعجبه الكلمات الوهّاجة سينسى أنّ الماء
بعد ذلك لا يعود ماءً ومن ثمّ لا يروي العطش وإن سكّنَهْ! مرّت على ذهني إلتفاتة<span style="color: blue;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زِنْ</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> نحن نشرب الماء فلا نحس بلذته ولا نستمتع به
لأننا نركز على <span style="color: red;">"</span>ازالة<span style="color: red;">"</span> العطش أكثر من <span style="color: red;">"</span>شرب<span style="color: red;">"</span> الماء ذاته</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، فتضيع</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لحظات من
حياتنا دون أن نشعر بها، نستعجل اللّذة في <span style="color: red;">"</span>إشباع<span style="color: red;">"</span> الحاجة دون الإلتفات
إلى أن اللذة في <span style="color: red;">"</span>قضاء<span style="color: red;">" </span>الحاجة</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، والفرق بين الشباع والقضاء هو الفرق بين الأخذ والعطاء،
ما قاله ذلك الفيلسوف لا يختلف كثيرًا هنا، هو يريد أن يقول لا بد لك من دين فكن
على مثل ديني لأنه يشبع حاجتك لا لأنه دين! أعطني كأس الماء الذي بيدك وخذ كأس
عصير البرتقال .. إنّه يأخذ ما تملك به قوام الحياة ويعطيك ما يبقي عودك قائمًا. ومن
قال بأنه لا بدّ من نكهة للماء؟ ولابدّ للحياة من طعم؟ قد يكون طعمها أنها </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بلا طعم</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لتختبرك في اختياراتك، أليست هي دار الابتلاء
والاختبار؟ حمّالة الهمّ وصانعة الغمّ؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أليس غريبًا أن الأماني معظم ما وردت في القرآن الكريم كانت
في محل الذم؟ والقرآن لا يذم إلا ما يُبعد هذا الغافل عن الحق؟ يحكى أنّ فارسًا
بخيلائه كان يمشي في غابة فمرّ على بحيرة وحين أراد عبورها توقف الجواد ورفض،
انهالت السياط على ظهره وجنبه حتى عجز جبروت الفارس أن يفرض الحركة على الجواد
فرآه عابرٌ رثّ الثياب، شعث الشعر فأخذ حفنة من تراب الأرض ورماها في الماء أمام
الجواد فتحرّك، تعجب الفارس وسأل هذا العابر: كيف فعلت ذلك؟ فأجابه: إنّ الجواد
رآى انعكاس صورته على الماء فمنعه غروره أنّ يدوس صورته ولو كلّفه ذلك فقدان
رقبته. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="color: lime; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">{</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَغَرَّتْكُمُ
الأَمَانِيُّ حَتَّى جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ<span style="color: lime;">}</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، طوّر الإنسان الأماني كي ينسج غروره، غرور البقاء
والسعي نحو الخلود، وغرور تحقيق المعجزات، وغرور عظمة الذات، تارة يتمنى الحياة
لغيره وهو الذي لم يوهبها لروحه، وتارة يطلب الكمال لغيره وهو الناقص في ذاته
وأخرى يتمنى بقاء خيلائه ولو كذبًا على نفسه ولا تخرج أمانيه عن تلك الدائرة فهو
يهرب من<span style="color: blue;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المعاني</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> إلى </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الأماني</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> التي صنعها هو في قبال الأولى. رأيت اليوم شخصًا كان يكتب
ويشتكي من تفاهة الحياة ومن ضآلة وجوده فيها ومن الشغف الكبير بها عند النّاس
الذين تصرعهم الصرعات وتقودهم<span style="color: red;"> "</span>الهبّات<span style="color: red;">"</span>، سألته: لمَ تكتب شكاويك؟ فاكتشفت
أن </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أمنية</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> بإيضاح حقيقة الحياة للنّاس هي من تحركه! الأمنية تصنع
ارتباطًا خفيّا من الصعب فكّه بمجالها وتوهم صاحبها بحقائق لا تملك واقعيات، إنه
على الرغم من كل ما يقوله عن الحياة ليس على استعداد لترك أي لذّة فيها بل له
الاستعداد لأن يترك<span style="color: blue;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بديهيات الإنسانية</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لكي يبقى فيها ويكمل رسالته في كشف الوجه الحقيقي
للحياة! وهذا هو الفرق بين صاحب الرسالة وبين مدّعي الرسالة، فصاحب الرسالة صاحب
معنى لا يتمنى لأنه مذكّر وليس بمسيطر، ومدّعي الرسالة
يتصوّر أنه الموّكل ببثها وهو الأعلى والنّاس الأدنى ويتمنى أن يعوا ذلك!<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النّاس بأمانيهم يريدون حياة غيرهم، ليجعلوها امتدادًا
لحياتهم وسرّ ذلك حبهم للبقاء. في رأس كل سنة، وفي صبيحة كل عيد، وباقتراب كل
مناسبة تكثر الأماني فلا تكاد تسمع سواها، إنهم يهربون من<span style="color: blue;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللحظة</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> بواسطتها لأن التوقف عند اللحظة توقظ
الأسئلة الغافية في الإنسان، والأسئلة كلها تدور عن المعاني، معنى الحياة، ومعنى
الوجود، ومعنى القيمة، ومعنى الإنسان. أسئلة ملّحة تثيرها غريزة حب الفهم عنده،
ولو ترك وذاته لأراد تفسير كل شيء بفهم من عنده، لذلك كان </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">للحقيقة</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;"><span style="color: blue;">»</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;"> </span>وجود، فما وُضع السؤال فيه رغمًا عنه إلا ليذكره بالبحث
عنها.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";">لقد قررت التوقف عن صناعة الأماني منذ وعيت أنّ المعاني بعكسها لا
نصنعها إنما نطلبها لأننا أعجز من صنع ذاتنا، فكيف وُضعت فيها تلك الأسئلة؟، وبدأت
بالبحث عن المعاني لأن من وضع هذه الغريزة فينا أراد لنا أن نختبر أنفسنا، هل
ننساق خلف أصنام التمر التي نصنعها لنأكلها أم نستمع لنداء الحقيقة التي ندفنها؟
وقد ورد عن الصادق عليه السلام <span style="color: blue;">«</span>.. اطلُب أوَّلًا في نَفسِكَ حَقيقَةَ
العُبودِيَّةِ، واطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ واستَفهِمِ اللهَ يُفهِمكَ</span><span style="color: blue;">».</span></span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-41962506294082777852012-10-24T21:10:00.000+03:002012-10-24T21:26:33.296+03:00تأملات في سمات المجتمعات المرفهة<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-cQ6TWgTMLQU/UIfuAwpP-KI/AAAAAAAAAoc/wWRiR8vr0L8/s1600/rafaheya.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="307" src="http://4.bp.blogspot.com/-cQ6TWgTMLQU/UIfuAwpP-KI/AAAAAAAAAoc/wWRiR8vr0L8/s320/rafaheya.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الطبيعة الإنسانية محيّرة، يمكن التنبؤ
بأفعالها لكن نادرًا ما يمكن استباق رد الفعل على تلك الأفعال. تتكرر كثيرًا كلمة
أنّ التاريخ يعيد نفسه، وبتأمل بسيط يمكنك أن ترى كيف أنّ هذه الجملة تحتوي
مقدارًا كبيرًا من الصحّة وفي الاتجاه المعاكس سترى مقدارًا أكبر من الفشل في
التعامل مع الأحداث المتكررة ممّا يجعلنا –كبشر– نكرر نفس الأخطاء. إنك ترى
عشرات الثورات في التاريخ وتقف متسائلاً مستغربًا: كيف تكثّفت كل هذه العوامل
وتجمعت ولم يرها ويستوعبها أصحابها؟ لكنّك في نفس اللحظة تنسى أنك ترى الصورة
كاملة من موقف الشاهد لا من موقف الفاعل والمؤثر، بينما أولئك كانوا مشغولين بإحدى
زواياها فلم يروا حقيقة الصورة إلا بعد دفعوا دفعًا لخارجها.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنّ هذا التكرار حقيقة لا ينكرها إنسان بل
وتجري على كل لسان لكن كما أنّ حفظ الحِكم لا يجعلك حكيمًا، كذلك تكرارها لا يجعلك
بالضرورة عاملاً ومستوعبًا لها، ولعلّ هذا يعود في إحدى مسبباته إلى الشعور الذي
لا يمكن تغافله في كل إنسان وهو الشعور بالنقص والمحدودية فهو يخوض كل يوم تحديًا
جديدًا لانكار هذا الإحساس، وغالبًا ما يكون ذلك بالإدعاء، ليعطي لنفسه اثباتًا جديدًا
في برهان الوجود، ويتعاظم هذا الإحساس ضمن علاقة طردية مع مستوى رفاهية الفرد،
فكلما زادت رفاهيته كلما إزداد الشعور بالنقص والمحدودية لأنّ الغنى والرفاهية
يقلّصان مجالات التحدّي المتاحة أمامه فلا يعود كذلك الكادح أو الفقير أو المسحوق
الذي تشغله لقمة عيشه أو السقف الذي سيأويه ليلته عن التطلع إلى رفاهيّات المعيشة
فما بالك برفاهيّات الأفكار ونُظمها.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دراسة المجتمعات المرفهة هي دراسة في الواقع
لحالة انسانية مكبّرة، هي حالة ذلك الإنسان الذي يمتلك كل شيء ولكنه في ذات الوقت
يتملكه الافتقاد لمعظم الأشياء، وليس الفقد هنا بمعنى عدم الحيازة إنما بمعنى عدم
الإحساس بالقيمة. إن الأشياء تفقد قيمتها بمجرد الاعتياد عليها، وأحيانًا كثيرة
بمجرد الشعور الوجداني بضمان الحصول عليها وإن لم يحزها ومن ثم يمكن تفسير الكثير
من سلوكيات المجتمعات المرفهة بناءً على هذه القاعدة، غير أنّ هناك عوامل أخرى
كثيرة متدافعة ومتشابكة تتقاطع معها مثل أصالة الشعوب وطروئها (المجتمعات المكونة
من شعوب أصيلة والأخرى القائمة بناءً على تجمع الهجرات)، وكذلك المسار التاريخي
الذي أدّى إلى إيجاد حالة الرفاهية، وهذان موضوعان يستحقان البحث كل على حدة.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المجتمعات المرفهة تظن أن رفاهيتها كفيلة
بحصولها على كل ما تريد فتصبح المثاليات مقياسها لكل شيء وهي أبعد النّاس عنها
سيّما إن كانت هذه الرفاهية ليست منتجة بقدر ما هي متولّدة بلا مجهود، فافتقاد
السعي يؤدي إلى افتقاد الإحساس باستحقاق الملكية، وشعور عدم الاستحقاق هذا يتعاظم
عند الطبقات المرفهة لشعورها بسهولة الحصول على ما تريد، ومن ثم يصبح الصراع في
المجتمعات المرفهة مختزلاُ بالصراع على الماديات، الأموال والممتلكات تحديدًا. وكل
القضايا الأخرى تندفع لأن تكون مؤطرة ضمن هذا الإطار، وتكتسب أهميتها بقدر اقترابها
أو بُعدها منه، فهو صراع أناني ينطلق من أساس أن الثروة والرفاهية هي هبة السماء
وهمُّ كل فئة أن تستحوذ على أكبر قدر منها قبل أن تزول لأنهم كمجتمع لا يملكون
وسائل إدامة هذه الرفاهية.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تنتج الرفاهية<span style="color: red;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">طبقات فراغية</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> في مجتمعها، تجعل جلّ همها ابتكار أعرافٍ
ومظاهر مكلفة وصعبة وثقيلة على النفس حتى تميّز نفسها بأي وسيلة كانت عن الطبقات
الأخرى. حين تكون الرفاهية المبالغ بها سمة المجتمع العامة، ويكون الدخل كبيرًا في
مقابل الجهد المبذول، فإن قيمة العمل تتدنّى إلى الدرجات السفلى، وفي مجتمع </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليس فيه عمّال،
بمعنى الطبقة الكادحة العمالية فهو ليس بالمجتمع الزراعي ولا الصناعي، فإن الطبقات
الاجتماعية لا تعود طبقات اقتصادية <span style="color: red; font-family: 'Sakkal Majalla';">«</span>بروليتاريا وبرجوازية </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وارستقراطية<span style="color: red; font-family: 'Sakkal Majalla';">»</span> إنما طائفية وعرقية وفئوية
تحاول من خلال هذه الأمور إيجاد التمايز فيما بينها بعد أن تساوت الكثير من الرؤوس
طبقيًا، وفي مجتمع يفتقر بوضعه الحالي للعمق التاريخي المنسجم يكون البحث عن شيء آخر يعوض عن هذا
الإحساس بعدم القدرة على الانسجام فيتم اللجوء لتقسيمات أخرى يعايرون بها غيرهم ،
تقسيمات قد تبدو سخيفة ولكنها موجودة للأسف لأنها الوحيدة المتوافرة والتي يمكن
الجهر بها</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;"><span dir="LTR"></span> :</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هذا</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-KW" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من القومية الفلانية والآخر من تلك القومية، وهذا من
أبناء هذه المنطقة وذاك من تلك.. إلخ</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;"><span dir="LTR"></span>!</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span><br />
<span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="background: white; color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">هناك طبقات اجتماعية ذات ملامح مميزة لكل منها،
بدوية وحضرية ومذهبية وفئوية، في المجتمع المرفه، لكنها غير قادرة على الإندماج
لأنها لا تشترك بشيء غير ثروات الأرض، فلا رسالة حضارية ولا انتاج ولا قوة، لذلك
يتم الحديث عنها كمكونات منفصلة حين الحديث عن وحدة المجتمع</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">هي تعيش في
كانتونات منفصلة لا يجمع أفرادها إلا المدارس أوالوزارات أومدرجات كرة القدم وفيما
عدا ذلك تستمر الحياة منفصلة داخل كل كانتون</span><span lang="AR-KW" style="background: white; color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-KW;">، و</span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">إذا تنزّل فرد من طبقة لمشاركة أخرى يُنظر له من
قِبل فئته بعين الريبة وكأنه ارتكب جريمة، بينما تتسابق وسائل الإعلام –وتبعًا لهم
المتكسبون- لاعتباره نموذجًا للمواطنة والوحدة الوطنية ومحاولة <span style="color: red; font-family: 'Sakkal Majalla';">«</span>ترميزه<span style="color: red; font-family: 'Sakkal Majalla';">»</span><span style="color: black;"> </span> في إشارة
واضحة إلى ندرة هذه الحالات</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #222222; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><span dir="LTR"></span>!</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span> ومجتمع بمثل هذه الصفات لا يمكن له أن يعيش
ويستمر دون قضية يقتات عليها، قضية تعمل عمل المحفز الكيميائي (</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">catalyst</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span>) حيث تساعد على اتحاد
فئة مع أخرى في مقابل الثالثة مرحليًا، ليتم تصوير الأمر على أنه اتفاق وطني،</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> فالفعل في هذا المجتمع ليس غايته تحقيق مصلحة إنما إيجاد زخم للتغلّب
على رتابة الحياة ومن ثم إمكانية القول للآخرين: أنا موجود.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن أهم شعور إنسانيّ هو الإحساس بالمظلومية، وهو – بخلاف أي عامل آخر –
السبب الرئيسي الذي ينسب لأي ثورة وعادة ما يكون هو، والبحث عن <span style="color: blue;">"</span>الكرامة<span style="color: blue;">"</span> والتي هي للمناسبة لا تملك تعريفًا جامعًا متفقًا عليه إلى
اليوم، شعارات أي ثورة تخرج، أو خرجت. لكنّ المظلومية لا تنشأ في المجتمعات
المرفهة عادة من سلبها حقوقها إنما مردّها إلى الإحساس المتجذر بعدم الرغبة بمشاركة
الرفاهية مع الآخرين، إنّ دعاوى المظلومية في هذه المجتمعات لا تقوم على المطالبة
بالحقوق بقدر ما تقوم على التذمر من مشاركة الآخرين لهم بأموالهم، وهو أمر لا بدّ منه
في اللعبة السياسية لكن النّاس لا يهتمون بحسابات السياسة الدوليّة فهم يعيشون
بفقاعة تعزلهم اجتماعيًا عن باقي الشعوب وإن ارتبطوا معها برابطة فكرية أو تعاطفوا
معها سياسيًا ومذهبيًا ويتبدّى هذا واضح بطريقة تعبير أفراد المجتمع عن باقي
المجتمعات وعدم استحقاقهم لما <span style="color: blue;">"</span>يمنّون<span style="color: blue;">"</span> عليهم به من أموال، وأسهل طريقة
لإثارة النّاس هي التركيز على هذه القضايا وتصوير الأمر على أنه تزاحم ما بين هذه الهبات وتوفير الخدمات التي كثيرًا ما يُستغل النقص فيها لخلق مادة للصراع واستخدامها لإلقاء اللوم على طرف بدلاً من طرح الحلول لها والاعتراف بقصور المشاركة الذي أدّى لها، فزرع الشعور بالمظلومية عند الناس أعظم
أثرًا من وقوعها عليهم.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشعوب المرفهة غالبًا غير ناضجة فتجاربها لم تكتمل نظرًا لاختزال
المراحل التطورية مع هبوط الرفاهية المفاجئة عليها، وحين يكون المجتمع منقسمًا على ذاته
وفئاته فإنّ العقلية الفئوية هي عقلية عاطفية بالدرجة الأولى وهي عقلية لا تتساءل بقدر
ما تتجاوب، ويغيب عقلها لكون رفاهيتها الماديّة، بزعم أفرادها، قادرة على صنع أي
موقف وشراء واحتقار أي رأي ومن ثمّ لا حاجة لاتعاب العقل بالتفكير والتحليل فتتصور أن حلول مشاكلها هي بتوفير المال وتُهمِل توفير الخطط وكل ما تفعله هي أنها تسلّط مجهرها على ما تعانيه بحياتها اليومية، وحين
يغيب العقل لا تعود هناك حاجة للبرهان، فالقضايا الكبرى التي تحرّك الشارع هي في
الواقع قضايا هامشيّة ولا معنى لها عند الآخرين إنما تكتسب أهميتها في هذا المجتمع
لكونها تعطي الذريعة لفئة لإقصاء الأخرى حتى لا تشاركها في <span style="color: blue;">"</span>رفاهيتها<span style="color: blue;">"
</span>فتسجّل امتيازًا للفئة الأولى عليها، ومن هنا ينحصر دور السياسي غالبًا في إثارة
الشارع وتزويده بالقضايا اليومية بدلاً من التشريع والمراقبة، ولا يحتاج لمهارات
كثيرة حتى يقوم بهذا الدور.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتقاد المهارة سمة أساسية في المجتمعات المرفهة، وحين تفتقد
المهارة فإن الشخصية المميزة لا يعود لها وجود لذلك يتميّز المجتمع المرفه
بالمحاكاة والتقليد، فقضاياه وشعاراته وأهدافه وتحركاته هي مجرّد محاكاة لواقع
الشعوب الأخرى، وغالبًا ما تكون تقليدًا مطابقًا وليس مطورًا حتى في مطالباته
عنها، فهو يثير الناس بما يمس حياتهم من سوء الخدمات ثم يستغلهم في تدعيم قضايا أخرى لا تتعلق بها إنما تتعلق بأهداف السياسي وتياره في الوصول إلى نسبة أكبر من التحكم بموارد السلطة. إنّ حال المجتمع المرفه في هذا الأمر كحال الطفل الذي يُعجب بشكل السيجارة
في يد البالغين فيقلدها دون أن يعلم أن البالغين إنما أدمنوا عليها لحاجتهم الملّحة
لما فيها لا لحبهم لها ورغبتهم بها، والإنشغال بالمحاكاة يجعل الذهن مشغولاً بأدق
التفاصيل لتقليدها بينما لا يلتفت إلى القضية الكلية وهي أن كل ما يفعله هو مجرد
صناعة للوهم لا صياغة للواقع.</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-86612762465056983672012-08-08T15:10:00.000+03:002012-08-09T04:02:34.383+03:00لأنّك لم تكن للدنيا ولم تكن لك<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<span dir="RTL" style="font-size: medium;"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span dir="RTL" style="font-size: medium;"></span><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(</span>فما يحيط المادح وصفك<span style="color: red;">)</span></span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[1]</span><span style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></div>
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنهم يقولون لنا بأن الدنيا صراع حق مع باطل، ندّ مقابل الندّ يتصارعان، يتطارحان، مرة يكسب هذا وأخرى ذاك وكأن للباطل قوة ودولة وصولة بها يستطيع أن يتغلب على الحق، لكنهم ما عرفوا الدنيا، فكيف لهم أن يعرفوا ما هي؟ ألا ترى تهافتهم واقتتالهم وصراخهم على فتاتها؟ فهل من يعلم حقيقة الحق والباطل يُفني الحقّ لأجل الاستيلاء على الباطل؟ يبكون لياليهم وتمتلئ نهاراتهم بالوعظ عن زيف الدنيا وخداعها وأنها كالحسناء الغانية لا تتجمّل إلا لإيقاع ضحاياها في شباكها لكنهم لا يمانعون أن يبذلوا أرواحهم لأجلها وأن يسطّروا الكلمات في مدح الحق لأنه يكفل لهم جبهة يمارسون بها تكالبهم على باطل الدنيا وسلطانها ولو على أنفارٍ ما أغنى عنهم مالهم وما كسبوا!<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الناس، ومن جلس مجالسهم، أحبّوا الدين، لكنّهم نحوّه، عشقوا الله لكنهم كعادة بني البشر حوّلوا العشق إلى ابتذال، عاشوا الدين لكن في أذهانهم، ففصلوا واقعهم عنه، قدّموا حلولهم للمجتمعات وللناس باسم الدين وبذريعة العقل، رفعوا العصيّ على الناس وصاحوا بأن الدين ليس مظهرًا إنما مخبر وجوهر، فما لِلعوام يتدافعون على المظاهر؟ وما لهم وغاية الدين عندهم ذكر وتسبيح؟ أ فللآخرة نترك الدنيا وزخرفها وزبرجدها؟ ولأجل ذِكرٍ على اللسان نترك العلم والتطور ومقارعة الباطل وحزبه؟ وجلسوا كجلوس مشركي قريش يلاعبون لحيّهم الصفراء وينكروا على الضعاف انعدام </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عقولهم</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لهرولتهم خلف رسولٍ <span style="color: blue;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ<span style="color: blue;">}</span>؟</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ألم يقولوا للنبي الأكرم صلى الله عليه وآله <span style="color: blue;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا نَرَاكَ اتّبَعَكَ إِلاّالّذِينَ هُمْ أَرَاذِلُنَا<span style="color: blue;">}</span>؟ قل لي بربك ألم يأخذوا على الرسول الأكرم صلى الله عليه وآله أنه ليس على الصورة التي رسموها بـ</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عقولهم</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> له <span style="color: blue;">{</span>وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الأَسْوَاقِ<span style="color: blue;">}</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟ هكذا هم البشر <span style="color: blue;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلا<span style="color: blue;">}</span> إن عقولهم لا تملك ضمانة هدايتهم </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فأمام المصلحة والشهوة والهوى والعلم يضعف العقل، فهل يعطيك الضعيف استمرارًا؟<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: medium;"> إن المعركة بين الحق والباطل ليست صراعًا ولا نزاعًا وليست سيفًا في مقابل سيف ولا رمحًا يريد التكسّر على نصال الآخرين، إنها ليست فروسيّة </span><span style="color: red; font-size: medium;">(</span><span style="font-size: medium;">يزدان</span><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[2]</span><span style="font-size: medium;"> أمام</span><span style="color: red; font-size: medium;"> (</span><span style="font-size: medium;">أهريمن</span><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[3]</span><span style="font-size: medium;">، وليس الله عزّ شأنه في مقابل الشيطان، إن الباطل <span style="color: blue;">{</span>كَانَ زَهُوقًا<span style="color: blue;">}</span> و<span style="color: blue;">{</span></span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: medium;">وَمَا يُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا يُعِيدُ<span style="color: blue;">}</span> فهل ما لا واقع له يكون ندًّا لأصل الوجود والواقعيات؟ تلك إذن قسمة ضيزى! لكنها هي العقول القاصرة تُلبِس الحق بالباطل لتهرب من حقيقة نقصانها و</span><span style="color: red; font-size: medium;">(</span><span style="font-size: medium;">إن دين الله لا يُصاب بالعقول الناقصة والآراء الباطلة</span><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[4]</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">، إن الحق والباطل، الصواب والخطأ، الخير والشر هي علاقات تجلّي، يتجلّى بها لكل ذي روح سويّة عظمة الحق والخير فيخر له <span style="color: blue;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا<span style="color: blue;">}</span>، هي أشياء وُجدت لتُعرف بها أضدادها ولتكون ميزانًا يعرف بها المرأ صفاء نفسه ومدى انصياعه وقبوله لها. إن دور إبليس ليس أكثر من <span style="color: blue;">{</span>فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ<span style="color: blue;">}</span> وهو يعلم أنه <span style="color: blue;">{</span>لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ<span style="color: blue;">}</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">، فليس هناك نزاع، وهل ينازع العالم الجاهل؟ وهل يؤاخذ الكبير صيحة الطفل الصغير؟ إن أرباب العقول على هذا المعنى يقفون، وله يُسلّمون.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الناس عمومًا يريدون دينًا <span style="color: red;">(</span>بشرط لا<span style="color: red;">)</span>، أي مشروطًا بأن لا يمس حياتهم المعاشة وطبيعة علاقاتهم مع أنفسهم ومع النّاس، ومع رؤاهم للعالم حولهم. يريدون دينًا يوجِدون فيه زخمًا بحيث يعتبرون أنفسهم المالكين الحقيقين لجوهره ليتسلطوا بهذه المعرفة الزائفة على غيرهم، دعواهم في الحقيقة تكالب على الدنيا باسم الحق، بحثٌ عن السيطرة والرفعة والعلو فيها، وحزن وألم إن افتقدوها، وكأنّ الدين دون فهمهم له هو عجز وحجز عن حيازتها! هذه الدنيا التي هي مسرح تجلّيات الباطل ومحل تجسّم كلِّ زائل وتَعيّن كل محدودٍ جعلوها ندّا وحولوها إلى وحشٍ كاسر يخوفون الناس من فك الارتباط بها باسم جوهر الدين ليكسبوهم ثم ليتسلطوا فيها عليهم، وغفلوا أنّ <span style="color: blue;">{</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ<span style="color: blue;">}</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن الدنيا على اتساعها ليست سوى غرفة مظلمة تقع في أقاصي أطراف هذا الكون، وإن العلم مهما اتسع وتحَدّث فهو علم لمخلوق ناقص بمخلوقات محدودة يصل تارة إلى نهاية ليس له قدرة على تجاوزها وتارات أخرى يقف في مكانه لينشغل بالتساؤل عن نفسه قبل غيره، فلا طاقة للإنسان بما هو أعلى وأرفع من رأسه!</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> إنك لكي تفهم </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> عليه السلام عليك أن ترى كيف أن تقادم الزمان لم يزده تجرّدًا بحيث يفقده بريقه، وأن تطور العلوم وحداثة الأفكار لم تنتقص منه شيئًا بل زادته رفعةً وعلوًا، وأن اليوم الذي يمر هو درجة إضافية نرتقي فيها لنعيد تعريف الشعاع الذي نستفيده من شمسه عليه السلام.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-pCyEK36qxqk/UCFeilUSPzI/AAAAAAAAAn8/gJKqCYAGfqY/s1600/ali.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="310" src="http://1.bp.blogspot.com/-pCyEK36qxqk/UCFeilUSPzI/AAAAAAAAAn8/gJKqCYAGfqY/s320/ali.jpg" width="320" /></a><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;"> الناس تفهم أنّ هذه الدنيا محل اختبار وتتوقف هنا، إلا أنه في الاختبار ليس عليك أن تترقب إجابات الآخرين بل أن تبحث عن اجابتك بين متاهاتها ووقوعك بالخطأ ليس لخفاء الحق وإنما لسوء فهمك وتعبيرك عنه. إن </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: medium;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; font-size: medium;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;"> عليه السلام ما كان ينظر للحياة على أنها دار التحدّي كيف ذلك وهو يراها بعينه أهون <span style="color: red;">(</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">من عِراق خنزير في يد مجذوم<span style="color: red;">)</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[5]</span><span style="font-size: medium;"> لكنه كان يراها موضعًا للتجلّي، مكانًا يكتب فيه الحلول كاملة ولا يرضا فيه بأنصاف الحلول فهو لا يساوم لأجل الانتصار لأنه </span></span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">عليه السلام</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: medium;"> كان حريصًا على أن يُظهر أن وجوده ليس معركة مع مخالفيه إنما وجوده هو ظهورٌ تام للحق، وعلى الناس بعد ذلك أن يختاروا إما الإنحياز للحق والتسليم به وإما الاكتفاء بالرغبة فيه وإقصائه .. لأن الكمال يتعارض مع طلبهم وقد تبصّر عليه السلام لذلك فقال: <span style="color: red;">(</span>لمّا نهضت بالأمر نكثت طائفة، ومرقت أخرى، وقسط آخرون كأنّهم لم يسمعوا كلام اللّه حيث يقول</span></span><span dir="LTR" style="font-size: medium;"></span><span dir="LTR" lang="AR-KW" style="font-size: medium;"><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL" style="font-size: medium;"></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;"><span dir="RTL"></span><span style="color: blue;">{</span>تلك الدّار الآخرة نجعلها للّذين لا يريدون علوّا في الأرض ولا فسادا والعاقبة للمتّقين<span style="color: blue;">}</span></span><span dir="LTR" style="font-size: medium;"></span><span dir="LTR" style="font-size: medium;"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">بلى و اللّه لقد سمعوها ووعوها، ولكنّهم حليت الدّنيا في أعينهم، وراقهم زبرجها</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[6].</span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: medium;">يسألني الناس لماذا لم ينتفض لحقه المغصوب؟ وكأنهم تناسوا قوله <span style="color: red;">(</span>فسدلت دونها ثوبًا وطويت عنها كشحًا</span><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[7]</span><span style="font-size: medium;"> ليس لأنه لا يرى حقه في ذلك، إنما لأنه لا يرى نفسه في معركة مع الباطل، فما اعترى الريب بالحق يومًا ليُنزله الدهر ويجعله في مقابل الباطل وكأنهما صنوان متساويان ولكن الناس ارتابوا لأنهم تعودوا على الثنائيات والحق واحد! فبحثوا عن <span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> السياسي والمناضل والمكافح والزاهد وغيرها من الصور التي تهواها نفسوهم، بحثوا عن صورة </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> التي رسموها بأذهانهم وجعلوها مقياسًا له، عن </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> الذي يبرر لهم انحيازهم لدنياهم ورغبتهم بالآخرة في نفس الوقت، عن </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> الذي يصارع الباطل كندّ فينتصر تارة وينهزم أخرى حتى يتخذوا ذلك ذريعة لبكائهم ليلاً خشية من الله وضحكهم من اعتدائهم على حرماته نهارًا. <o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br />
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: medium;">فما كان قتلُ أمير المؤمنين عليه السلام في المحراب إلا بسبب ذلك، فقد قاسه اللعين ابن ملجم بذهنه وتصوره فلم تعجبه صورته وهكذا قاده عقله إلى أن يكون أشقى الآخرين</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[8]</span><span style="font-size: medium;"> بضربته، لم يكن علي عليه السلام ليخوض معركة بل ليصنع مثالاً </span></span><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 1px; -webkit-border-vertical-spacing: 1px; -webkit-composition-fill-color: rgba(175, 192, 227, 0.230469); -webkit-composition-frame-color: rgba(77, 128, 180, 0.230469); -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.292969); -webkit-text-size-adjust: auto; border-collapse: collapse; line-height: 32px;"><span style="font-family: Arial; font-size: small;"><span class="Apple-style-span" style="color: red;">(</span>والله لو أعطيت الأقاليم السبعة بما تحت أفلاكها على أن أعصي الله في نملة أسلبها جُلب شعير ما فعلته<span class="Apple-style-span" style="color: red;">)</span>،<b> </b></span></span><span class="Apple-style-span" style="-webkit-composition-fill-color: rgba(175, 192, 227, 0.230469); -webkit-composition-frame-color: rgba(77, 128, 180, 0.230469); -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.296875);"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: medium;">والمثال مترفع عن خوض ما هو دونه، وكان عالمًا بأن الناس إنما يريدون الدَّون دائمًا لذا نعى لهم نفسه بقوله: <span style="color: red;">(</span>غدًا ترون أيامي، ويُكشف لكم عن سرائري، وتعرفونني بعد خلوِّ مكاني، وقيام غيري مقامي</span></span><span style="color: red; font-size: medium;">)</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[9] </span><span style="font-size: medium;">لعلّهم يعقلون الحقيقة، ولكنهم لا زالوا يعقلون الباطل .. <span style="color: #38761d;">فسلام عليك يا أوّل مظلوم</span></span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[10]</span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;">ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[1] من الزيارة الجامعة المروية عن الامام الهادي عليه السلام<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[2] إله الخير في الديانات الثنوية.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[3] إله الشر في الديانات الثنوية.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[4] من رواية طويلة عن الإمام زين العابدين عليه السلام مروية في كتاب(كمال الدين) للشيخ الصدوق<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[5] بحار الأنوار، ج70<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[6] نهج البلاغة، الخطبة الشقشقية<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[7] نفس المصدر أعلاه<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[8] السلسلة الصحيحة للألباني ح 1088<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[9] نهج البلاغة، خ 148<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">[10] من الزيارة الخامسة للإمام علي عليه السلام في مفاتيح الجنان، ورواها الكليني بسنده.</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></div>
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-2534737407817205752012-07-07T15:15:00.002+03:002012-07-08T14:50:20.718+03:00الحرب هي الحل!<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">أكثر ما يخافه الناس ويخشونه هي الحروب، بنظرة إلى أدبيّات الأدباء وانتاجهم في الفترات التي تسبق الحروب حين يلف صمت العاصفة جميع الأنحاء تنبؤك بمدى الإحساس المفزع الذي ينطق على ألسنتهم، وحالة الإنعدام للوزن والطفو وعدم الاستقرار التي تستحوذ على أقلامهم، رغم فزع هذه التجربة إلا أنها في أوقاتٍ كثيرة من تاريخ الإنسانية تصبح هي الحل الوحيد الذي لا بد منه لإعادة رسم العلاقات الإنسانية وبناء منظومات التعايش من جديد، إنّ حالة الحرب بهذه اللحظة تصبح مطلوبة رغم مرارتها لأن الداء قد استفحل ولم يعد علاجه متاحًا إلا بأمّر دواء يمكن أخذه.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-vhr5x-dSXd4/T_gnA5jMZ7I/AAAAAAAAAns/dHhG98Yq8Xw/s1600/war.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" height="315" src="http://1.bp.blogspot.com/-vhr5x-dSXd4/T_gnA5jMZ7I/AAAAAAAAAns/dHhG98Yq8Xw/s320/war.jpg" width="320" /></span></a><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إن النّاس ينتجون واقعًا وما يلبثوا أن يصبحوا مأسورين لهذا الواقع، وبدلاً من أن يرسموه هم، يعيد هو رسمهم وتحديد مهامهم بالحياة وما عليهم فعله، ولا يمكنهم الإنعتاق من هذا الواقع إلا بالثورة عليه. إن الظروف التي تجمع الناس على أمر ما هي نفسها تمامًا التي تفرقهم بعد ذلك عنه، حين تتداخل رغباتهم بأمنياتهم مع أهدافهم وتجد أوضاعهم النفسية مجالاً للتعبير عنها خارج دائرة الجموع البشريّة، يُعاد التمترس خلف نفس الأسباب التي خلقت الواقع الأوّل لتبرير إعادته من جديد بعد الثورة عليه.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حين يقول لنا التاريخ بأن </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الثورة تأكل أبناءها</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، فإنّ الفهم العام هو أن الصراعات تبدأ بالبروز بين أصحابها تبعًا لمطامعهم في السلطة فيصبح بأسهم بينهم، ولكن القراءة الأخرى لهذه المقولة تقول بأن حالة الثورة هي حالة تشكيل عقيدة واحدة لمحاربة عقيدة أخرى، وما أن تنتهي هذه الحرب يرجع الناس لعقائدهم الحقيقية الكامنة في أنفسهم، ولكن لأن شرعيتهم إنما استمدوها من تلك العقيدة الواحدة يبدأ كل طرف بإعادة تأويلها لتناسب العقيدة الكامنة في نفسه، <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>باختصار هي نوع من إعادة انتاج الذات تحت اسم جديد ليمكن تسويقها مجددًا، كل ما يمكن قوله عن مقولة أنّ </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الثورة تأكل أبناءها</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> هو أنّ بعد الثورة يخرج الثائرون من حالة القطيع إلى حالة الإنسانية، أي من حالة عيش </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللحظة باللحظة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> إلى حالة </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">العودة بالذاكرة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لاستذكار كل المخزون النفسي والمعرفي المختبئ فيهم.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعبارات أبسط، يمكن القول بأنّ أي واقع ينتجه الإنسان من خلال النظام الذي ينصاع له يصل في مرحلة ما إلى الاستهلاك التام ولا يعود قادرًا على بعث الحماسة له في الناس، ولا هو قادر على توليد المزيد من التحديات التي تشكل حافزًا لجمهوره لأن يستمر فيه فيصل إلى درجة الإنهيار أو شبه الإنهيار على أقل تقدير. تصبح الحياة رتيبة، روتينية، مملة إلى جانب كونها محملة بالأثقال تسحق البشر بحجم الفساد والصراع اليومي للحصول على لقمة العيش والإحساس بالكرامة الإنسانية ومملوءة بإعادة اجترار ذات القضايا يوميًا في دوامة لا تنتهي، يصبح العيش مرهونًا بمقدار التذمر من المشاكل الحياتية، وبحسب تعبير هوفر </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما يسرف المحبطون في اتهام الحاضر وانتقاصه فإنهم في حقيقة الأمر يخففون من وطأة إحساسهم بالفشل والعزلة وكأنهم يقولون أن العيب ليس فينا ولكنه موجود عند كل معاصرينا</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، وكأن مشاركة الإحساس بالسوء ستقلبه للأفضل!</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنّ هذا الإحباط بقدر ما يبعث الراحة في نفوس أصحابه عند التشكي بقدر ما يوّلد كراهية شديدة للواقع بحيث لا يُرى في الثورة إلا مخرجًا وحيدًا. إلا أنّ الثورة في حدّ ذاتها تمثل دائمًا قلقًا ملازمًا للإنسان لأنها فعل لا يمكن التكهن بنتائجه، والإنسان جبان بطبعه يفضل العيش متناغمًا مع ألم ما يعرف نتيجته على تحمّل قلق ما لا يعلم نتيجته. هذا التفاوت في الشعور هو العلامة المميزة للمجتمعات البشرية عمومًا، وهو ما يجعل التوتر ملازمًا دائمًا للوضع الإنساني. وهذا ما يشكل الحافز الأكبر للإنسان غالبًا لصنع عوالم جديدة تجعله يمتلك الإحساس باللا محدودية، فينشئ أحزاب ثورية، وجمعيات نفع عام، ويختلق قضايا إنسانية، ويستهلك نفسه في حركات جماهيرية أو تنظيمات سرية يحاول من خلالها إيجاد معنى لحياته بالدعوة لما يعتقده يشكل ثورة على واقعه الحالي.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">الفهم المحدود للثورة على أنها عملية انتزاع نظام حاكم واجتثاثه هو فهم منقوص لا يوفي لكلمة الثورة معناها الحقيقي. هي كلمة تشير إلى الحاجة إلى إحداث تغيير ولو بشكلٍ صوري، بعض علماء الاجتماع يعتبر الانتخابات الرئاسية والنيابية ثورات مصغرة استبدلت الرصاصة بورقة الاقتراع <span style="color: blue;">[</span>ولكن هل انتهت ثورات البشر لهذه السلمية؟<span style="color: blue;">]</span>، في بلدان أخرى لا صوت للانتخاب فيها تظهر الثورة على شكل تغييرات اجتماعية يلمسها الإنسان في محيطه وحياته اليومية، ولا يرتبط مفهوم الثورة بالإيجاب دومًا بل في كثير من الأحيان تأخذ الثورة صورًا سلبية كما حدث في ثورات الهيبيز بعد الحرب العالمية الثانية واشتدت مع حرب فيتنام، فالثورة هي تعبير عن رفض الواقع لمن يتملكه الإحساس بالندم لكونه يشكل جزءًا من هذا الواقع.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الحلم بواقع أفضل، ومن لا يحلم بذلك؟، والرغبة بتحسينه في المستقبل هي الدافع الأكبر وراء سعي النّاس لإحداث التغيير، ولكن ذلك ليس إلا بالسعي نحو إحداث الكراهية، إن النّاس يعشقون الكُره بقدر ما يتحدثون عن الحب! مهمّة السياسي غالبًا هي أن يزرع فيك كره الحاضر </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كأنه أورغ بشري يطلق نفس الدعايات عليك على مدار الساعة المرة تلو الأخرى مكررًا الكره .. الكره .. لنكره أكثر وأكثر حتى تشعر أن شيئًا ما دخل إلى جمجمتك وهو يطرق على دماغك بقوة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، هذا ما كتبته جورج أورويل واصفًا الوضع السياسي في بريطانيا قبل أشهر من بداية الحرب العالمية الثانية! لا يختلف الوضع في أي مكانٍ آخر. تمتزج مشاعر الكراهية مصاحبة لمشاعر الغيرة، ولا بدّ من ترميز كلٍ منهما برمز يشير إليه، بدولة أو شعب أو عرق أو مذهب أو فرد أو سلطة، لاحظ ذلك جيدًا في الخطابات المتصدرة دائمًا ما يقترن ذم الواقع الحاضر بمقارنة مع من هو أفضل، أو بمن اتخذ خطوة عجز الناس عنها هنا لسبب أو آخر، وبتحميل السبب على رمز تختزل فيه كل المساوئ، وثنائية الكره والغيرة هذه تهيء النفوس وتحصرها في قالب يبحث عن التمرد ويطلبه حثيثًا بيد من كان، وبأي صورة يكون. قد لا تتصور قيمة الغيرة إلا حين تعرف أنّ كثير من أفعال الإنسان إنما يُقدم عليها لأنه لا يريد أن يرى نفسه أقل ممن أقدم عليها، إلا أنّ خطورة مثل هذه المشاعر تكمن في أنها تنشيء عقلاً خاصًا بها لا يتحدث بالمنطق إنما يتلاعب بالعاطفة، لذلك تغيب الحلول الواقعية والخطط الواضحة وتحضر بدلاً منها شعارات خطابية ووعود انتخابية وثورية سرعان ما يمحوها الواقع بأول اصطدام معه.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">الرغبة العارمة بالوصول إلى الأفضل في المستقبل عند النّاس حين تتحوّل إلى بضاعة سياسية يتم اغفال تحديد معنى الأفضل، لأن تحديده يعني الوصول إلى نقطة نهاية حين لا يعود للمزيد من الحديث عن الأفضل وانتقاد الحاضر التأثير السحري على تحريك الناس، وهذا يُسقط أهم أسلحة الإبتزاز بين السلطة، أي كانت، وبين المتكسبين من أفعالها. لكن دوام هذا الإبتزاز، والحث على المزيد من الكراهية وسوداوية الواقع مع العجز عن تغييره واقعًا، كما نرى في مجمتعات كثيرة، يُلجِئ الناس إلى الحل الأخير: استجداء الحرب.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من الغريب أن ترى الناس يطلبون الحرب بل ويستجدونها لكن ابحث في الخطابات حولك، وفي أحاديث العوام، وسترى أن الخوف من الحرب هو الدافع الأكبر لاستجدائهم وطلبهم إياها، فحين يرتفع سقف خطاب الكراهية والإقصاء ويزداد جبن النّاس عن وضع حدّ لذلك، وحين يصبحوا مجرد محركات يتلاعب بهم </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عقل العاطفة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> المفعم بالسلبيات التي زرعها السياسيون والمتكسبون من تلك الخطابات، لا يرون أمامهم إلا الحرب لتهدم كل شيء على أمل بمستقبل أفضل يأتي بعد إزالة ذلك التوتر، كما يتوهمون. إن ثورتهم هنا بعد أن عجزوا على تحقيقها في أنفسهم، يطلبونها بغيرهم، إن عطالة واقعهم وكرههم له يجعلهم يطلبون هدمه لأنهم أعجز من إعادة ترميمه، على أمل بمستقبل أفضل يعيدون بنائه بعد تدمير كل شيء .. ولكنّ طول الأمل حماقة، وثمن الحماقة لا يُعرف إلا بعد ارتكابها!</span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-KW;"><o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-71440657673958614792012-05-27T21:23:00.000+03:002012-05-27T22:41:08.305+03:00[||] حين يحدثني الحلم<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-4T2DevVM0LM/T8Juei1R2rI/AAAAAAAAAng/k-3NyvBkFyQ/s1600/helm2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://3.bp.blogspot.com/-4T2DevVM0LM/T8Juei1R2rI/AAAAAAAAAng/k-3NyvBkFyQ/s320/helm2.jpg" width="310" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
(<a href="http://safeed.blogspot.com/2012/02/i.html" target="_blank">اضغط هنا لقراءة: حين يحدثني الحلم، الجزء الأول.</a>)</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #999999;">* * *</span></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">الأحلام لا تعترف بزمانٍ
ولا مكان، قد يكون الحلم في الواقع لا يتعدى أجزاء الثانية لكن الحالم يستصحب
شعوره به لأزمانٍ متوالية. هناك لحظات في الحياة تمر سريعًا كأحداث، لكنها كحديث
لا تفارق لسان الإنسان على مدى الدهر، ولعلّ ذلك لأنّ الكلمات بزخمها وحروفها غير
قادرة على أن تصف تلك اللحظات بدقة فتستمر الكلمات بالتوالد والتكاثر لأنها لا
ترتاح للمعاني التي تنتجها التعبيرات المختلفة والصياغات المتنوعة في رسم تلك
المشاهد.</span><span dir="LTR" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">إنّ الحلم يغنيك عمّا
في أيدي النّاس،</span><span style="color: #93c47d;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;">«</span></span><span style="color: #38761d; font-size: medium;">وازهد فيما عند الناس يحبّك الناس</span><span style="color: #93c47d; font-size: medium;">»</span><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;">[1]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;"> ألا ترى أن الناس يتناقلون
بشوقٍ ولهفة قصص الحالمين، ويصبون اللعنات على الطامحين؟ يعشقون من يخرجهم من
دائرة الواقع، ويكرهون من ينافسهم في الاستحواذ على ما في الواقع؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">أحيانًا، أن تمدّ حلمك
لأيام وأشهر، خير من أن تعيش الواقع لثوانٍ وأنت تنظر، فالحلم ليس فقط ما يراه
النائم في نومه، في بعض الأحيان، هو ما يراه المبصر فيما وراء وعيه وإدراكه. وليس
الحلم هو الحالة التي يعيشها الإنسان بل الحالة التي يفهم بها الأشياء.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">كان الحلم يحدثني قبل أشهر، على تعدد شخصياته، وحديثهم لا يزال مستمرًا.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(1)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">أقف أمام قبر مندرس في
الطريق، تحته كان في يوم من الأيام إنسان حمل آماله وطموحاته ورؤاه فوق رأسه،
فاستبدلتها الحياة بتراب غطّى وجهه، مفارقة جعلتني أتأمّل هذا القبر كيف أنه يختصر
عليك فهم الواقع: نحن نشكل جزءًا، بل نقطة، إن لم يكن أصغر في هذه الأرض القابعة
في أقصى زاوية من الكون الفسيح، ومع هذا نعيش معه إنطلاقًا من أنفسنا، نرى الأشياء
بمنظورنا، ونفسّر الأحداث بأهوائنا، ونتصادم مع الناس لأنهم تعدوّا على ممتلكاتنا،
ولا نتساءل يومًا: كيف لنا أن نبذل هذه النفس المتضخمة لأجل ممتلكات لا تمثل في
هذا الكون إلا ما تمثله الذرة للجبل، ولربما أصغر؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">غريب كيف يُفني الإنسان
هذه الأنا المتضخمة التي تتصور أنها وسعت كل شيء لأجل هوامش متصاغرة في هذا الكون
حين المقارنة هي لا شيء!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(2)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">على أبواب البيوت
العتيقة تشاهد وجوهًا استبدلت ملامحها بقصص تختزل في تجاعيدها غِصَص البشرية
بأكملها.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">كل أثر، وندبة، وتجعيدة
هي سطرٌ خطته الحياة على صفحات الوجوه، وكلما زادت سنين الحياة زادت أسطرها،
وكأنها تتحدّى اندفاعنا نحوها بتسجيل انتصاراتها على جباهنا!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;">تتساءل: كم حلمٍ تحمله
جفون هؤلاء؟ ثم تعجز عن الإجابة حين تتذكر أنّك مثلهم، وأن عقلك الذي تظنه قادرًا على إجابة كل شيء في الحقيقة لا يكشف لك الأشياء بقدر ما يهيؤك لتجرّع الغصّة</span><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;">[2]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;">
من عدم قدرته على إجابة أسئلة الحياة.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #222222; font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(3)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">لا بدّ للشمس من مغيب، ورغم
هذا ننذهل من كل صورة ترسم لنا مشهد الغروب، ونقف أمامها وقوفنا بالحضرة، خاشعين
صامتين .. متأملين.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">شيئان رغم تكرارهما لا
نمل منهما: الغروب والشروق.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: #222222;">هما يحاكيان طبيعة هذه
النفس البشرية، الرغبة والألم، الغروب هو الألم أكثر ما يؤثر في الإنسان، والشروق
هو الرغبة التي تغيّر فيه.. كثيرًا ما نصطنع الألم للآخرين ونظن أننا نعلمهم بينما
نحن نُصلّبهم على ما هم عليه، وكثيرًا ما نختلق الرغبات عندهم لعلنا نستميلهم
وننسى أنّ التغيير بذرة يضعها الله فيمن حرث نفسه واستعدّ لإنباتها </span><span style="color: blue;">{</span><span style="color: #222222;">إِنَّ اللَّهَ
لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ</span><span style="color: blue;">}</span><span style="color: #222222;">.<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">كنت أحدث نفسي بذلك،
وأنا أرى طوفانًا بشريًا يعيش بجانب شمس لا تغيب، ولا يتغيّر، قد تتعب نفسك في
مصارعة الأذهان ومقاومة الأفهام وتتصور نفسك قادرًا بالحجة والبرهان على الإقناع
لكنك تنسى أن الأمر ليس بالحجة والبرهان بقدر ما هو قبول بهما، إن الألم والرغبة
شيئان ينبعان من داخل النفس ولا يصنعان خارجها، وكل محاولة لذلك هي حجاب نضيفه على
الحجب الموجودة، تأملت ذلك حتى عدت للمنزل فوقعت عيني على: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: 'Sakkal Majalla'; font-size: medium;"><span style="color: #93c47d;">«</span></span><span style="color: #6aa84f;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">يا ابن النعمان: إن الله جل وعز إذا أراد بعبدٍ خيرًا نكت في قلبه
نكتة بيضاء فجال القلب يطلب الحق، ثم هو إلى أمركم أسرع من الطير إلى وكر</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">ه</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: 'Sakkal Majalla'; font-size: medium;"><span style="color: #93c47d;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;">[3] </span><span style="color: #222222; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"> (4)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: 'Sakkal Majalla';"><span style="color: #93c47d;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #e06666;">ويح ابن آدم ما أغفله، وعن رُشده ما أذهله</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: 'Sakkal Majalla';"><span style="color: #93c47d;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left; text-indent: -18pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">-<span style="font-family: 'Times New Roman';"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">الإمام علي عليه السلام<span style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">روائح الجص والطين،
وعطور الغادين والرائحين، سيرة الماضين وأنفاس المستقبلين، كلها تجتمع في أزقة
ضيقة تلتوي كبطون الحيّات بعد أن تشويها حرارة الشمس، قال لي: الأوضاع ليست على ما
يرام، قبل أسبوع كان هناك صدام مسلح ولا تزال الأمور متوترة.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">ومضينا صامتين نخترق
تلك البطون قاصدين مطلبنا .. وتلفتني بالطريق تلك الوجوه المستعدة وأصابعها على
الزناد تنتظر استقبال رصاصة أو إطلاق أخرى، تحمل أرواحها يوميًا على أكتافها
لتبيعها بسوق سقفه طمع الإنسان وأرضه خوفه.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: #222222;">لا جديد، يعيش الناس مع
الخوف منذ ولادتهم حتى يعتادون عليه فإذا زال الخوف من حولهم خافوا من أنفسهم،
وطالما وجد إنسان في مكان فإن التوتر والخشية يوجدان معه، إنهما يشغلان الإنسان
ويعطيانه الغفلة؛ فإما أن تتعب نفسك بهما وإما أن تتعب غيرك فيهما وهذا هو الكدح </span><span style="color: blue;">{</span><span style="color: #222222;">يَا
أَيُّهَا الإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلاقِيهِ</span><span style="color: blue;">}</span><span style="color: #222222;"> .. أن
تغافل الغفلة، وأكثر ما نتصوره حياة .. هو غفلةٌ تُغافِلُنا!<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(5)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #e06666; font-size: medium;">لقـد قلتُ: أي عذر سـوف
أقـوله للملك؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #e06666; font-size: medium;">الملك نفسه قد جاء
حاملاً بيده العذر لنا</span><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;">[4]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">على بابه نظر إليّ،
وأخبرني أنني حضرت قبل عام مع أناس آخرين غير الذين أقف معهم، ليست هناك علامة
مميزة ولا إشارة منبثقة تميزني، قد تتفاجأ في بعض الأحيان من شدة التشابه بين
البشر على اختلاف ألوانهم وأشكالهم وأصولهم حتى لا تعود قادرًا على تمييز نفسك من
بينهم، جدًا أدهشني الأمر، أثار فيّ تساؤلات عن قدرات هذا الإنسان الكامنة كيف أنه
استطاع التمييز من بين هذه الجموع التي تمر أمامه يوميًا، مدّ يده في جيبه، أخرج
ورقة صغيرة مطوية فيها ذرّات من التراب ودسها بيدي، لم أعلم كيف أشكره، ثم علمت
أنه لا يحتاج للشكر فاستئناسه بالناس يكفيه، ألا ترى أنك تنشغل مع ما تحب وتنفر
مما تكره حتى يشتبه عليك، هكذا هو أحب الناس والحب قيمة ثمينة لا تُشترى، وحين
تتعامل مع الثمين بقَدَرِه يغنيك هو بثمنه.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">(6)</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #e06666; font-size: medium;">إذا كان الكأس جميلٌ صُنعهُ<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #e06666; font-size: medium;">فلـمَ يشوهـه الرجـلُ
بثـمـله؟</span><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;">[5]</span><span style="color: #222222; font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3; font-size: x-small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">قد تضفي أنت القيمة على
الأشياء تارة، وتارة أخرى تكتسب الأشياء قيمتها من ندرتها، في كل الأحوال يتطلب
الأمر أن توجد هذه الأشياء قبل أن تأخذ قيمتها، ولكن قليل جدًا من الأشياء ما توضع
قيمته قبل وجوده، ومعرفته.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: #222222;">إنّ سجل الخلود يحتوي الأضداد،
ولا يسجل في صفحاته طرفًا واحدًا فقط، إنه كما يسجل القديسين في صدر أوراقه، يسجل
على هوامشها الطغاة والمجرمين، ليس الأمر عبثًا إنما غاية الاختبار هي أن ترى
الطريقين </span><span style="color: blue;">{</span><span style="color: #222222;">وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ</span><span style="color: blue;">}</span><span style="color: #222222;"> لتختار من بينهما، وقبل ذلك أن تعرف قيمة
ما تختاره، بل أعتقد أن الاختبار الأكبر هو في معرفة القيمة بحقيقتها، فما فائدة
اختيار طريق لا تعرف قيمته؟ <o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: 'Sakkal Majalla';">«</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">هذه الحياة هي موتُ مرتقب في كل لحظة</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: 'Sakkal Majalla';">»</span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">، هكذا قرأت مرة في أحد الكتب، ما يعني أنك في كل لحظة في موضع
اختبار لأي خانة ستضع نفسك فيها؟<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">مودعًا له، أقرأ: اَلسَّلامُ
عَلَيْكَ يا دينَ اللهِ الْقَويمَ، وَصِراطَهُ الْمُسْتَقيمَ.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">وأتذكر كلمته لكميل بعد
جملة من الوصايا أوصاه إيّاها: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #93c47d;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;">أطفئ السراج</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"> فقد طلع الصبح</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #93c47d;">»</span><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">فما قيمة ضوء السراج
أمام ضوء الشمس .. لقد بان الصبح لذي عينين.</span><span style="font-size: 13pt;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-SA" style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #999999;">ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3;">[1]</span><span style="color: #999999;"> مقتطف من رواية عن
النبي الأكرم صلى الله عليه وآله هي(.. إرغب فيما عند الله يحبك الله، وازهد فيما
عند الناس يحبك الناس) مشكاة الأنوار للطبرسي، 207.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3;">[2]</span><span style="color: #999999;"> سئل الإمام علي بن
موسى الرضا عليه السلام: ما العقل؟ قال: التجرُّع للغُصة، ومداهنة الاعداء،
ومداراة الأصدقاء.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3;">[3]</span><span style="color: #999999;"> من وصية الإمام
الصادق عليه السلام لأبي جعفر بن النعمان المعروف بـ مؤمن الطاق.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3;">[4]</span><span style="color: #999999;"> تعريب بيت لجلال الدين الرومي<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL">
<span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: #cfe2f3;">[5]</span><span style="color: #999999;"> تعريب بيت من رباعيات عمر الخيّام</span></span></div>
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-13421216490543473782012-04-19T23:07:00.001+03:002012-08-15T15:49:33.323+03:00التدّين في زمن الإنحطاط<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/--SBnFvKQFRs/T5BvEKTCh5I/AAAAAAAAAnM/5gYBQyqGLsc/s1600/malak.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://3.bp.blogspot.com/--SBnFvKQFRs/T5BvEKTCh5I/AAAAAAAAAnM/5gYBQyqGLsc/s320/malak.jpg" width="247" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span dir="RTL"></span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-KW"><span style="color: red;">«</span>أَ<span style="color: #444444;">ي بُنَيّ، إنّي ـ وإن لم
أكن عُمِّرتُ عُمُرَ مَن كان قَبلي ـ فقد نظرتُ في أعمالهم، وفكّرتُ في أخبارهم،
وسِرتُ في آثارهم، حتّى عُدّتُ كأحدِهم، بل كأنّي ـ بِما آنتهى إليّ مِن أُمورِهم
ـ قد عُمِّرتُ مع أوّلهم إلى آخِرِهم، فعَرَفتُ صَفْوَ ذلك مِن كَدَرِه، ونفعَه
مِن ضَررِه</span><span style="color: red;">»</span></span></span></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;"><span lang="AR-KW"><span style="font-size: x-small;"> أمير المؤمنين عليه السلام في وصيته لابنه الإمام الحسن المجتبى
عليه السلام</span><span style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;"><span lang="AR-KW"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">المتتبع لسير التاريخ لا يلحظ اختلافًا جوهريًا بين ماضٍ
سحيق أو حاضر قريب، إننا في قراءتنا للتاريخ غالبًا ننظر للعامل المتحرك ونعتبره
المقياس وننسى العامل الثابت، نُثبت الزمان وتغيراته وتطوراته وننسى الإنسان
وثبوته، بذاته وحاجاته ورغباته. نرى ارتفاع البنيان وتفرّع العلوم وتطوّر الأدوات
ونغفل عن رؤية أنها كلها أشياء مرتبطة بعامل واحد لا يتغيّر ولا يتطوّر وهو
الإنسان، وأن ما يعتريه ممّا نعتبره تطورًا هو إعادة تكيّف مع الواقع، كما يتكيّف
المرء مع البرد بإثقال ملابسه وإلاّ فإنه إن نقلته من القطب الشمالي إلى الربع
الخالي ظل كما هو لا يطرأ عليه تغيير بداخله ولا يعتريه تبدّلٌ بجوهره.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">إن صحّ القول، أمكن أن نقول بأن التاريخ البشري بأكمله
هو كالممثلين الثانويين في المسارح، طوال العرض لا يتغير فيهم شيء سوى مظهرهم ليناسب
المشهد الذي يكونون فيه، فهم مجرد عِيال على الواقع. لابد من الإلتفات إلى هذه
الحقيقة البديهية المغفل عنها حتى نفهم أن مسألة إعادة التاريخ لنفسه ليست لأننا
محكومون بثوابت من حولنا لا يمكن لها أن تتغير، بل لأننا نحن الثابتون الذين لا
نتغير، إنّ التاريخ لا يعيد نفسه لكننا نحن نعيد الإلتفات لأنفسنا في كل حين
لنتفاجئ أننا كمثل الماكث على رمال متحركة مهما أعمل رجله في الأرض حتى ينهكه
التعب يكتشف أنه لم ينجح إلا بإثارة الغبار وتضييق الرؤية وزيادة الغرق! <o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">لستَ بحاجة لأن تعيش كافة التجارب حتى تكتسب ما فيها، ما
يُقال عن ضرورة ذلك هو نوع من الفذلكة يستخدمها الناس ليقنعوا الآخرين بضرورة الخطأ
وليبرروا لأنفسهم أخطاءهم بأن حتى الآخرون يرتكبونها. لا تحتاج لأن تحرق نفسك حتى
تعرف أن النار محرقة، إنما الواقع الإنساني المؤسف يقول أننا كبشر نعيد إحراق
أنفسنا مرة تلو الأخرى بذريعة التعلّم، ولكن ما فائدة تعلّم الدرس بعد أن رسبت
فيه؟ أقرأ التاريخ، وأرى حالات الرسوب تتكرر لا لضعف الأستاذ إنما لبلادة الطالب.
أذكر كلمة للشهيد الصدر الأول وهو يشرح سنن التاريخ: العقاب الأخروي دائمًا ينصب
على العامل مباشرة، وأما العقاب الدنيوي فيكون أوسع من ذلك {وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً}.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">لكن ما هو العقاب الدنيوي؟ هو أن تستوعب أنك لا زلت
بمكانك، بدلاً من أن تقضي على الحروب تضع القوانين التي تنظمها، وبدلاً من أن
تستند لأبنائك لتشارك الآخرين، تغرر بهم لينضموا إليك بعد أن تجد لهم هوية جامعة
جديدة، لتغزو المقابلين لك وتسجل انتصاراتك عليهم. أنك لا تختلف عن جدك الذي كان
يعيش في كهف الظلمات وأنّ جلّ من فعلته هو أنك أنرت هذا الكهف بالكهرباء. باختصار
أنك نميّت ما تسميه بالحضارة لا لترتفع بواسطتها نحو الإنسانية التي هي بحقيقتها
أفضل من الملائكة ولكن لتستغل ما ينتج منها في الاستقواء والاستعلاء على الآخر ومن
ثم النزول إلى درك البهيمية أكثر! .. ما أبشع أن تكون <span style="color: red;">«</span>الدرر تحت أقدام الخنازير<span style="color: red;">»</span>،
كما يصرّح إنجيل متّى، هذا هو أسوأ عقاب يمكن تصوّره.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">ليس من السهل أن تعترف بقصورك، فما بالك أن تعترف بجهلك؟
إنّ الإنسان عليه أن يقاوم نزعة الاستعلاء الكامنة فيه، ونزعة الشعور بالأفضلية
على باقي المخلوقات حتى يمكن أن يعترف بجهله، وهاتان النزعتان ليس من السهل
مقاومتهما لأنهما تتسلحان برغبة وهوى الإنسان وتتدرعان بذاكرة تاريخية عميقة من
المبررات التي يصيغها الإنسان لإعطاء معاني رفيعة لسلوكياته المنحطة. ولهذا دائمًا
يتصور أنّ الحلول موجودة عنده وما عليه إلا تنفيذها، وليست الحلول في الواقع إلا
ردّات فعلٍ لا أكثر.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">إنّ التاريخ البشري تحكمه نمطية ظاهرة للعيان، لا تحدث
هذه النمطية بسبب تشابه المعطيات ولكنها تحدث بسبب غباء الفعل الإنساني المتكرر،
إنّ أي سلوك هو في الواقع علة لسلوك آخر يقع على الطرف الآخر المقابل له. ظهر
التبتل المسيحي كردة فعل على الإنحلال الأخلاقي في عهد كومودوس، كما ظهر التصوّف
كحلٍّ لشيوع الفجور والترف في المجتمع الإسلامي، وصورة الدين هذه التي ولدت في
الحالتين هي تعبير لإعتراض الناس على واقعهم ورفضهم إيّاه وليست قبولاً واقعيًا
بالدين وأحكامه، تمامًا كما سجلت المجتمعات الفقيرة اعتراضها على سحقها من قِبل
الأغنياء بالإيمان بالشيوعية والإشتراكية حتى إذا وصل أفرادها للسلطة سحقوا كل من
طالبهم بالشياع والمشاركة!<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">يذكر التاريخ أن <span style="color: red;">«</span>الطاو أو التاو<span style="color: red;">»</span>، الصراط –الصيني-
المستقيم هو ردة فعل لاو تسي على تطواف
الرجال والنساء عرايا في مملكة تشو شين بالصين القديمة، هكذا، تسير نمطية المجتمع
الإنساني، نزاع بين إنحلالٍ وإنغلاق، يلجأ للدين ليعترض على الترف والإباحية، لكنه
لا يؤمن واقعًا بالدين لأنه إنما يريد منه وصاياه في الزهد، وأوامره في الإعتدال،
وطريقته في تطهير النفس من أدران المجتمع، أمّا الدين كإيمانٍ حقيقي، ومنهج واقعي،
ونظام إلهي فإنه مرفوض لأنه يسلب من هؤلاء الذين يدّعونه أهم ما يمتلكونه وهو
الإدعاء بالإرتفاع عن مشاركة المجتمع في تفاهاته، والواقع هو أنهم يمارسون هذه
التفاهات كأقرانهم لكنهم يريدون التميّز عنهم بصورة الورع والتقوى. فلا عجب أن
تقرأ في التاريخ عن أحدهم أنه كان ورعًا فقيهًا قاضيًا للقضاة .. لوطيًا! فهو
يمارس ملذات مجتمعه وينغمس فيها كغيره لكنه يتصور بأن إدعائه القضاء باسم الله هو
تطهير له من هذا العيب، وغريب هو كيف أنّ من كان منغسمًا في ملذاته حتى المباح
منها عادة ينقلب ليصبح الأكثر تزمتًا في ظاهره، فهو في كلا الحالتين واحد إنما
ثوبه الذي يرتديه أثناء تزمته اختلف فقط .<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">عصور البشرية إلى اليوم هي عصور إنحطاط مستمر، تخللتها
قمم ارتفعت عن هذا الإنحطاط، لكنها كانت قمم فردية مثّلها الأنبياء والأوصياء
عليهم السلام، بينما ظل باقي الناس يمارسون إنحطاطهم حتى إذا وصلوا مرحلة لم تعد
فيها الأوضاع تطاق تصوروا الحل بالإنقلاب عليها، وهم واهمون لأنهم ظلوا يمارسون نفس
سلوكياتهم وبنفس الدرجة إنما هذه المرة من الطرف المقابل مثلهم كمثل الفايكنج حين
كانوا يضعون الصليب على صدورهم ثم يصلون له كما كانوا يصلون للإله
<span style="color: red;">"</span>ثـور<span style="color: red;">"</span> قبل معاركهم!. إنّ الإحساس بثقل الذنب ومدى الإنحطاط يدفع الناس
إلى الرغبة بالتطهر من دنس المشاركة فيه فيلجؤون إلى إدّعاء الدين، الصراط
الربّاني القويم، لا رغبة بالوصول من خلاله إلى الرب جل وعلا إنما رغبة بالهروب من
المسؤولية عن الواقع لذالك كلما طال زمن الإنحطاط كلما زادت مظاهر الدين القشرية ظهورًا،
وإزداد الناس تزمتًا بها وتكالبًا عليها.<o:p></o:p></span></span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">موجات التدّين الظاهري والتزمت الأخلاقي دائمًا تأتي متزامنة مع
الشعور الطاغي بضرورة التطهر للتخلص من تبعات الفساد المنتشر الذي لا يطاق، فكلما
زاد الفساد إزدادت القيود الأخلاقية والمظاهر الدينية حتى إذا وصلت لدرجة الإختناق
عاد الإنحلال والفجور أسوأ مما كان عليه، وهكذا يعيش البشر إنحاطاطتهم على مدى
التاريخ ما بين المطالبة بالحرية للتخلص من قيود التزمت الديني، وما بين المناداة
بضرورة الإنضباط الأخلاقي لإخلاء المسؤولية من فلتان الحرية الواسعة وخطرها، وما
بين هذه المتوالية المستمرة يظل الدين وحيدًا يعاني في غربته من إستئكال الناس
باسمه، ما بين ذامٍ له للتخلص من ضوابطه أو مادحٍ له للوصول إلى غاياته الخاصة،
فانحياز الإنسان لمشروع الشيطان كان ولا يزال، وهكذا <span style="color: red;">«</span>بَدَأَ الإِسْلامُ غَرِيبًا،
وَسَيَعُودُ كَمَا بَدَأَ غَرِيبًا، فَطُوبَى لِلْغُرَبَاءِ<span style="color: red;">»</span></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-25643345930460838272012-03-28T22:58:00.004+03:002012-04-18T18:21:10.418+03:00الطائفية أفيون الجماهير<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-Bf2d52lIyaE/T3Nsxlcgu9I/AAAAAAAAAnE/XBrSB0DFFCs/s1600/taefi.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="250" src="http://2.bp.blogspot.com/-Bf2d52lIyaE/T3Nsxlcgu9I/AAAAAAAAAnE/XBrSB0DFFCs/s320/taefi.jpg" width="320" /></a><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">الدين أفيون الشعوب (حرفيًا هو الشعب!)، مقولة حين نطقها ماركس كان يشير فيها لما وراء قناع الحياة وصراعاتها المادية إلى هذا الإنسان اللاهث خلف سؤال (كيف يعيش؟). مثّل الدين بالنسبة لماركس تنهيدة المضطهد، وقلب العالم الخالي من القلب بسبب صراع الطبقات فيه وطغيان البرجوازية والروح التي يلجأ إليها المستضعف .. إلى آخر هذه المصطلحات التي انتشرت في أزمنة البؤس الإنساني المعاصرة لتفسر حب الإنسان وميله للغلبة والاستخدام، أو (استثمار القوي للضعيف).<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">الكلمات حمّالة أوجه، وهي قابلة لإخضاعها للفهم المتعدد بحسب زاوية النظر إليها، إنّ كلمة ماركس هذه ليست خارج هذه الدائرة، فقد استغلّت في إظهار موقف الشيوعية من الدين، واستغلّت في إظهار موقف الدين من الشيوعية، وفي الحالتين كان التأويل يُستخدم في صف فئة ضد الأخرى، وفي غمرة ذلك ضاع الهدف من النّص.<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">حين بدأ التحوّل مع عصر النهضة في أوروبا برزت على الساحة إشكالية الدين متمثلة بالتسلّط الكنسي على الدولة،</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">حيث باتت إدارة الدولة تأتي بأوامر الرجل المتحدث باسم الرب وإنطلاقًا من هذا الإنسان الضعيف باتت إرادة الله تُحدد، وكأنّ مقام الألوهية -والعياذ بالله- صار تابعًا لمقام الإنسان، لا العكس. وهكذا صودرت أهم خصائص الدين، ما تكرر كثيرًا في تاريخ الأديان! وإن شذَ الإسلام بتلّسط السلطة على الدين ونطقها بلسان الله سبحانه!</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">متابعة التاريخ البشري تنبؤنا بأن الدين لم يفارق الإنسان لحظة واحدة في تاريخه، ففي قبال هذا الوجود العظيم المحيط به، وإحساسه المتزامن مع ذلك بالضآلة، كان الدين الملجأ الموضوع للهداية. تأمل كلمة الهداية وستجد أنها متضمنة الراحة، وما ذلك إلا لأنه يُيَسّر مقابلة الناس للحياة، ويزودهم بالإطمئنان، والراحة في ظل ما يعصف بهم من جهالة المستقبل.<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="font-size: medium;">الإرتباط العاطفي الكبير بالدين، أحد أسبابه هو هذا، محبة الإنسان للراحة والدّعة والسكينة. لن تجد غرابة في وجود إرتباط عاطفي للشخص مع غرفة في منزله، أو فئة في مجتمعه، أو حتى وسادة لا يهنأ له النوم إلا عليها وليست المسألة في ذلك إلا الشعور الطاغي بالألفة والإستئناس، ودفع الإحساس المُلح بالتوتر، ومن ثم الإرتباط العاطفي. الأفكار ليست خارج هذه الدائرة، بل قد يكون هذا هو سبب من أهم الأسباب التي تجعل الأفكار قابلة للخضوع بصورة أكبر للعاطفة، ولكنّ هناك مائِز وهو أن الأفكار ليست كيانات ماديّة/محسوسة إنما عقلية/شعورية، تعيش مع <span style="color: red;">"</span>الوجود الإنساني<span style="color: red;">"</span> ولا تموت مع <span style="color: red;">"</span>الإنسان<span style="color: red;">"</span> ذاته، فمعدّل أعمارها لا يُقاس بأعمار الماديات المحكومة بالإنتهاء والتلاشي.<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> <span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">من هنا، كان الدين أفيون الشعوب، فهو بقدر ما يُشعر الإنسان بالراحة والطمأنينة بقدر ما يكون محفزًا ومُهيّجًا، ومثيرًا لأن يندفع الإنسان في التماهي مع الشعارات المنسوبة له وإن كانت </span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span style="color: red;">«</span>كلمة حق يُراد بها باطل<span style="color: red;">»</span> لتسيطر على العقول، قبل النفوس، وتحولها </span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">إلى مستقبلة ومنفعلة بدلاً من أن تكون</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-KW"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: Arial, sans-serif;"><span dir="RTL"></span> مرسلة</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"> وفاعلة. والتخلص من الدين لا يحل المشكلة إنما يستبدلها بمشكلة أخرى فإن</span></span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;"> طبيعة المجتمع تفرض نوعية الصراع فيه، ويتحول </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: medium;">الصراع وفقها من شيعي/سني إلى صراع يميني/يساري، ديني/علماني، وحتى فئوي/قبلي، وحزبي/حزبي، فالهدف الأساسي يتمثل بالوصول إلى مركز القوة ومن ثم فرض الرؤى على الآخرين بواسطة قوة هذا المركز، وهذا هو حب الإستئثار والأنا.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> <span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">إنّ خطورة الطائفية ليست في كونها مادة خصبة للصراع، فهي تشترك بهذا الشيء مع كل نُظم الإنسان وأفكاره، إنما خطورتها تكمن في قابليتها السريعة للاشتعال. إن الطائفة هويّة تعطي لحاملها حق الإنتماء في محيط ينسجم معه، ويعبّر عن نفسه فيه دون أن يشعر بالتوتر الناشيء من الإحساس بالاختلاف والنبذ، ومن ثم الأمن والراحة، وهنا مكمن الخطر. فالحروب الطائفية، ومثلها الأهلية، هي تصرفات لا إرادية من الناس، يندفعون لها بلا وعي، لأن الدين، ومثله أي فكرة يتم إنزالها بمنزلته، هو العمق الدفاعي والدرع الواقي لحامله في قِبال هذا العالم بأسئلته، وتساؤلاته، وتحدياته، وهو </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: Arial, sans-serif;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">الأفيون</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: Arial, sans-serif;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;"> الذي يعطي القوة والشجاعة للإنسان للوقوف ومجابهتها، ولذلك فإن الناس على استعداد للقتل والتدمير في سبيله لأنهم يتصورون في سلبه، سلبٌ لراحتهم ومصدر قوتهم.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> <span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">السياسيون، يستغلون صراع الهويات هذا في تحقيق مكاسبهم، والحسابات السياسية لا تختلف عن حسابات التجار في دفاترهم، كلها متعلقة بالربح والخسارة، وكلما كان الربح أسرع كان الإقبال أكثر. لذلك كانت ولا زالت القضايا الطائفية هي المفضلة لهم، والتهويل والتضخيم والتخويف هي بضاعتهم المفضلة. إن المجموع البشري مجموع خائفٌ بطبعه، يتوجس من كل شيء ولا يشعر بالاستقرار، ومع إزدياد تحدّيات الحضارة، وتقلبات الدول ينعكس ذلك الواقع على الفرد، وهذا ما التفت إليه صامويل هانتغتون، فالصراع في ظل العولمة سيتحول إلى صراع طائفي تتزعمه الحركات المتطرفة.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> <span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">تردي الواقع السياسي، والتنموي، وتعاظم الصراع على مكامن الحكم والقوة ودخول الدول في سلك العطالة كلها أسباب تزيد من توترات الناس، وفي الوقت الذي يحاربون فيه الإنفتاح على العالم يعانون من تملك الإحساس بالتوجه نحو المجهول، والخوف من مؤشرات الإنهيار، وباجتماع هذه العوامل يكون الدين – بمعناه العام- هو الكهف الحصين في وسط هذا العالم، وهو ملجأهم الأخير، فالعزف على وتر الطائفية وإذكاء روحها بواسطة السياسيين هو استغلال لمخاوف الناس في سبيل استثارتهم واستغلالهم خدمة لأهدافهم. معظم الطائفيين يعبّرون بطائفيتهم الإقصائية عن مقدار الخوف والتذبذب الذي يعتريهم ويكمن في نفوسهم أكثر مما يعبر عن يقينهم بصوابيتهم، إنّ معدل إذكاء الطائفية يتناسب طرديًا مع معدل التردي الاجتماعي، فكلما زاد الأخير إزداد الأوّل، وهذا بسبب أن الفراغ ينقل الإهتمام من الإنتاج إلى الأفكار المجردة، وفي عصر باتت الجماهير هي من تقود الحضارة، فإنه من الطبيعي أن يكون مقود التحكم بهذه الجماهير هو أكثر الأفكار نزوعًا للمثالية التي تغذي إحساسه بالكمال بعيدًا عن هذا العالم الذي لا يتمتع به، الدين.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> <span lang="AR-KW" style="font-family: Arial, sans-serif;">الأفيون هو في الأصل دواء تحوّل إلى داء، وإدمانه يخرجه من دائرة الفائدة إلى دائرة المضرّة، وهكذا هو الدين، كلما انحصر في الطقوس المجردة انفصل تطبيقه العملي عن الواقع الاجتماعي، وتحوّل إلى عامل محفز مهمته تحريك الجماهير، فالتلاعب بمخاوف الإنسان يخرجه من حالة الإنسانية إلى حالة الوحشية حيث لا يعود للآخر حرمة، ولا للقانون هيبة، ولا للدماء عصمة، والتاريخ يقف شاهدًا على أنّ أعظم الحروب نشأت من أطماع فئة قليلة، أرادت اشباعها بتحريك الجموع الغفيرة من خلال اشعارها بالتهديد في وجودها.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="AR-KW" style="font-size: medium;"><br />
</span><br />
<span lang="AR-KW" style="font-size: medium;">الطائفية </span><span lang="AR-SA" style="font-size: medium;">تارة تظهر بصورة معارضة سياسية وأخرى بصورة صراع طبقي وثالثة بصورة تنافس اقتصادي واجتماعي، بالنهاية هي وجه يختبئ تحته عشرات الأقنعة، فهي العنصر الجامع لكل ما يُشكل الإنسان، والتلاعب فيها هو كالسير على حافة جبل لا يضمن الفرد فيه أن تُسقطه منها حصوة صغيرة، وبقدر نسبة النشوة التي تثيرها بقدر نسبة خطر الموت الذي تمثله كل جرعة منها، فالطائفية هي أفيون الجماهير، تعلم بخطرها وتستلذ بها لأنها تتصور فيها تطهيرًا لأنفسها من مسؤولية الإنحطاط الحاصل، وانفصالاً عن احباطات الواقع، ودفاعًا عن آخر خطوط الإحساس بالقيمة في هذا الوجود!</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-7816210745815521542012-02-29T22:45:00.002+03:002012-05-27T22:40:10.058+03:00[I] حين يحدثني الحلم<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<br />
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-IdrVeFHb2P4/T06Ae0StpQI/AAAAAAAAAm4/xb1LHlEeoVU/s1600/Untitled-1+copy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="193" src="http://2.bp.blogspot.com/-IdrVeFHb2P4/T06Ae0StpQI/AAAAAAAAAm4/xb1LHlEeoVU/s320/Untitled-1+copy.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: medium;">كانت الأيام المنصرمة بمثابة الحلم، وإن كان البعض يعتبر الأحلام هي تعابير مصورة عن الرغبات الداخلية المكبوتة فإنني على يقين بأن الحلم هو انكشاف للإنسان في هذا العالم على نفسه في العوالم الأخرى، ولكن لأننا حشرنا أنفسنا في زاوية الظواهر من هذا العالم غابت عن أعيننا لغة الباطن، فاعتبرنا رموزها وحروفها طلاسم أدّت بنا بالنهاية إلى تفسيرها وتأويلها بالظواهر والرغبات التي لم نعد نفهم سواها!، وَرّد في الرواية عن الإمام موسى الكاظم عليه السلام: <span style="color: blue;">«</span>ما من شيء تراه عينك إلا وفيه موعظة<span style="color: blue;">»</span>، وكما أنّ هذه الجارحة التي نرى فيها الموجودات عين، فإن تلك الباصرة داخل النفس التي نحس بها بالوجودات هي عينٌ، كذلك، وكلاهما مختصان بعالم يصل ما بينهما الحلم، وبقدر فهمك لما تراه، بقدر ما تكون رسالة العوالم، لعالمك، واضحة.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">وما أكثر العبر، وأقل الاعتبار.</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: medium;">(1)</span><br />
<span style="color: red; font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">قبل سنتين تقريبًا كان أحد الأفاضل من العلماء يتجاذب أطراف الحديث معنا، ومن باب </span><span style="font-size: x-small;">(</span><span style="font-size: medium;">اللطيفة</span><span style="font-size: x-small;">)</span><span style="font-size: medium;"> بتعبير طلبة العلم أخبرنا عن زيارته لأحد العلماء العاملين المحققين، تجاوز أو قارب التسعين من عمره، فسأله: سيدنا، كيف أحوالكم؟ فكان جوابه: إنني زرع ينتظر قطافه!</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">كانت هذه الطرفة، في نفسي، أشدّ من الموعظة، كيف لإنسان أن ينتظر ما يهرب منه الآخرون؟</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">كان أملي أن أصل لإجابة، وحلمي أن أراه.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">حدث ذلك، لم تفصلني عنه سوى أمتار قليلة، وعن دجاجاته وديكه في ردهة بيته المتواضع ستارة خفيفة، بقيت لدقائق استمع لأحد بحوثه، وما أن انتهى، برزت حروف الرسالة من حلمي: لو جمعت ألف عقل، فإنك لن تهرب من حقيقة واحدة: أنها ستفنى في يوم من الأيام، لكنك لو زرعت ألف عقل، فإن كل ثمرة تقطفها من هذه العقول ستحمل في بطنها بذور آلاف العقول الأخرى، إنّ الزرع يستمر باستمرار قطف ثماره، ويموت بتركها.</span><br />
<span style="font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: medium;">(2)</span><br />
<span style="color: red; font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">بجانبه جلست، أتى أحدهم يناجيه بالسر، لم أسمع شيئًا، لكنني حلمت بالسؤال، فسمعت جوابه، لمن أسرّه الحديث: تفاءلوا بالخير تجدوه، التفاؤل ليس بمجرد القول والإعتقاد، تفاءلوا يعني أن تراه، ليس بقلبك فقط ولكن أمام عينك أيضًا، <u>وإذا آمنت بالله فعلاً</u>، فإنك لن تجد إلا خيرًا.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">قلت في نفسي: والشرور؟ الآلام؟ المصاعب؟</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">طفقت أتصفح الوجوه لعلّي أرى تساؤلي على لسان أحد آخر، فسمعت شبه تساؤل على كلامه ابتدأ بـ: ولكن ....</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">ابتسم كعادته حين يسمع اعتراضًا مرّ جوابه في ثنايا حديثه، فتذكرت: <span style="color: blue;">«</span>وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلا وَهُمْ مُشْرِكُونَ<span style="color: blue;">»</span></span><br />
<span style="font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: medium;">(3)</span><br />
<span style="color: red; font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: medium;"><span style="color: blue;">«</span>قل الحق وإن كان فيه هلاكك فإن فيه نجاتك، ودع الباطل وإن كان فيه نجاتك فإن فيه هلاكك<span style="color: blue;">»</span></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: medium;">-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>الإمام الكاظم عليه السلام</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">قبل أن نتشرف بالدخول عليه، كنت قد أخبرت بعض الأصدقاء عمّا قاله لي في زيارتي الأخيرة له: <span style="color: blue;">«</span>لا تكذب<span style="color: blue;">»</span>.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">لماذا يصر الإنسان على تكرار بعض الكلمات؟</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">هذه المرة أيضًا، ضمن حديثه، أعاد ذكر هذه التوصية وشدّد عليها.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">بعدها، ابتسم بعض الأصدقاء من تكرار هذه الوصية، آخرون انشغلوا بالنزاع في مراد باقي كلامه، وانشغل خلدي بمغزى هذه الكلمة وسبب تكرارها دائمًا، كان حلمي دائمًا أن أقرأ ما وراء حروف الكلمات، ليس الحلم ما تراه في نومك حين تتجرد روحك من ثوب البدن الثقيل بل الحلم هو كل ما تعجز أن تصل لمعناه كما هو، بدلاً من أن <span style="color: blue;">«</span>تكذب<span style="color: blue;">» </span>على نفسك بربطه بما تعرف معناه، خذ الحقيقة كما هي، لا تكذب، أي اصبر على ألم الحقيقة، لأن الصبر وحده يحول الألم إلى كنز.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">كان بوصيته التي دائمًا ما يكررها يريد أن يرشدنا إلى طريقة الوصول إلى الكنز الذي نضيعه حين ننشغل في طريق الحياة، عن الحياة.</span><br />
<span style="font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: medium;"> (4)</span><br />
<span style="color: red; font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">أمر على المقابر والقبور، أرى بعضها يضفي الوحشة على ظلمة الليل، وبعضها يأنس الليل لأن موعده أتى ليحيطها.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">هل تساءلت يومًا: لماذا لا تخاف من هذا الإنسان الحي، مصدر الشرور والخطر لمن حوله، حين تنفرد معه، بينما يغمرك الخوف حين تنفرد بجثة هامدة لا حياة بها؟</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">حلمت مرة بالإجابة، لكنني ركزت على الباب، ونسيت المفتاح، وما تنساه في الحياة ينساك، ولأننا نركز على تجاوز الحياة أكثر من سبرها، نتعطش دائمًا لسفك الدم، والميّت لا دم له فلا يروي عطشنا لذلك نخاف منه، ونأنس بالحي الذي يذهب الظمأ عنّا بدمه.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">إن الإنسان يخاف ممن يستغني عنه، أكثر ممن يحتاجه، لذلك يحارب الأنبياء والأولياء فهم مستغنون عنه، ويمّجد بالطغاة والبغاة لأنهم يحتاجونه.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">وقفت أمام باب المدخل الأيمن لمرقد أمير المؤمنين عليه السلام فوجدت مقولته محفورة على أعلاه: قيمة كل إمرئ ما يحسنه.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">أحسن الحياة، تحسن الموت.</span><br />
<span style="font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: medium;">(5)</span><br />
<span style="color: red; font-size: medium;"><br />
</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">أسرّني، بأن كل ما فعلته شاهده بحلمه، بل إنّ حضوره كان بسبب حلم رآه.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">كانت لحظة، هي بذاتها، كالحلم، قرر فيها أن يوجه فيها مفتاح الصمت لقفل القلب.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">يملك الصمت القدرة على أن يخترق العوالم، وبعكس الضجيج، فإن اختراقه يبعث الراحة والطمأنينة، وإن كان – كما في الإنجيل – في البدأ كانت الكلمة، فإن ما بعد أي كلمة هو الصمت الذي يفصل ما بين الكلمات ليعطي كلاً منها المعنى، تخيّل لو كانت الكلمات متصلة بلا صمت بينها ما سيكون حالنا حين نسمعها؟</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">أخبرني بهاتين الجملتين، وصمت، حاولت أن استخرج المزيد منه فاكتفى بالصمت والابتسام.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span style="color: #783f04;">"</span>في هذه الدنيا أي راحة يحصل عليها ذلك المرء الذي يتخذ له فراشًا من الشوك؟<span style="color: #b45f06;">"</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"> جعلتُ من الصمت شوكًا سلب راحتي، ومنعني من الحلم، إن الأحلام تهرب من الشوك لأنها أرق وألطف من أن تكون قرينة التعب والضنك، فالأحلام تزور من يصمت حين يَسْكُن وينام، ولا تزور اليقظ لكثرة كلامه، كان يريد أن يريني أننا قادرون على رؤية كل شيء، وأي شيء، وما نحتاجه هو <span style="color: blue;">«</span>أذُنٌ واعِيَةٌ<span style="color: blue;">»</span> تترقب الصمت لتقتنص الفائدة، ولا تترقب الكلمة لأن ذلك يُعوّج المفتاح، وإذا انعوج المفتاح لم يُفتح القفل. </span></div>
<div>
<br />
<span style="font-size: medium;">.. ولا يزال حديث الأحلام مستمرًا</span><br />
<span style="font-size: medium;"><br /></span><br />
<span style="font-size: medium;">(<a href="http://safeed.blogspot.com/2012/02/i.html" target="_blank">اضغط هنا لقراءة حين يحدثني الحلم، الجزء الثاني</a>)</span></div>
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-15878205296774568512012-01-28T20:00:00.003+03:002012-01-29T00:17:21.785+03:00الوهم المسمّى بالتغيير<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-cbDuVYYkY4s/TyQCZCXFq_I/AAAAAAAAAmk/rM8tbOkVf34/s1600/change_safeed.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://4.bp.blogspot.com/-cbDuVYYkY4s/TyQCZCXFq_I/AAAAAAAAAmk/rM8tbOkVf34/s320/change_safeed.jpg" width="297" /></a></div><br />
<div class="MsoNormal" dir="rtl" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="line-height: 24px;"></span></span></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>المدينة البيضاء وادعة تقبع بعنفوانها على ساحل النيل، أهلها يعيشون رغدًا، بيوتها بيضاء نظيفة، شوارعها وسيعة، وملابس سكانها هويّة رفاهيتهم، تعتاش من التجارة وعين كل حاسد عليها، هكذا باختصار هي مواصفات المدينة البيضاء التي وردت في رواية <span style="color: blue;">«</span>النبطي<span style="color: blue;">»</span> ليوسف زيدان، وفي الرواية سترى أن علامات الدمار والهلاك زحفت على المدينة لكنّ أهلها أهملوها واستمروا بحياتهم حتى انتهت مهجورة لا حياة فيها.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>لطالما شغلني السؤال: ألم تستشعر الدول يومًا اتجاهها نحو الهاوية؟ لماذا لم تتغير ولم تصحح من مسيرتها؟ بريطانيا التي لم تكن الشمس تغيب عنها انحشرت في جزيرة رطبة صغيرة في أعلى العالم، روما التي حكمت العالم انتهت كمدينة سياحية، وبغداد التي كانت يومًا منارة العالم باتت اليوم صورة رمزية لهمجية الحروب وآثارها!</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b><span style="font-size: medium;">حين بدأ الوعي البشري ابتدأ السؤال عن الوجود، هذا السؤال الذي لا ينفك عن سؤال آخر وهو نشأة الوجود. بينما كان الوجود يقصد به سبب الحدوث، كان السؤال عن النشأة يقصد به كيفية الحدوث وهو سؤال يتطلب إجابة تفسر <span style="color: blue;">«</span>الحركة والتغيّر<span style="color: blue;">» </span>حتى تنتقل صور الوجودات من صورة لأخرى، منذ طاليس إلى يومنا هذا يظل السؤال شاغلاً لبال الباحثين والمتأملين، حاول هيراقليطس الإجابة عليه بأنّ <span style="color: blue;">«</span>الحركة هي صراع بين الأضداد كما أنّ الصراع هو الذي يحدد هويّة المتضادات ويسبب التحوّل المستمر في خواصها حيث ينتقل الضد إلى ضده، كالبارد يصير حارًا والحار باردًا..<span style="color: blue;">»</span></span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[1]</span>.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>لكننا كبشر، نتغيّر يوميًا عشرات المرات، ومئات المرات شهريًا، تتبدّل جلودنا وخلايا أجسامنا، وتتغير أفكارنا: قد ننقلب من أقصى اليمين إلى أقصى اليسار مرورًا بخانات الوسط لكن تظل الإشارة لنا بأسمائنا وبشخصياتنا قائمة بقيام وجودنا، لا تتأثر بهذا التغيّر ولا تنساق مع كل هذا التبدّل في دلالة واضحة على أنّ التغيّر لا يُغيّر من واقعيات الأشياء وإن بدّل من مظاهرها وترك أثره على جهة النظر إليها.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b><span style="font-size: medium;">فالحركة، والتغيّر، والتبدّل صفات أصيلة بكل موجود، وبكل ما ينتمي وينشأ من هذا الوجود، وحتمية التاريخ أن من يقاوم التغيّر ينتهي به الأمر بالإضمحلال أو الإنتهاء، أليس الموت هو السكون؟. لم يكن اختفاء المجتمع في بلاد الغال <span style="color: orange;">[</span>ويلز<span style="color: orange;">]</span> إلا نتيجة طبيعية لمقاومة التغيّر في الظروف والموازين من حوله، وإن بقي أفراد هذا المجتمع إلى اليوم</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[2]</span><span style="font-size: medium;">، لكنهم ما فتؤوا يدخلون في جسد اجتماعي واحدًا تلو الآخر. لكنّ السؤال يظل باقيًا: هل التغيّر في حد ذاته حسنة؟</span></b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b><span style="font-size: medium;">إن قوانين الفرد لا تنطبق على المجتمع كما هي، فما يجوز على الفرد لا يجوز على المجتمع، لأنه ليس متوسط مجموع أفراده بل هو شخصية جديدة</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[3] </span><span style="font-size: medium;">تحمل في داخلها صفات ذاتية تختلف عن مكوناته وليست منتزعة منه، وفي نفس الوقت فإنّ الأنظمة التي تحكم الفرد هي ذاتها التي تحكم المجتمع، السنن التاريخية لا تتغيّر وإن كانت المكونات التي تسير ضمن هذه السنن متغايرة، ومتغيّرة.</span></b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>إنّ الفرد البشري يتغيّر إذا شعر بالحاجة، ورأى في نفسه القدرة على إشباع هذه الحاجة، وعلى عكسه فإنّ المجتمع لا يتغيّر بمجرّد إحساسه بالحاجة أو شعوره بالقدرة على التغيّر والانطلاق لما هو أحسن وأفضل، كما أنّ التغيّر على صعيد الفرد يكون في سلوكه وأسلوب معيشته وتعبيره عن فكره، أمّا المجتمع فلا <span style="color: red;">'</span>حياة<span style="color: red;">'</span> نامية فيه لذا ينحصر التغيّر فيه بقِيَمِه وصعوده وانحداره. لا مقايسة بين الفرد والمجتمع من حيث التغيّر إلا على صعيد اللفظ والاشتراك فيه، أمّا الجوهر بين التغيرّين فهو متباين تمامًا لكون الأوّل يلامس حياة طبيعية تتراكم فيها الخبرات لتصنع خلفيّات فكرية تغذي الفرد في تعامله الحياتي، وتزوده بأساليب التفاعل مع أحداثها اليومية، والثاني إنما يتناول النظم التي تؤطر والقوانين التي ترسم كيفية تعبير الفرد عن ذاته التي تحتوي ما سبق ذكره في بلاده.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>المجتمعات لا تتغير إلا بالقوة والفرض، وليس حينما يشعر الأفراد بوجود الأفضل بل حين يقاربون اليأس يوضعون أمام خيارين إما الإستسلام للواقع الجديد والتكيّف معه، وإمّا بالإذعان للأقوى والإندفاع معه. النموذج الياباني المنغلق على ذاته لم ينفتح إلا برغبة الامبراطور ميجي وبخطته بعد أن أجبرته القوة البحرية الغربية على ذلك، وهكذا الدول لا تنفتح الأبواب فيها إلا بمشيئة نخبة حاكمة تريد التغيير وتملك زمامها لتفرضها أما أنّ التغيير يولد برغبة شعبية محضة فهذا شيء لا وجود له، لذلك كانت ألمانيا تنهض بعد كل حرب مدمرة، بينما تظل غيرها من دول تملك كل مقومات النهوض في سباتها لافتقادها الأقوى.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>كما أنّ كل الدول تصل إلى مرحلة الإضمحلال والتلاشي إلا التي شكلت لنفسها <span style="color: blue;">«</span>ذاكرة أزلية<span style="color: blue;">»</span> تختبئ فيها كل خبراتها وعصارة علمها وحضارتها، تتضاءل ثم يُعاد انبثاقها مجددًا بعنفوانٍ أكبر لتصل بعد مدة إلى نقطة العطالة مجددًا حين لا تعود قادرة على توليد استجابات جديدة تتماشى مع التغيّر حولها فتتجمد ثم تنكمش، هكذا أيضًا كانت كل الحضارات بعضها تفور للحظات في تاريخ البشرية وتختفي، وبعضها تشع لتضمر ثم تعيد اشعاعها مجددًا ولو بدرجة أقل في متوالية زمنية تتكرر باستمرار.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>كيف أنّ هذا التاريخ منذ <span style="color: blue;">«</span>عقل الفجوات<span style="color: blue;">»</span> الذي لم يجد ما يسد به الفجوات المعرفية لما يراه إلا بالأرواح والأشباح وصولاً إلى <span style="color: blue;">«</span>عقل الآلة<span style="color: blue;">»</span> الذي يحكمنا الآن، هو هو لم يتغيّر ولم يتطوّر بل استبدل الآلات وطوّر بالألفاظ واختزل صراعه بالمال والاقتصاد؟ كنت أخبر صديقي عن فرنسا - وهي مجرد مثال واحد من أمثلة كثيرة - ذات الثورة الخالدة التي قادتها نخبة فكرية لامعة، كيف أنها أنتجت أربعة جمهوريات فاشلة، ونحن اليوم في زمن جمهوريتها الخامسة وتبدو معالم أفولها واضحة، صحيح أن الفرنسيّة كثقافة ولغة ودولة لن تختفي لأنها ليست طارئة على التاريخ، وفي ذات الوقت فإنّ التاريخ ليس مجرّد حدثٍ من الأحداث حتى يكون كما هو بلا تغيير طوال مسيره.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b>الثورات، الإصلاحات، الانتفاضات، والمطالبات منذ فجر التاريخ إلى يومنا هذا وهي تتكرر كما هي مهما تبدلت شعاراتها تظل محصورة بالعيش الكريم والعدل والحرية، كل الثورات والتغييرات قامت بهذه العناوين لتبدأ بعدها ثورات على هذه الثورات تحت نفس العناوين، كذلك الإصلاحات، كل تغيير في هذه الدنيا لابد أن يعقبه تغيير آخر طال أمد حدوثه أم قصر. وفي الحقيقية فإنّ مسيرة البشر بأكملها لا تنفك عن استسلام الإنسان للمألوف دون أن يترك انتقاده له. لم يكن <span style="color: blue;">«</span>كانط<span style="color: blue;">»</span> مخطئًا حين وقف مذهولاً أمام التاريخ وهو يرى ذات الأفعال، وذات الأفكار، وذات الشعارات ترفع مرة تلو الأخرى فوصفه بأنه <span style="color: blue;">«</span>سجل حماقة البشر وغرورهم وشرهم<span style="color: blue;">»</span> ثم اقتنع بأنّ التقدم البشري يحدث وفق <span style="color: blue;">«</span>خطة سرية للطبيعة<span style="color: blue;">»</span> لا وفق رغبات البشر وإرادتهم، لأنّ هناك <span style="color: blue;">«</span>غاية<span style="color: blue;">»</span> من هذا الوجود هي أكبر ممّا يتصورون.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: medium;"><b><br />
</b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b><span style="font-size: medium;">التغيير هو وهمٌ تعيشه البشرية لأنها ترتقبه بالظواهر، وتنسى العامل الرئيسي فيه وهو الإنسان،الذي لا يزال يرى محوريته بكل ما فيها من هيمنة وسلطوية وعدوانية، وطالما هو يكابر على هذه الحقيقة فإن ذات الأخطاء تُعاد وتكرر <span style="color: blue;">{</span>فَهَلْ يَنتَظِرُونَ إِلاَّ مِثْلَ أَيَّامِ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِهِمْ قُلْ فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ<span style="color: blue;">}</span></span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[4]</span><span style="font-size: medium;">، معللاً القول الثابت: التاريخ يعيد نفسه. و<span style="color: blue;">«</span>الخطة الإلهية<span style="color: blue;">»</span> ماضية لتهدم جبروت العقل المغتر بنفسه <span style="color: blue;">«</span>إذا أراد الله أمًرا سلب العباد عقولهم، فأنفذ أمره وتمت إرادته. فإذا أنفذ أمره ردَّ إلى كل ذي عقل عقله، فيقول: كيف ذا؟ ومن أين ذا؟ <span style="color: blue;">»</span></span><span style="font-size: x-small;">[5] </span><span style="font-size: medium;">حتى تصل البشرية إلى معرفة أنّ المشكلة ليست فيما يقومون به، بل لمَ يقومون به؟ وأن الحل كامن في إذعانهم <span style="color: blue;">«</span>للغاية<span style="color: blue;">»</span> الموضوعة لهم لا التي يريدون.</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="color: #999999; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><b>ــ<span style="font-size: x-small;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><span style="color: #444444;">[1] </span><span style="color: #999999;">نظرية الحركة الجوهرية عند صدر المتألهين، العلوي، 10.</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><span style="color: #444444;">[2] </span><span style="color: #999999;">ميلاد مجتمع، بن نبي، 13.</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><span style="color: #444444;">[3] </span><span style="color: #999999;">راجع: <a href="http://safeed.blogspot.com/2011/06/blog-post.html" target="_blank">شخصية الدولة</a>.</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><span style="color: #444444;">[4]</span><span style="color: #999999;"> يونس/ 102.</span></b></span></div></div><div class="MsoNormal" dir="rtl"><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><span style="color: #444444;">[5]</span><span style="color: #999999;"> رواية عن الإمام علي بن موسى الرضا عليهما السلام، تحف العقول، الآمدي، باب قصار الكلمات عن الإمام الرضا عليه السلام.</span></b></span></div></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-16331545230438111822011-11-23T20:35:00.007+03:002011-11-23T23:31:03.828+03:00مدخل إلى فهم الصراع في الكويت<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لا أزال أعتقد أن الصراع الحاصل، الآن وسابقًا، في الكويت هو صراع اجتماعي لا صراع حركي ناشيء من النظام السياسي. بل إن النظام السياسي في حد ذاته هو صورة من صورة الاجتماع وطبيعة المجتمعات، ومع هذا، فإنّه وفي الكويت تحديدًا لا يتحمل وزر ما يحدث، وليس سببًا أو منطلقًا للحراك إنما المساوئ التي تُلصق به هي ناتجة عن هذا الحراك. يمكنك أن ترى الصورة كيفما تشاء، تارة تراها من داخلها وتصنفها على هذا الأساس، وتارة أخرى تفضل رؤيتها من الخارج وتقيّمها وفق هذا المنظور، في كل الحالات فإنّ الإنغماس في أيّ شيء يعني أنك لن ترى سواه، والصورة من داخل الفقاعة تختلف عن الصورة من خارجها.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-bySZBSBNlQ0/Ts0tIa-g_mI/AAAAAAAAAmA/UcHdkw_qLuA/s1600/Untitled-1+copy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"></span></a></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-bySZBSBNlQ0/Ts0tIa-g_mI/AAAAAAAAAmA/UcHdkw_qLuA/s1600/Untitled-1+copy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="167" src="http://3.bp.blogspot.com/-bySZBSBNlQ0/Ts0tIa-g_mI/AAAAAAAAAmA/UcHdkw_qLuA/s320/Untitled-1+copy.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الصراعات الاجتماعية ليست ذات هيئة واحدة بل تختلف صورها بحسب بواعثها وهي تقوم على دعامتين، الأولى هي </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">القوة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> والثانية هي </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التعصب الأعمى</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. الأنظمة الحديثة، الديمقراطية منها على وجه التحديد، لم تأتِ لتلغي هاتين الدعامتين بل أتت لتعيد تشكيلهما وفق هيئة جديدة. لم تعد الدول القومية، بمفهومها القديم، موجودة وعلى عكس تاريخ العالم ليست القوة العظمى في هذا العصر امبراطورية تنتسب لعرق معيّن، كما كانت روما أو فارس، بل أضحت دولاً تعددية تختلف فيها الأعراق والأفكار والأديان وهذا التحوّل جرّ معه تحولاً آخر وهو </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الإعتراف بالأمراض</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لطالما كان الإنسان يقابل أي مشكلة بالإنكار حتى تتفاقم لتقضي عليه في النهاية، ليعيد اكتشاف العجلة من جديد. في دراسته للحضارة الإنسانية يذكر ويل ديورانت صعود وهبوط الحضارات من التطرف بالالتزام إلى أقصى درجات الانحلال والسبب - برأيه - <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>هو أن الإنسان بطبعه صاحب غرائز منفلتة وجامحة يضطر لأن يكبحها في سبيل خلق الاجتماع ومتى ما استقر بذلك عادت هذه الغرائز للظهور مجددًا بعد تحقق الأمن والرفاهية ومن ثمّ زوال أسباب كبحها وطمسها، ولو على سبيل الوقتية. هذه الدورة الاجتماعية أسبابها باتت تعرف بالأمراض الاجتماعية، وهي عوارض تصيب المجتمعات بالتصدّع ثم التفكك وبعد ذلك الإنحلال والتلاشي، لأنّ المجتمعات كانت <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>تقوم على ديكتاتورية الفرد والفرد بطبعه يرفض الإعتراف بجوانب النقص فيه فيستكبر حتى يفاجئ بسقوطه تحت هجوم البرابرة، بحسب تعبير إدوارد جيبون.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">من هنا كان الهدف الرئيسي لنشأة الدول المتحضرة أن ترتبط بالقانون، فتخرج من دكتاتورية الفرد إلى ديكتاتورية القانون وهو ما تعنيه الدولة المدنية حيث أن الناس سواسية أمام القانون الذي يمكن تمثيله بالمجرى الذي يجبر الماء <span style="color: #999999; font-size: small;">[الإنسان]</span> على السير وفقه، لا العكس، وعليه يكون أي إنحراف عن القانون أو تخاذل عنه هو مرض يستوجب العلاج حتى لا يتصدع المجتمع. ومنذ نهاية الحرب العالمية الثانية بدأ هذا الأمر يتبلور بصورة أكمل وأمثل، كان الهدف من القانون هو تحويل القوة من قوة العضلة إلى قوة الحق الذي تفرضه الشرائع التي تنظر للإنسان بما هو إنسان، وتحويل التعصب من المتعلقات الشخصية كالجنس والعِرق على سبيل المثال إلى فضاء أوسع هو الحزب والدولة وغيرها من الأمور التي تمثّل مظلة أوسع تستظل بها شرائح أكبر من المجتمع المتعدد، فهدف القانون هو إخضاع الجموع، بصرف النظر الآن عن واقعية هذا الأمر.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنّ غريزة الإستخدام، والإستئثار غرائز بشرية تجد دائمًا طريقها للظهور متى ما أحست أنها انطوت تحت مجتمع ما، لتبدأ بالصراع في سبيل اشباعهما من هذا المجتمع. إنّ مفهوم الديمقراطية لا يقوم على حفظ حقوق الأقلية وتطبيق رأي الأكثرية إنما هدفه الرئيس هو منع استبداد الأغلبية لذلك تخضع - الديمقراطية - لقانون ودستور ينّظِمانها، يعمل على تطبيقهما أفراد ينتخبهم الشعب لهذه المهمة لكنّ مجرد كتابة دستور أو وجوده لا يكفي، بحسب هيغل </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدستور المكتوب، عندما يُمنح، لا يُغيّر شيئًا من <u>الدستور الحقيقي</u>، الموجود قبله، والذي يبقى يعمل باستمرار تحت غطائه</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">1</span>]</span> هذا <u>الدستور الحقيقي هو الأعراف والقابليات الاجتماعية الكامنة في الشعب</u>.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنّ أهم ما يجب ملاحظته في أي مجتمع هو التوافق ما بين تطوّر نظامه السياسي وأعرافه وقيمه الاجتماعية، بمجرد ما تكون هناك فجوة فيما بينهما فإنّ الأمور تتجه، حتمًا، إلى <u>العطالة</u> التي هي </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قوة سلبية تمنع الإنسان من الانفتاح على الواقع والفهم السليم له</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">2</span>]</span> ومن ثم الإنهيار أو الركود. أوضح ملامح هذه العطالة تظهر في طبيعة الحراك أو الصراع في المجتمع، حين ينقسم إلى معسكرات وأطراف يحرّك كل منهما الإندفاع نحو الإستئثار والتغلّب على الآخر لمنفعته الخاصة، <u>في الكويت يتجلّى هذا الأمر في الصراع الأزلي بين الحكومة</u> <span style="color: #666666; font-size: small;">[أو السلطة]</span> <u>والمعارضة</u>.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لا يمكن لأحد أن يدّعي أن أي طرف فيهما يقدم مشروعًا أو رؤية للدولة، وفي حين تتنازل الحكومة عن دورها في تطبيق القانون فإنّ المشرّع يتجاهل عن عمد صياغة أي قانون، ويهمل ممارسة دوره الرقابي على تطبيق الموجود منها ويتحول إلى مجرد آلة شعاراتية ذات نبرة عالية، لأنه أساسًا لا يهدف إلاّ لحلب ضرع الحكومة وهي لا تهدف إلا لإسكات الأفواه. الشيء الوحيد الذي يجيدانه هو لعبة الإبتزاز المتبادل، ولا يهتمان إلا بخطاب الصراخ المتبادل، وبينما تلعب المعارضة على حبل تقصير الحكومة في أداء مهامها فإنّ الأخيرة تعزف وتناور على وتر تصيّد هفوات المعارضة وأخطائها. إنّ أي قضية إدارية بسيطة مرشحة لأن تكون قضية رأي عام طالما أنه يمكن توظيفها في اكتساب عاطفة عامّة الناس ومن ثم استغلال ذلك في الوصول إلى الأهداف الخاصة، سيّما في مجتمع قابل للإنقسام بسرعة كالمجتمع الكويتي.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">مبدأ الفصل بين السلطات، وعدم تداخل الاختصاصات هي مبادئ ورقية حتى عند مدعيها لأنها تسقط أمام أوّل اختبار، القانون الذي يُدعى لتطبيقه هو القانون الذي يكفل المصالح الشخصية لداعيه ومتى ما انتفت عنه هذه الصفة كان تطبيقه إعلانًا للويل والثبور وعظائم الأمور، الفرد في هذا المجتمع يتصور أنّ الحقوق هي وليدة المطالبة بها على لسان أيّ كان، بينما هي وليدة الممارسة الصحيحة لها.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التطوّر في أي مجتمع لا يكون إلا بالاعتراف بوجود<span style="color: red;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المرض الاجتماعي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: red;"> </span>وفي ظل الخطاب الحالي فإن أي اشارة لذلك تفسر على أنها سلبية تستهدف النيل من طرف وتعمل على سلب استقرار المجتمع وتفتيت نسيجه، رغم أنه لا تزال معظم الأطراف تستحضر انتماءاتها وعنصريتها وإقصائيتها في حواراتها وتغلّف ذلك بغلاف الدفاع عن النفس أو الوطن أو الدين وحتى الدفاع عن دول الجوار، لا يوجد هناك رغبة في الإنعتاق منها لأن ذلك يعني انتهاء صلاحية أدوات الابتزاز التي يستخدمونها في تنمية منافعهم وفقدانهم للهويّة الحقيقية لهم التي تخالف الهويّة المُدّعاة! <u>إنّ الطرفين لا يبحثان عن حلول واقعية لهذا الصراع، ولا يريدانها، لأنهما يعتاشان على وجوده في خلق الحاجة لهما عند النّاس، كما أنّ الصراع، في جوهره، هو صراع بين طبقات اجتماعية مثقلة بتاريخيتها ولا تملك إلا استحضار هذه الأمور لتبرر تنازعها فيما بينها.</u></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في المفهوم الحديث للدولة يقف المجموع أمام القانون أمّا في دولنا فالقانون خاضع للمجموع لذلك تمتاز لعبة<span style="color: red;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><u>إدّعاء الأكثرية أو الأغلبية</u></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> بشعبية كبيرة هدفها لا يتجاوز التبارز بالعضلات في معارك تحقيق المصالح بين الحكومة والمعارضة، غاية كل طرف هو جرّ النار إلى قرصه، وتحوّل مفهوم الدولة الحديثة للسلطة من وسيلة لخدمة الناس إلى غاية يطلبها هؤلاء. وأبرز ما يُلاحظ أنّ المعارضة تقتصر مطالبها على العناوين العامّة: الديمقراطية، الحريّة، والعدالة، وتطبيق القانون، والحفاظ على الدستور. لكنها لا تتجاوز هذه العناوين أبدًا إلى ما ورائها وماهيّتها، لا يوجد في خطابها من يضع تحديدًا لهذه المفاهيم والعناوين، ولا من يضع برنامجًا لها، لأنّ تحديدها يعني تقييد أيديهم عمّا يفعلونه وكشفٌ لتلّون مواقفهم وتباين شخصياتهم رغم أنّ عملهم كله قائم عليها، ومن ناحية الطرف الآخر فإنّ بقاء هذه العناوين ضبابية وعائمة هكذا يعني إمكانية استغلالها في تبرير أي موقف يتم اتخاذه من قِبلها، <u>والشعب في خضم هذا الصراع هو متراس يحتمي به كل طرف ويرفع قميصه</u>، <u>وينساق الناس غالبًا طوعًا تحت ضغط العاطفة إلى الإصطفاف مع طرف</u>.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النظام السياسي في الكويت يملك الفاعلية والقابلية لعلاج هذه السلبيات لكنها قابليات غير مفعلّة، لا لشيء إلا لأنّ المجتمع يسير وفق </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دستوره الحقيقي الخاص به</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لا الدستور المكتوب ويغطي هذا بإصراره على العيش في زخم الصراخ الذي يمارسه، وهي حالة مرضية إذا استمر إنكارها وإدّعاء أنّ الخلل في النظام لا في الصورة الذي يُمارس به فإنّ النهاية لن تخرج عن الوقوع إما في ديكتاتورية مقننة، في عودة لحقيقة الإنسان الأوّل، أو الإنزلاق في صراع دموي يعيد بناء المجتمع كما حدث في أوروبا طوال النصف الأول من القرن العشرين.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: blue; font-size: medium;">إنّ الحديث لا يمكن اختصاره بمقالة واحدة ، وكل ما كُتب هو مجرد مدخل أوّلي لفهم حالة الصراع، لا أكثر.</span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;"><span style="font-size: x-small;">ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;"><span style="font-size: x-small;"><strong>[<span style="color: blue;">1</span>]</strong> مفهوم الدولة، العروي، 24.<o:p></o:p></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;"><strong>[<span style="color: blue;">2</span>]</strong> العطالة والتجاوز، أحمد حيدر.</span></span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-KW;"><o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-26762657134343305472011-11-03T14:32:00.004+03:002011-11-04T00:33:40.632+03:00الطريق إلى القراءة<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div style="clear: both; text-align: justify;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-5jHnR3sj6A0/TrJ4PWOoVjI/AAAAAAAAAlI/_rnf-cqPPro/s1600/reading_safeed.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><span style="font-size: medium;">شغلت عمليّة القراءة على مدار الزمن أذهان الفلاسفة والمهتمّين بهذا المجال، ولأن المعرفة والعلم ارتبطا بالقراءة، أصبح من الطبيعي الإشارة إلى القراءة على أنها عملية تعلّم في حد ذاتها.</span><span style="font-size: medium;"></span></div><br />
<span style="font-size: medium;"></span><br />
<span style="font-size: medium;"><div style="text-align: justify;">سواء تعلّمُ شيء جديد أي اكتساب المعارف، أو إعادة إظهار لما هو مطمور داخل النفس كما كان يرى ذلك سقراط، فالإنسان - عنده - وُجد وهو يمتلك كافة المعارف، ويبقى دوره هو إيقاظ هذه المعارف الكامنة داخله.</div><div style="text-align: justify;"><br />
وعليه يمكن القول بأنّ القراءة مرحلة ثانية، أمّا تأسيس الفكر فهو المرحلة الأولى، وبعدهما التفكير كمرحلة ثالثة.<br />
<br />
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-5jHnR3sj6A0/TrJ4PWOoVjI/AAAAAAAAAlI/_rnf-cqPPro/s1600/reading_safeed.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://4.bp.blogspot.com/-5jHnR3sj6A0/TrJ4PWOoVjI/AAAAAAAAAlI/_rnf-cqPPro/s320/reading_safeed.jpg" width="320" /></a>بمعنى أن نتعلم كيف نفكر أي كيف نبني آلية منهجية للتفكير الصحيح، وبناؤها يعتمد على سؤال الهدف من القراءة، ثم نقرأ، وبعدها نتساءل وفق منهجية التفكير أو الآلية التي بنيناها في ما قرأناه لاستخلاص المفيد منه.</div><div style="text-align: justify;"><br />
الإنسان عنده القدرة على استنباط واستكشاف معاني كثيرة من نص واحد، كل شخص بإمكانه أن يفهم النص بما يناسبه، ونحن كبشر نملك استعدادًا لتحوير النصوص وتأطيرها بحسب أفهامنا وهذا يمكن ملاحظته <span style="font-size: small;">- كمثال -</span> في الاختلافات الفقهية وكيف يستند كل فقيه إلى نفس النص، ومع هذا تختلف النتيجة والآراء.<br />
<br />
فأول خطوة قبل القراءة، هي وضع الأرضية التي يمكن من خلالها فهم ما نقرأ ثم التفكير به واستخلاص الفائدة منه، كما مرّ.</div><div style="text-align: justify;"><br />
نحن بحاجة لتعلم الفهم، وفي نفس الوقت تعلم العقيدة، وبعد ذلك يمكن لنا أن نحاكم ونقرأ أي نص دون خوف، بل سيصبح بإمكاننا بعد ذلك أن نستلهم المفيد من تلك القراءات ونوظفه في ميولنا القرائية، وتدعيم آرائنا، بل واستنباط مؤيداتها ممّا قرأنا، وإن كان مخالفًا بحسب الظاهر لها، وهذا هو علاج الفكر أن يُقابل بالفكر لا بالمنع.</div><div style="text-align: justify;"><br />
الشهيدة بنت الهدى <span style="font-size: x-small;">(</span>آمنة الصدر<span style="font-size: x-small;">) </span>استطاعت أن تخرج من التاريخ روائع، صاغتها في خدمة العقيدة والدين بصورة أدبية روائية نفذت إلى الأذهان قبل القلوب؛ الشيخ أبو جعفر الخراساني استطاع أن يوظف ميوله الشعرية في خدمة العقيدة بكتابة أرجوزة «هداية الأمة إلى معارف الأئمة <span style="font-size: x-small;">عليهم السلام</span>» بما فاق الأربعة آلاف بيت في الردّ على أصحاب الفلسفة والذوق كما سمّاها، وهكذا بإمكان كل شخص متى ما تشبع بالفكر الصحيح، و وقف على أهم ما فيه، واستحكم منه، أن يوظف ميوله فيه، ولا يهمه بعد ذلك النص الذي أمامه، لمسلم أو كافر، ملحد أو مؤمن، ففي كل الحالات سيكون قادرًا على تفسيره، وتطويع ما يلزم بما يخدم معتقده. كما فعل ذلك مثلاً الشهيد الصدر في نظرية المعرفة. فليست هناك حاجة لتحديد (ما يقرأ) الآخرون، وممارسة الرقابة المسبقة عليهم بل الحاجة الأساسية تكمن في تعليمهم أساسيات التفكير، وأهمها: كيف ينتقدون؟ ولماذا يقرؤون؟ </div><div style="text-align: justify;"><br />
وهم بعد ذلك سيتحولون إلى <span style="font-size: x-small;">(</span>مؤثرين<span style="font-size: x-small;">)</span> لا متأثرين بالآخرين الذين تكون قراءاتهم بلا فائدة، وعقولهم مقتصرة على كونها <span style="font-size: x-small;">(</span>ذاكـرة<span style="font-size: x-small;">)</span> للحفظ والتخزين لا أكثر.</div><div style="text-align: justify;"><br />
ومما يؤسف له، أن الكثير من الشباب لا تتم تربيتهم على هذا الأساس، فخرجت لنا أجيال متأثرة تخلط عقائدها بعقائد الآخرين، لأنها غير قادرة على ممارسة عملية <span style="font-size: x-small;">(</span>المعالجة<span style="font-size: x-small;">) </span>لأفكار ورؤى الآخرين لكونها لم تزوّد وتُعلّم بهذه الأساسيات<br />
من هنا يمكن أن نطرح هذه الأسئلة.</div><div style="text-align: justify;"><ul><li> <span style="color: blue;">السؤال الأول: لماذا نقرأ؟</span> </li>
</ul></div><div style="text-align: justify;">لا يمكن أن نجيب على السؤال بأننا نقرأ للقراءة نفسها. فالقراءة ليست موضوعًا إنما طريق. ولأن القراءة هي عملية تركيب لرسومات اتُّفق عليها لاعطاء معنى ما، سُميّت بـ<span style="font-size: x-small;">(</span>الأحرف<span style="font-size: x-small;">)</span>، فإن هذا يدل على أن عملية القراءة بحد ذاتها مجرد وسيلة لنقل المعرفة.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">دانتي أليغييري، الشاعر الإيطالي الشهير بكوميدياه، يذهب إلى أنّ النص، أي نص، يمكن قراءته بنوعين أولاً المعنى الذي نحصل عليه من الأحرف، وهي القراءة المتعارفة أو القراءة اللغوية إن أمكن تسميتها بذلك.</div><div style="text-align: justify;"> </div><div style="text-align: justify;">وثانيًا المعنى المجازي وهو ما تصفه هذه الأحرف، أي المعاني الباطنية التي يمكن استخراجها من النص. أو القراءة الفكرية.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">فكل نص، في الحقيقة، يملك القابلية لاستنباط عشرات المعاني المجازية أو التفسيرات منه، كلٌ بحسب قراءته له.</div><div style="text-align: justify;">لذلك نحن حين نقرأ، نبحث عن معرفة، سواء كانت جديدة تضيف لنا شيئًا جديدًا وهي القراءة على المستوى الأول، أم إضافية وهي ما نستخرجه من النصوص لتدعيم آرائنا واثباتها قبال باقي الآراء والاعتقادات وهي القراءة على المستوى الثاني.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"> هذه المعرفة بشقيها تساعدنا على فهم أفضل لمختلف القضايا، وتجعلنا على بصيرة بما يدور حولنا، وتمنحنا قدرة أكبر على فهم اعتقاداتنا وما فيها من أسئلة ضرورية.</div><ul style="text-align: right;"><li><div style="text-align: justify;"> <span style="color: blue;">السؤال الثاني: ماذا نقرأ؟</span> </div></li>
</ul><div style="text-align: justify;">القراءة كالفرس الجامح، يجب أن يكون له خيّال يوجهه.</div><div style="text-align: justify;">كذلك هي القراءة، يجب أن تكون موجهة، وليست عبثية ولمجرد القراءة بحد ذاتها. لا يوجد ما يمنع من قراءة أي شيء بما فيه ما يخالف وجهات نظرنا أو اعتقاداتنا حتى ولو وصلنا إلى درجة القطع واليقين بها،</div><div style="text-align: justify;">لأن ذلك لا يخلو من فائدة ولكن هذا لا يعني قراءة كل ما هب ودب دون بناء القواعد الأساسية لمعارفنا واعتقاداتنا.</div><div style="text-align: justify;">وهذا هو الأهم في <span style="color: orange; font-size: x-small;">"</span>ماذا نقرأ؟<span style="color: orange; font-size: x-small;">" </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">أول ما يجب الاهتمام به هو التركيز على بناء قواعد متينة لأكثر الأسئلة إلحاحًا في حياة الإنسان وهي الأسئلة الاعتقادية، حتى تصبح مرجعًا يمكن من خلال الرجوع إليه الإجابة على الاستشكالات التي تواجهنا في حياتنا اليومية، ومع توسع شبكة الانترنت والحاجة اليومية لها، تزداد من هذه الأسئلة طرحًا وبصيغٍ مختلفة، لأنّ المكان يجمع العقول المختلفة ومن ثمّ الإشكالات المختلفة أيضًا.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">الاهتمام بالمطالعة، والإطلاع على كل شيء سواء في الأدب، أو العلوم الإنسانية والفلسفية، أو السياسة وغيرها، شيء جميل وتعطي للمرء تفردًا بفهم واسع لمختلف الأمور، سيما في مجتمعات لا تملك التقدير الكافي للقراءة وتميل إلى اسباغ صفات مبالغ فيها على من يتجرأ ويمارس هذه العملية ولو بحدها الأدنى، إنما هذه المطالعات كلها يجب أن مستتبعة لما هو أهم.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"> يجب أن يكون للقراءة هدف. والذي يقرأ كل شيء بلا هدف لن يصل إلى فهم شيء أبدًا.</div><div style="text-align: justify;">من الخطأ توجيه القراءة إلى الإجابة التساؤلات، لأن هذا يعني اهمال المزرعة لأجل العناية بثمرة . فإجابة التساؤلات هي فرع عن استحكام المعرفة. والمعرفة التي تكون مبنية على معرفة الأسئلة الملحة وإجاباتها فقط لا تجعل من الإنسان يختلف عن الآلة التي لا تجيب إلا بما تؤمر، إن القبض على زمام المعرفة في مجال ما لا يضمن لصاحبه الإجابة على أهم الإشكالات بل تجعله يطوّر من معرفته لتعالج حتى الإشكالات التي لم يحن موعد ولادتها بعد.</div><ul style="text-align: right;"><li><div style="text-align: justify;"> <span style="color: blue;">السؤال الثالث: كيف نقرأ؟</span></div></li>
</ul><div style="text-align: justify;"> هناك نوعان من العقول. عقل انقيادي وعقل نقدي.</div><div style="text-align: justify;">العقل الأول ينقاد مع جميع ما يقرأ لأنه لا يملك أرضية صلبة يقف عليها ويمكن من خلالها أن يحاكم الأفكار أمامه.</div><div style="text-align: justify;">والعقل الثاني عقل يمكنه أن يستخلص أهم الأفكار، ويحللها ويركبها وفق رؤاه.</div><div style="text-align: justify;">أي يصل إلى مرحلة قراءتها على المستويين القراءة اللغوية، والقراءة الفكرية.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">حينئذ يكون قادرًا على أن يتعامل مع كافة وجهات النظر المؤيدة له أو المخالفة على حد سواء، ويصبح مؤثرًا بالأفكار بدل أن يكون متأثرًا بها.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">يشبّه علي شريعتي عملية القراءة والتفاعل معها بالجهاز الهضمي، يدخل فيه الطعام فيستخلص المفيد ويطرد الضار.</div><div style="text-align: justify;">كذلك يجب أن يكون العقل مع القراءة، وهذا الشيء لا يمكن أن يحدث إلا بمعرفة ما هو المفيد وما هو الضار، فنعود لسؤال: ماذا نقرأ؟ وقبله لماذا نقرأ؟</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;">وضع الإجابة لهذه الأسئلة منذ البداية، يوفر علينا تعب الدوران في حلقة مفرغة نضطر فيها لخوض بحار التوهان قبل أن نكتشف الحال بعد فوات الأوان. </div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: center;"><span style="color: #cccccc; font-size: x-small;">- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - </span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;">هذه المقالة معدة منذ فترة للنشر بالتزامن مع معرض الكتاب </span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: #999999; font-size: x-small;">ولكن لكثرة الإنشغالات لم تر النور إلا الآن.</span></div></span></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-14454943679054735092011-10-11T19:56:00.004+03:002011-10-11T20:05:42.692+03:00المحطة الثالثة<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-i5JOqkG0nTQ/TpRy2T94-jI/AAAAAAAAAk0/_kKAujE-hq4/s1600/safeed3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-i5JOqkG0nTQ/TpRy2T94-jI/AAAAAAAAAk0/_kKAujE-hq4/s320/safeed3.jpg" width="300" /></a></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">وقف عند زميله يستحثه للخروج من صومعته، وهو رافض لذلك، فقد قضى عمره منكبًا على رسم لوحاته حتى شارفت سنواته القليلة على نهاية إقامتها في هذه الأرض، آيس منه فألقى عليه كلمته: كيف تطيب نفسك وقد أضعت سنواتك بين الأوراق والأقمشة والفرش؟ وانشغلت برؤية البقع البيضاء عن رؤية العالم فيما حولك؟ واكتفيت برائحة الأصباغ والزيوت عن شذى الورود ورحيق الأزهار؟<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ولم يقطع سيل أسئلته المنهمرة إلا إجابة صديقه وهو منكب على تعديل فرشه والتدقيق في لوحته: حَمَيتُ سنواتي من الضياع بأن قيدتهم ضمن حدود الإبداع، وحولتهم من أرقام تمشي بإسراع إلى لوحات يتأملها كل ملتاع. فما فائدة متعة لا يبقى منها في النهاية إلا ذكرى مختبئة تنتقل إلى القبر مع جثة منطمرة؟</span></span></div><div style="text-align: center;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">* * *<o:p></o:p></span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كثيرًا ما تقابلني مثل هذه الجملة: اطلع شوف الدنيا. </span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تتساءل ما هذه الدنيا؟ لا تجد اجابة واحدة، ومن مجموع الأقوال تصل إلى حقيقة واحدة أنهم يريدونك أن تحيا حياتهم، وأن ترى ما يرونه، وتسمع ما يسمعونه، وإلا فإن كل ما تفعله هو شيء <span style="color: blue;">«</span>خارج الدنيا<span style="color: blue;">»</span> يضيّع السنوات من عمرك، تتوقف لتتأمل نتائج السنوات التي لم يضيعوها من أعمارهم وشاهدوا فيها الدنيا؟ لتكتشف أنّ الإجابة هي </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.. هباءً منثورًا</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">هناك ميل عند الناس عمومًا إلى اعتبارية محوريتهم، يرون في أنفسهم المسطرة التي يجب أن يُقاس كل شيء آخر عليها، فهمهم للأمور هو الفهم السليم، وقولهم هو القول السديد، وكيفية معيشتهم هي المعيشة المُثلى، وإن كان تطبيقهم يشوبه شيء من النقص فلا بد أن تطيع رؤاهم من باب أنهم وإن عجزوا عن تطبيقها على أنفسهم إلا أنّ رؤاهم وتنظيراتهم قطعًا ويقينًا الفُضلى والمُثلى. هذا الميل هو نتيجة الصراع الذي يعيشه كل إنسان داخل نفسه ما بين عقله الذي يهديه لما هو سوي، وما بين غرائزه التي كثيرًا ما ينهزم أمامها، فيُجبر عقله على تبريرها تحت ذرائع شتّى. نفس الأخطاء التي هزمت نابليون في حملته على روسيا هي التي هزمت هتلر، ومع أنّ الثاني كان مطلعًا على مسيرة الأول، إلا أنه وقع في نفس الفخ الذي تصور أنه بذكائه سيفلت منه، وغاب عنه أنه كان يفكر بغرائزه لا بعقله!</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">مشكلة البشر أنهم لا يقضون وقتًا في محاسبة ومراجعة أنفسهم كما يقضونها في محاسبة غيرهم وانتقادهم، لذا تراهم يعيدون نفس أخطاء من ينتقدون .. ولو بعد حين! فمن ينشغل في صياغة حياة من حوله لن يجد ما يكفيه من الوقت لأن يصيغ حياته. قال لي <span style="color: #38761d;">المرحوم والدي</span> مرة: <span style="color: #38761d;">إذا كنت لن تتعلم من تجارب الآخرين فهذا يعني أنك ستكرر حياتهم وتضيّع وقتك بالاستماع لقصص الناس، أما إذا تعلمت واستفدت منها فهذا يعني أنك ستستفيد من وقتك، وستعيش حياتك لا حياتهم</span>.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حين نعيش السنوات، فنحن نعيش معاناة مستمرة مع الآمال التي نرجوها والآلام التي نحصدها، وفجأة حين نرى أنفسنا بمعزلٍ عن الوقت الذي تمثله </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السنة</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، حين نقف في مقابل أنفسنا وننظر لها ككيان له وجود واقعي ومنفصل، نرى أن كل ما كنا نخشاه وكل ما عشنا ونحن نتأمله وكل ما اضطررنا للمرور فيه تلاشى ولم يبق منه إلا عدة نقاط، مرة تكون مضيئة وأخرى مظلمة .. كمسبحة انفرطت حباتها ولم يبق في يدك منها إلا حبيبات بحسب الزاوية التي تقبع فيها على كف يدك يكون مقدار </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النور</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> المنعكس عنها.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">اليوم أقف على رأس السنة الثالثة في هذه المدونة</span>، لا أرى من مسيرتها إلا هذه النقاط، بعضها أحمد الله أنها لم تنفرط من يدي، وبعضها أخجل إلى يومي من بقائها فيها. وهذا من جميل ما في الإنسان أنّه الكائن الوحيد الذي يملك القدرة على المراجعة والتصحيح وإحداث التغيير في نفسه، وفيما حوله تبعًا لذلك. خلال هذه السنوات وردتني أسئلة كثيرة، وقابلتني أحداث أكثر ومواقف عديدة، شُتمت، وامتُدحت، وتجادلت، استفدت وخسرت، تصادقت وجرني البعض لعداوات، رحلة جمعت فيها المتناقضات، وهكذا هو الإنسان جُمعت في صفاته الأضداد.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لعل أكثر ما واجهني هو الإشكال على صعوبة اللغة التي أكتب بها. وجوابي أنّ لغة الكتابة كلون العين، تستطيع أن تجملها بعدسات مؤقتة لكنك لن تستطيع ذلك دائمًا، فأسلوب الكتابة هو طريقة الكاتب في التعبير عن المعاني التي في ذهنه، وهي فيه كالطبع لا تُمحى، فإن كانت معقدة أو مركبة كانت طريقة التعبير عنها كذلك، ولذا قيل أن أعذب الشعر أكذبه، فلو كان الشعر لا يحكي إلا حقيقة الحال لما استساغ الناس قراءته وسماعه حتى وإن كان يعبر عن الحقائق كما هي وفي أبسط أنواع الجمل التي تقبلها كافة الأذهان على تفاوتها.</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أحيانًا كثيرة يكون لبعض الكلمات والتراكيب اللغوية معانٍ تختزل الكثير، فقط تخيّل لو استبدلت لفظ<span style="color: blue;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجوهر</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;"> </span>بـتعريفه الفلسفي وهو: </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الموجود في لا موضوع</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> كيف سيكون وقع الجملة؟ وأي أذن أو عين ستهضمها وتقبلها؟ إن الألفاظ يحدّها استخدامها، وليس من شأن الكاتب إلا صياغتها للتعبير عمّا يراه، وعمّا يعتقده، وعما يشاء التعبير عنه، وما يجده معبرًا عنه، لا عمّا يريد رؤيته الآخرون.</span></span><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ولا أنتهي من هذا الجواب حتى يقفز سؤال آخر لماذا لا تكتب عن الشأن العام أو ما يدور حول العالم؟</span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لأن الإنسان كائن ذو إقامة مؤقتة، فهو لا يستأنس إلا بالأشياء المؤقتة: تفاهات السياسيين وتخبطاتهم، وإجرام الأنظمة وتسلطها، وعن هموم الحياة التي تجعله يملأ يومه. هو يريد شيئًا يقضي به ساعات اليوم لا أكثر، لهذا السبب يكرر البشر نفس الأخطاء منذ وجودهم فالنظر لما وراء اللوحة التي أمامهم لا يعنيهم. لا أحب ذلك، لا أحب أن أحصر همّي في نقد طاغية وكأن الأرض أو تاريخ البشر خلا منهم ، وبدلاً من أنتقد الثمرة المريضة أفضّل علاج جذر الشجرة. </span></span><br />
<br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قضايا اليوم تموت بانتهائه، والضجة الفارغة تنتهي بمجرد إمتلاء محيطها بالأصوات المتداخلة، لكن القضايا الأساسية التي تصنع الطغيان، وتوّلد الجشع، وتعيد ذات الأخطاء مرة تلو الأخرى، قضايا الإنسان بما هو إنسان، لا تنتهي إلا بانتهاء وجوده هو، لا بانتهاء غايته منها، لذلك أرى أن مناقشة </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المصاديق</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> والإنشغال فيها تجعل الأهم وهي </span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المفاهيم</span><span lang="AR-KW" style="color: blue; font-family: "Sakkal Majalla"; mso-bidi-language: AR-KW;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> يتراجع النظر فيها.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">في بدايات المدونة، وجه لي أحد المعلقين سؤالاً هو: هل توجه مدونتك إسلامي أم علمي أم أدبي أم ماذا ؟<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">كان جوابي عليه: هذه مدونة و ليست موسوعة علمية أو أطروحة دكتوراه حتى تحتمل كلمات علمية رصينة مجردة، بل هي تعتمد على روح الشخص وهويته لأنها بمثابة أوراقه الخاصة التي تعبر عنها، و هويتي هي ما أكتبه هُنا.<br />
هي شيء من كل شيء أهتم به، ليس مطلوبًا مني أن أخصصها بباب معين سواء كان إسلاميًا أو سياسيًا أو علميًا أم أدبي، فكينونتي متعددة.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لا أعلم إن كان هذا الجواب يصلح إلى اليوم أم لا، لكني على يقين من أنني أردت الإجابة على أسئلة كثيرة طرحت علي خلال هذه السنوات فانتهى بي الحال إلى كتابة معلقة كهذه تشتت القارئ، كما شتت مواضيع المدونة من طرح عليّ ذلك التساؤل!</span></span><span dir="LTR" style="mso-bidi-language: AR-KW;"><o:p></o:p></span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-58381161531875628832011-09-04T00:58:00.003+03:002011-09-04T19:03:53.371+03:00الـسـؤال<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div align="justify" class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-u2uIXUnwZAE/TmKgKYQVHRI/AAAAAAAAAkg/ZS1A_pUOA48/s1600/question.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://3.bp.blogspot.com/-u2uIXUnwZAE/TmKgKYQVHRI/AAAAAAAAAkg/ZS1A_pUOA48/s320/question.jpg" width="279" /></a></div><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">كل يوم في حياتي يعني المزيد من الأسئلة، عنّي وعمّا حولي. طبيعة الحياة أنها مليئة بالتساؤلات ونكهتها تأتي من الغموض الذي تقود إليه هذه الأسئلة، تخيّل رواية بوليسية كُتبت على نسق الأخبار في الصفحات الوسطى من الجريدة، أسلوب إنشائي يكتفي بالوصف وصولاً للنتيجة، من سيقرأها؟<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مهما كانت مبدعة في محتواها فإن خلوها من الأسئلة يعني أنها لم تكتب للأذهان بل كتبت للأسماع، شيءٌ نمر عليه مرورًا عابرًا ثم ننساه كما ننسى معظم الأخبار التي نسمعها في الإذاعة ونحن في طريقنا بالسيارة لأي مكان.</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">والسؤال نفسه في الحياة نوعان، سؤال سطحي وآخر عميق. معظم الناس يكتفون بالسطوح من الأشياء لأنهم يعيشون على سطح الحياة مكتفين بما هو في واقعهم من ارتباطات وأحداث يتفاعلون معها تارة وأخرى يهملونها حتى تأتي لحظة النهاية، وقليل يلتفت إلى الأسئلة العميقة التي لا تريد منك العودة إلى التاريخ لتكتب الحاضر وتستشرف المستقبل، أو تريد منك أن تضع ذهنك في حالة استقبال لكل الآراء والكلمات والمقالات بحجة انتخاب الأحسن، ولا تريد منك في ذات الوقت أن تعيش التوّتر في صراع الذات مع المجتمع، وصراع الـ أنا مع الـ نحن، والوقوف مشدوهًا أمام كل كلمة لأن المعرفة أوسع من أن تحيط بها، واشتمالها كلها يفوق قدرات الإنسان.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنّ الإجابات، كما يقول أحد الأفاضل، في كل مكان، ومن السهل جدًا الوصول إليها، لكن من الصعب جدًا أن تطرح السؤال الذي يقودك إلى هذه الإجابات المطلوبة. كأنك تملك مكتبة فيها من كل شيء إنما امتلاكك لها لا يعني أنك عرفت كل شيء طالما أنّ هذا الامتلاك لم يتحول إلى استحواذ على ما في بطونها، واقتدارٍ على هضم ما فيها. وهذه هي مشكلة المعرفة في هذا العصر أنّها ركزت على الاجابات أكثر ممّا ركزت على الأسئلة فتحولت المعرفة إلى أغلفة كتب تزيّن الأرفف وإلى مجرّد مصطلحات ومسمّيات تتناقلها الألسنة وعلى قدر ذكرها تباهيًا بها أمام النّاس يكون تقييمك عندهم.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ليس من مهمة السؤال أن يكشف كل المعرفة لك إنما مهمته أن يضعك على الطريق السليم الذي يوصلك لها، فالمعرفة التي تعتمد على حاسة البصر لا يمكن إدراكها بحقيقتها بحاسة السمع فقط فلكل شيء أداته التي تناسبه. قد يفهم الكثيرون من عبارة السؤال العميق هو التساؤل عن الوجود، الأسئلة الثلاثة المشهورة: من أين؟ وفي أين؟ وإلى أين؟<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أين أتيت، وفي أين وُضعت، وإلى أين أتجه؟ هذه الأسئلة هي رأس الجبل وما وراءها هو ما يُضفي عليها القيمة وإلا فإنها بذاتها طرحها المؤمن والملحد والمادي والروحاني على حدِّ السواء. السؤال الأهم وراء الأسئلة هو: لماذا أسأل هذه الأسئلة؟ معظم المفكرين والفلاسفة أهملوه وانطلقوا في إجابة الأسئلة الثلاثة السابقة ومنها وصلوا له بينما أرى أن تبدأ منه ومنه تنطلق نحو اجابتهم. لماذا قُدّر لي أن أعيش معاناة طرح الأسئلة؟ ولماذا قُدّر لي أن أكون متسائلاً؟ في جلسة مع أحد الأصدقاء اكتشفت أن جميع الأجوبة التي تتناقل عن امتياز الإنسان بالعقل، ودور الفطرة في حياته، وانجذابه نحو المطلق، وسعيه نحو الكمال، وغيرها صحيحة لكنها اجابات وصفية تصف لك </span><span lang="AR-SA" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماهيّة هذا الإنسان</span><span lang="AR-SA" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> أي أنها تُبيّن لك أنّ هناك ما يدفعه قهرًا نحو السعي، وأنّ من طبيعته التساؤل لأنه لا يحب أن يتصور نفسه جاهلاً فهذا نقص في حقه، ولا يهمه مدى صحة اجاباته أو معرفته طالما أنه يمتلك اجابة تُسكت الأسئلة عنده، ولو كانت ساذجة .. المهم أنها اجابة وكفى.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الوصف يقدم لك طريقة توّلد السؤال، ولا يقدم لك سبب وجوده في الأساس، كما أن التفسير العلمي يقدّم سبب تحوّل الماء إلى ثلج لكنه لا يقول لك لماذا صار ثلجًا ولم يصبح غازًا تحت نفس الظروف؟ ما أراه أنّ هذا التساؤل في الإنسان إنما وُجد حتى يكون تذكيرًا دائمًا بـ الغاية عند الإنسان، شيء أُجبر عليه الإنسان ولم يوجده هو بنفسه فيه لذلك يتملل معظم النّاس من كثرة الأسئلة في أذهانهم فيجعلونها في خزائن النسيان، وطوايا الإهمال، أتخطر أن نيتشه في </span><span lang="AR-SA" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هذا الإنسان</span><span lang="AR-SA" style="color: #999999; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> يذكر أنه لم يشغل نفسه يومًا بالبحث عن إجابة لهذه الأسئلة!<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">التساؤل هو تذكير دائم بالغاية التي هي تذكير دائم لهذا الإنسان لأن يبحث عن مهمته الحقيقية ودوره الواقعي، دون أن يتقمص دور المسؤول عن مهمات الآخرين أو ينفذ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>أدوارهم أو ينتظر نقطة ليبدأ فيها الإحساس بوجوده. كالذي يتصوّر أن مسؤولية العالم ملقاة على عاتقه وأن كل ما يجري هو خاطئ وأن الظلام هي محطة النفق الأخير للأرض وكأنّ حكمة الله الذي يؤمن بها لا وجود لها، أو كأنه يريد ازاحته لأن يرى في نفسه الأقدرية <span style="font-size: small;">–والعياذ بالله-</span> على تصريف أموره وأمور الدنيا التي لا يعجبه جريانها.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-m2xbqPnDMZc/TmOhOAsRGfI/AAAAAAAAAko/ij65sQ92l74/s1600/soaal.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="180" src="http://3.bp.blogspot.com/-m2xbqPnDMZc/TmOhOAsRGfI/AAAAAAAAAko/ij65sQ92l74/s200/soaal.jpg" width="200" /></a><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إذا كانت الأسئلة السطحية التي تتعلق بأمور المعيشة هي التي يشغل بها الغالبية من البشر أذهانهم عن الأسئلة العميقة خوفًا مما تتطلبه من مجهود في اكتشاف الذات وعلاقتها بما حولها، فإنّ هذا التعريف للأخيرة هو بحد ذاته هروب من تعريف الأسئلة العميقة. سألت أحدهم يومًا وقد عكف كما لم أر أحدًا مثله على كتب التاريخ ليُجيب بواسطتها عن الكيفية التي سيكون عليها المستقبل: وبعدين؟ ولا زلت انتظر اجابته!<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">لماذا يشغلنا المستقبل بهذه الصورة؟ ببساطة لأن الموظف البسيط يُحب أن يفكر بنفسه وهو على كرسي المدير، وهذا لا يمكن أن يكون إلا بالمستقبل! يطمع بدور أكبر من دوره حتى يمكن أن يرى لوجوده قيمة، وفائدة. ينتظر نقطة في مكانٍ ما، أو زمانٍ ما حتى يبدأ الإحساس عنده بأنه موجود.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">معظم الناس يأتون للدنيا ببكاء، ويغادرونها بنحيب، رغم كل ما اكتسبوه من علوم ومعارف، لأنّ العلم بلا نور القلب<span style="color: red; font-size: x-small;">*</span> لا يختلف عن العلم بأحوال الحيوانات، قد تأمنك من خطرهم وتُعرفك التعامل معهم لكنه لن يُعرفك أبدًا كيف تعيش حياتك.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-size: medium;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التساؤل العميق ليس عن سبب الوجود، ودورك الذي ستلعبه فيه أو أثرك الذي ستتركه بعدك هذه كلها أشياء فرعية من الأهم وهو الغاية من الوجود، والتساؤل هو اثبات لاستمرارية هذه الغاية في كل لحظة وكل مكان. <span style="color: blue;">فالغاية ليست في معرفة </span></span><span style="color: blue;"><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف تعبد</span><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> التي يتيه الناس وهم يتصارعون مع أنفسهم والآخرين لتحقيقها، ويطلبونها في الأشياء والعلوم والناس، إنما الغاية في معرفة </span><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من تعبد؟</span><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> .. إذا عرفت اجابة هذا السؤال، سيُعرفك هو كيف تعبد دون تعب.<o:p></o:p></span></span></span></div><span style="color: blue;"><span style="font-size: medium;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">السؤال العميق لا يطلب منك إجابة، إنما يطلب منك معرفة .. والمعرفة هي التي ستنجيك من كل صراعاتك.</span></span></span><br />
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="background-color: white;"><span style="color: #666666;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ</span></span></span><br />
<span style="background-color: white; color: #666666;"></span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="background-color: white;"><span style="color: #666666;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: red; font-size: x-small;">*</span>عن الإمام الصادق عليه السلام: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَيسَ العِلمُ بِكَثرَةِ التَّعَلُّمِ ، <span style="color: black;">إنَّما هُوَ نورٌ يَقَعُ في قَلبِ مَن يُريدُ اللهُ أن يَهدِيَهُ</span> ، فَإِذا أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوَّلًا في نَفسِكَ حَقيقَةَ العُبودِيَّةِ ، واطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ واستَفهِمِ اللهَ يُفهِمكَ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></span></span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-37880133050882902462011-08-31T03:29:00.006+03:002011-08-31T03:53:35.556+03:00العيد الذي عاد<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div style="text-align: justify;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-4eKlPkWN180/Tl1_rpJnMzI/AAAAAAAAAkc/ecqR0Ndtpsk/s1600/eid.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-4eKlPkWN180/Tl1_rpJnMzI/AAAAAAAAAkc/ecqR0Ndtpsk/s320/eid.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك شعور متجذر بالدين عند الإنسان، فـ<span style="color: red;">"</span>الحاجة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدينية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مغروسة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشروط</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الأساسية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لوجود</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النوع</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الإنساني</span><span lang="AR-SA" style="color: #231f20; font-family: MunaPlain; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: MunaPlain;"><span style="color: red;">"</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> بغض النظر كون هذا الدين مرتبط بالله الواحد الأحد أم بغيره من المخلوقات. يُعرّف إريك فروم الدين على أنه: <span style="color: red;">"</span>نظام للفكر والعمل تشترك في اعتناقه جماعة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الناس</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يعطي</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكل</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فرد</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجماعة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إطارا</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">للتوجه</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وموضوعًا يكرس</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أجله</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span><span style="font-family: Calibri;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حياته<span style="color: red;">"</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">1</span>]</span>. وعليه يكون تعريفه شاملاً لكل الأنظمة الفكرية بما فيها الإلحادية على أنها دين يعتنقه أفرادٌ من النّاس. وهذا التحزّب أو التنمّط أو الاعتناق هو استجابة لشعور متجذر بضرورة الإرتباط بما يغذي الجانب الروحي عند الإنسان على تفاوت مراتب هذا الغذاء، سطحيًا كان أم عميقًا.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">للعلامة الطباطبائي استنباط لطيف مرتبط بهذه النقطة في ذيل الآية الشريفة <span style="color: #666666;">{</span>وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ<span style="color: #666666;">}</span>. فهو يشير أن غاية خلق البشر والجن غرض مرتبط بهم، لا بالله عز وجل، </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="color: #444444;">و أن الغرض هو العبادة بمعنى كونهم عابدين لله لا كونه معبودًا للناس</span><span style="color: red;">»</span> <span style="color: #444444;">فلو كان خلقهم كي يصبح معبودًا لكان يريد الاستكمال بعبادتهم،</span> <span style="color: red;">«</span><span style="color: #444444;">فقد قال</span> <span style="color: #cc0000;">"</span>ليعبدون<span style="color: #cc0000;">"</span> و <span style="color: #444444;">لم يقل لأعبد أو لأكون معبودا لهم</span><span style="color: red;">»</span> <span style="color: #444444;">كما في الحديث القدسي <span style="color: red;">"</span>خَـلَـقتُ الخلق لكي أُعرف<span style="color: red;">"</span> لا لكي يعرفوني</span></span><span lang="AR-SA" style="color: #444444; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="color: #444444;">فالعبادة غرض لخلقة الإنسان وكمال عائد إليها هي وما يتبعها من الآثار كالرحمة و المغفرة و غير ذلك</span> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">2</span>]</span>.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: #444444;">وقد يُطرح سؤال عمّا هي العبادة؟<o:p></o:p></span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #444444; font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="color: #444444; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وجوابه: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="color: #444444;">بمعناها الشامل لاتقتصر فقط على مجرد أداء الشعائر الدينية الجسمية الروحية من صلاة وصوم وحج وغيرها ، وإنما تعني الالتزام المخلص والأمين بمباديء الإسلام وتعليماته فى كل شؤون الحياة . فحسن استغلال البيئة عبادة والمحافظة عليها وصيانتها لتستمر إلى ما شاء الله تنتفع بها البشرية كافة حتي يرث الله الأرض ومن عليها عبادة ، وإماطة الأذى عن الطريق عبادة وعدم تلويث الماء والهواء عبادة، وحسن استعمال المرافق العامة والخاصة من طرق ومياه وكهرباء ومؤسسات مختلفة <span style="font-size: small;">(مدارس ـ مستشفيات ـ مصانع وغيرها)</span> بأسلوبٍ راشدٍ عاقلٍ عبادة</span><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">3</span>]</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">العيد في كل الأديان هو عنصر جوهر من عناصر العبادة</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">4</span>]</span>. حتى في الأنظمة العلمانية، والشيوعية التي هي أكثرها معاداةً وانفكاكًا عن الدين بمعناه الخاص جلّ ما فعلته هو استبدال الأيام المقدّسة، الأعياد التي هي </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المحفل المقدس</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> كما يعبّر عنها في العبرية أو </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أيّام المقابلة مع الله</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> كما في المسيحية<span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">5</span>]</span>، إلى أيّام المقابلة مع فكر القيادة والاحتفاء بالشجرة والجيش! إنزالٌ من المقدّس العالي إلى تقديس الداني كمحاولة للتغلّب على هذه الضرورة التي لا تغيب عن الإنسان.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">تكمن إحدى فلسفات العيد في إعادة الإنسان إلى توازنه بعد الاستغراق إما في الدنيا، وإما في العبادة، فكلاهما يعمل على فصله إما عن واقعه الخارجي المتمثل بما يحيط به، أوعن واقعه الداخلي المتمثل بجوهره النفساني الذي يربطه بـ اللا متناهي، الوجود الأعلى. كانت الطقوس الدينية المرتبط بالأيام المقدسة في الأزمان القديمة تعبيرٌ عن الشعور الوجداني عند الإنسان بوجود قوة قاهرة تتحكم في مسير حياته، وهذه القوة تدفعه إلى أن يحاول استرضاءها نتيجة إمّا بُعده عنها باقي الأيام، أو نتيجة احساسه بأنّها تملّ من كثرة إلحاحه عليها، ويكون ذلك بتقديم القرابين أو بممارسة شعائر يتفرغ فيها إلى خدمة هذه القوة بما يتصورّه مستجلبًا لرضاها ومن ثم لا تتدخل سلبًا في حياته.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">الشعوب البدائية كانت تعيش حالة مستمرة من الخلق اليومي لعالمها، بمعنى أنّ العقاب والجزاء لا يرتبط بمرحلة الزمن الأخروي إنما الزمن الأول – الذي يعيد انتاج الأحداث اليومية دائمًا - وطالما مارست طقوسها الدينية بشكلها الصحيح - كما تتوهم - فإنها تخلق نوعًا من الأبدية الدائمة لـ يومها، وما يرتبط به فقط دون أي أثر أو اعتبار لمفهوم المعاد بمعناه الدارج<span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">6</span>]</span>، فهي <span style="color: orange;">تعيش ضمن دائرة مغلقة هي مبتدأها ومنتهاها ولاشيء قبلها أوبعدها</span>.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هي نفسها الشعوب التي نتيجة لرؤيتها السطحية هذه للزمن، تصوّرت الإله في التجلّيات التي رأتها لقدرته في فيضان الأنهر، أو الأعاصير وأعراضها، أو حيوانات الطبيعة المفترسة التي تهدد وجود هذه التجمعات البشرية وتُحّجم من قوتها، وتهددها. كثيرة هي التفسيرات التي حاولت تفسير هذا الخلط ما بين تجلّي القدرة وما بين صاحب <span style="color: #666666;">[</span>علّة<span style="color: #666666;">]</span> القدرة، الدكتور شايغان يطرح فكرة </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الوعي غير الناضج</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> أي أنّ الـ أنا عند أفراد هذه المجتمعات غير منفصلة عن وعيهم، ومن ثمّ فإن إدراكهم لأي شيء هو إدراك بصورة مشوّهة ومنقوصة للواقع لكونه قائم على صور جزئية تزوده بها حواسه المحدودة، ولم يتطور الوعي بالأنا إلى درجة فصلها عمًا سواها. كان لا يتصور وجود الفاصلة ما بين ذاته هو وما بين فعله، كما لم يتصور أنّ حالاته البشرية من غضب وفرح وحزن وإحساس بالرغبات العارمة هي أشياء لا تنطبق على تلك القوة القاهرة، لقد تصوّرها بذهنه، مثله .. إنسانٌ إنما بطاقة أكبر.<o:p></o:p></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ورغم تطوّر الوعي الإنساني بإحداثه لشرخ جعل وعيه يستقل عن الـ أنا<span style="color: #666666; font-size: x-small;">[<span style="color: blue;">7</span>]</span>، ومن ثم تطور مفهوم الزمن عنده، ومن خلال هذا التطور توسعت مداركه وبات أكثر فهمًا لمنظومة العالم، إلا أنّ هذا الإحساس لم يسلب منه الشعور بالتوجه ناحية شيء ما يقهره بغيبه وغموضه وسطوته مهما اختلفت تسمياته: اليد الغيبية للطبيعة، أو الإرادة العبثية، أو الوجود، أو العلم الذي بات يرتدي أثوابًا ليست له ليتقمص دورًا ليس له، أو الدولة، وصولاً إلى كل المفاهيم التي اخترعها ليبتعد عن الله عز وجل، رغم أنّ كماله في التوجه له لا لغيره. ونتيجة لذلك لا يزال للعيد ذلك المعنى الذي لم يندثر رغم تطور الإنسان، <span style="color: red;">«</span>ولو تأملت حق التأمل وجدت هذه الحضارة الحاضرة ليست إلا مؤلفة من سنن الوثنية الأولى ، غير أنها تحولت من حال الفردية إلى حال الإجتماع ، و من مرحلة السذاجة إلى مرحلة الدقة الفنية<span style="color: red;">»</span></span><span style="font-size: x-small;"><span style="color: #666666;">[<span style="color: blue;">8</span>]<o:p></o:p></span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هكذا، يظهر أن كل الأشياء ليست خاضعة لمفهوم التبدّل والتغيّر، قد نضيف عليها بعض الأشياء كنكهات وبهارات لكنها تحت أطنان الماكياج هذه تظل كما هي بصورتها الأوليّة، منها العبادة التي هي دورٌ لن يستطيع الإنسان تجاوزه. إحساسه بالنقص يجبره على استلهام عبادة يسد بها هذا الشعور، ومهما وصل به غروره واستكباره فإن غاية ما يفعله هو <span style="color: red;">"</span>تحوير<span style="color: red;">"</span> لمظاهر ومعاني عبادته ويظل جوهرها واحدًا، ويبقى العيد يعود دائمًا مذكرًا الإنسان بأنه بحاجة لأن يتطهر من الأدران التي يكتسبها من معيشته بكل ما فيها من مماحكات ومراوغات وإلتفاف على الذات ولا يكون ذلك إلا بالتوجه لمن له القدرة على ذلك، وأنه بحاجة لأن يعيد للزمن اعتباره كشاهٍد على كون الإنسان مهما أتى بتعاريفٍ جديدة له فإنه يتوقف على اعتابه معتبرًا إياه دائمًا المنطلق نحو </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">البداية الجديدة</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">»</span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لكونه <span style="color: orange;">إلى اليوم لازال يكرر نفس نهايات الإنسان الأوّل</span>.<o:p></o:p></span></span></div><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــ<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">1</span>] الإنسان بين الحقيقة والمظهر، ص127 و128<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">2</span>] راجع تفسير الآية في الميزان المجلّد 18 والتفصيل في العدل الإلهي للسيد كمال الحيدري الدرس 46<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">3</span>] راجع العدل الإلهي، الحيدري، درس 46 وفيه عدة إشكالات وأجوبتها على هذه الآية.<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">4</span>] الأعياد السيدية، الأب يوحنّا ميشيل.<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">5</span>] المصدر السابق.<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">6</span>] داريوش شايغان، الأصنام الذهنية، ص 134.<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">7</span>] نفس المصدر<o:p></o:p></span></span></div><span style="color: #999999;"> </span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #999999;">[<span style="color: blue;">8</span>] الطباطبائي، الميزان المجلّد 4.</span></span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-49553488026160690122011-08-19T22:00:00.006+03:002011-09-04T18:54:28.277+03:00لأنك .. علي<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: medium;"> </span><span style="font-size: medium; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/-U56jFITANU4/Tk6i9lxr7RI/AAAAAAAAAj4/u1GjJdIf4T4/s200/1229325566+copy.jpg" width="121" /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">أن يعطيك أحدهم بكفه شيئًا، فتقطعها طمعًا بما في جيبه، هي حادثة تختزل في ثناياها طبائع الناس منذ الأزل، كانوا ولا زالوا متحركين بالأطماع، ناقمين على الأوضاع. وما أسهل أن تبكِ على شجرة قُطعت ثم تمسح عينيك بمنديلٍ صُنع من جذعها المقطوع!<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">تلّون الأيام الجارية النفوس بأصباغها، تارة تنيرها بإشراقاتٌ من ضيائها وأطوارٌ أخرى تضفي عليها ظِلال ظُلماتها. وفي أرض لم تعد سوى مسرح تُعاد عليه أحداث البشر باتت النجوم المتلألئة فيه تَفِلُ واحدة بعد أخرى متيقنة أنّ نفسًا ترتدي حواجب عن حقائقها لا تستحق إلا أن تجابه مصيرها الذي تختاره بيدها .. مصير الظُلمة.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">الإنسان ليس شرًا، وفي داخله جذوة الخير دائمًا مشتعلة، لكنه غالبًا لا يعرف كيف يُخرج هذه الشعلة .. فيُطفؤها، كما عرف ابليس وفرعون ما همّ عليه من قدرة وطاقة وقوة لكنهم لم يعرفوا تصويرها والاستفادة منها. كمجرى ماء عذب غَلَبَه عنفوانه فانحاز في مساره ليصُبَّ في مستنقعٍ آسن، فلا عاد الماء عذبًا، ولا صار المستنقع نَضبًا.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يجد الإنسانُ نفسه مقذوفًا في هذه الأرض، يصارع نفسه، ومحيطه، تدفعه الرغبة للبقاء إلى المزيد من الإستئثار والسعي خلف المصلحة التي يتلّمس منها بقاءه، ويتصوّر فيها نجاته واستمراره. تمزّقه نزعات تجذبه بعضها نحو ذلك المطلق الذي يراه متمثلاً بروحيته ومخيلته وعقله غير المكبل بقيود الواقع، وأخرى تسحبه نحو أبعاد ذلك المحدود المتمثل بفقاعة </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الوجود</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> الدنيوي، في صراعاته ونزعاته ومخالفاته ، وكلمّا انغمس فيها أكثر، واندفع نحوها كلمّا تغرّبت حياته بصورة أكبر.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يعيش ضمن نطاق الأفكار التي تطرح نفسها كتأكيد لحريّة الإنسان، فيقاتل ويكتب ويتحرك محطمًا القيود في سبيل الدعوة لهذه الأفكار، يريد أن يفرضها بالقوّة لأنه يعلم أنّ الإنسان منطقه منطق القوة والمغالبة ولا يختلف كثيرًا عن سائر المخلوقات إلا بقدرته على جعل الجريمة تبدو مبررة وكأنها<span style="color: red;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غنيمة</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> لابد منها لحياة أفضل، وهو في الواقع لا يؤكد في فعله ودعوته المبطنة إلا الحاجة إلى استغلال الإنسان تحت عباءة إطلاق حريّاته وإثبات وجوديّته، للاستمرار في حالة الفوضى وحرب الجميع مع الجميع.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ومن دلالات الخوف الذي يسيطر عليه، يخلق أفعاله وتصرفاته وميوله. خوفه من الطبيعة القاسية التي تضيّق خناقها عليه، وخوفه من الإنسان بما يثيره من دمار وهلاك في طريقه للاستحواذ، وخوفه من شهواته التي تحرّك سلوكياته. لا يخاف من وجوداتها فقط إنما خوفه الأكبر ممّا يتوقع حدوثه منها فيظل محبوسًا في سجن التوتر والقلق، يرى كل شيء بعين الريبة، ويتصرف مع كل شيء من باب المصلحة، ويُقيّم كل شيء بناء على الحاجة.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يلتزم بمظاهر الأخلاق لأنه يحتاج للنّاس، فلا قدرة له على مجابهة الكون وحده، ولكنه في قرارة نفسه يحتقرها لأنها تكبله بآدابها التي توّلدها عن الاعتداء على غيره تحت ضوء النهار. يعشق الدين لأنه يعطيه هويّة أمام الناس، ويكره الإلتزام به لأنه يحجبه عن تقديم الـ أنا الخاصة بذاته على مشاركيه، وهكذا يعيش حربًا لا تقل هوادة عن حروب الإنسان مع بني جنسه في داخل نفسه التي لا يشغل باله في معرفتها رغم أنها سبب وجوده، حربٌ بين تلك </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">النشأة <span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الملكوتية</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> التي تبحث عن الجمال والكمال وبين هذه النشأة </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="color: red;">«</span>المُلكية<span style="color: red;">»</span> التي تريد السيطرة والمنفعة</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> سعيًا خلف الهويّات الزائفة.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان<span style="color: red;"> </span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> نقيضًا لهذه الصفات والطبائع</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، ضِدًا لهذه الرغبات والصنائع، كان <span style="color: red;">«</span></span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قد أحيا عقله وأمات نفسه حتى دق جليله ولطف غليظة وبرق له لامع كثير البرق فأبان له الطريق وسلك به السبيل وتدافعته الأبواب إلى باب السلامة ودار الإقامة وثبتت رجلاه بطمأنينة بدنه في قرار الأمن والراحة بما استعمل قلبه وأرضى ربه</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue; font-size: x-small;">*</span>.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">ومثله في هذه الأرض يزيد من خوف النّاس، يتحول لعدوٍّ لمَلَكاتهم الباطنيّة التي تتجسد في صورهم الظاهرية، يُعيد لهم التذكرة بأنّ كمال الإنسان في نفسه لا في استحواذه، وأنّ معنى الإنسانية كامن في وجودهم لا في وجودات غيرهم. خوفهم منه هو خوف من الإنجذاب نحوه فيسقط ما بذلوا لأجله كل ما يملكون من أيديهم، خوفٌ يتحول إلى قوّة دافعة تجعلهم لا يحاربونه شخصأ فقط بل تمتد حربهم لتاريخه لطمسه، ولوجوده لتقليله حتى لا يجدوا لهم عذرًا في استمرار ولعهم بالظلم والاعتداء والإنحياز نحو ما فيه تدعيم لاستغلاليتهم.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">إنّ البشر في وجودهم الدنيوي إنما يقيّمون العظماء كما يقيّمون الشمس من شعاعها، وحدودهم غير قادرة على سبر ما هو أعمق من هذا الشعاع، وبدلاً من الاستفادة منه، يُحجب ويُصدّ حتى لا تنقشع ظلمة النفس، فتستمر الحرب التي تعطيهم المسوغ لعيشهم في حلقة التاريخ الذي يكرر نفسه.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ينجذبون بروحهم إليه لأنه يخاطبها، ويقاتلونه بأبدانهم، ووجوداتهم لأنه يعارض مساعيها، وفي ظِلِّ </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جمع الأضداد</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> هذا، وقف وحيدًا يُنادي: </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-language: AR-KW; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">أين إخواني الذين ركبوا الطريق، ومضوا على الحق؟ أين عمار؟ وأين ابن التيهان؟ وأين ذو الشهادتين؟ وأين نظراؤهم من إخوانهم الذين تعاقدوا على المنية، وأُبْرِدَ برؤوسهم إلى الفجرة؟</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> فقد أعاد التاريخ نفسه، وانحاز الناس مجددًا إلى طمس نجوم الهداية تحت سُتَرِ الضلالة والغواية لأنهم على مائدة شبعها قصير وجوعها طويل.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: center;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إين </span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">چ</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هان كوه است وفعل ما ندا<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: center;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: medium;">بــاز آيـد سـوى ما از كُـه صـدا</span><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;">**<o:p></o:p></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان، ولا يزال البشر يكتبون مصائرهم بأيديهم ويخطون مقاديرهم بأقلامهم، وكان ولا يزال التاريخ يعيد نفسه معهم، ضاحكًا مستهزءًا بهم لأنهم في اللحظة التي يدعون بها حبّ هذا </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المثال</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> يزاحمونه بكره كل ما أرساه هذا </span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المثال</span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. وفي اللحظة التي ينجذبون بها إليه، يغطون أعينهم عن النظر إليه،<span style="color: blue;"> فلا عجب أنّنا ندنو أمام التاريخ، ويعلو هو عليه .. لأنّه </span></span><span style="color: blue;"><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«</span><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علي</span></span><span lang="AR-KW" style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">»</span><span style="color: #444444;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #666666;">__________________________<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="color: #666666;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #666666;"><span style="color: blue; font-size: x-small;">*</span> شرح نهج البلاغة، ابن أبي الحديد، ج11<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="color: #666666;"> </span></div><div class="MsoNormal" dir="RTL" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><span lang="AR-KW" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-KW; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #666666;"><span style="color: blue; font-size: x-small;">**</span> البيت لجلال الدين الرومي، وترجمته: العالم كالجبل وأفعالنا أصواتنا تجاهه، كما نطلقها يعود صداها لنا.<o:p></o:p></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"> </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-89143496297539574622011-07-26T00:20:00.000+03:002011-07-26T00:20:35.520+03:00من خلق الله؟<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><br />
<div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-ozCHbrCXNPc/Ti3d4FuQE3I/AAAAAAAAAio/9-MyqOBkjx4/s1600/who_god.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-ozCHbrCXNPc/Ti3d4FuQE3I/AAAAAAAAAio/9-MyqOBkjx4/s320/who_god.jpg" width="229" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><span style="font-size: medium;">ثمّة اشكالية تبرز حين الحديث عن «الخالق» أو «الرب» حيث يتم تأطير الحديث مباشرة بصفات وماهيّة هذا الخالق أو الرب، والحال أنّ قضية الصفات<span style="color: blue; font-size: x-small;">[1]</span> قضية لاحقة على أصل المطلب، الذي هو اثبات "وجود" الخالق في حدّ ذاته بمعزلٍ عن أيّة مفاهيم (أو تصوّرات) أخرى مرتبطة به، ومن المغالطة محاولة هدم وجود الخالق – عمومًا - بنفي صفاته الكمالية كما يراها دينٌ ما أو نقدها<span style="color: blue; font-size: x-small;">[2]</span>، وعلى الرغم من وضوح أن هذه القضية باتت قضية مسميّات أكثر منها قضية حقيقة ثابتة ومُشّخصة، فتغيّر الاسم لا يغيّر المعنى، وسواء تسمى بالرب أو الله أو الطبيعة أو غيرها باختلاف آلياتها وصفاتها وما يتم اسقاطه من المذاهب والإتجاهات الفكرية المتعددة بناءً على تنظيرها للمسألة عليها، فإنّ وجود قوّة قاهرة<span style="color: blue; font-size: x-small;">[3]</span> أمرٌ لا يُختلف فيه، وهذا ما يُرجع إلى الذهن القول بأنّ ليس اثبات الخالق هي القضية بقدر ما هي بناء معرفة هذا الخالق على أسس سليمة، أو تأسيس الإيمان به على قواعد معرفية صحيحة<span style="color: blue; font-size: x-small;">[4]</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">إنّ طرق البراهين في الوصول إلى الخالق تنحصر في ثلاثة:<br />
<span style="color: red; font-size: large;">•</span> طريق الوجدان، أو ما يُعرف بالشهود، وهو طريق يعتمد على التجربة التي يخوضها الشخص، والإنطلاق من العلّة للمعلولات.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red; font-size: large;">•</span> طريق الحس، أو ما يُعرف ببرهان النَّظم<span style="color: blue; font-size: x-small;">[5]</span>، وهو الاستدلال والإنطلاق من المعلولات إلى العلّة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: red; font-size: large;">• </span>طريق العقل، وهو طريق الفلسفة وبراهينها المتعددة: الإمكان/ الصدّيقين/ الحركة والتغيّر. </span></div><div style="text-align: justify;"><br />
<span style="font-size: medium;">السعي إلى اثبات الخالق من الطريق الأوّل لا يمكن اثباته وتعميمه لأنه يبتني على مسلّمات شخصية، وتجربة ذاتية يحتاج الشخص أن يعيشها ليعيها، ومن الصعب أن تنقل المعرفة المكتسبة منها إلى الآخرين أو أن تصيغها بصورة قوانين ونتائج ثابتة لا يختلف عليها العُقلاء. </span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">أمّا الطريق الثاني فقد صار ملازمًا للجدال بين المُثبت والنافي، وهو في الغالب محلُّ البحث والإثبات في قضية الإلوهية، فهو يقوم على ركيزتين: الأولى الحِسُّ أي النظام الموجود في الكون من حولنا وسننه وقوانينه والثانية العقل الذي ينتزع هذه المفاهيم ويوظفها في البرهان ليصدر الأحكام على أساسها<span style="color: blue; font-size: x-small;">[6]</span>، وهو الطريق الأقرب إلى الفهم البشري العام فلا يكتفي بمخاطبة عقولهم بل ويمتد لمخاطبة العاطفة و الوجدان كما أنّه قادر على استيعاب تطوّر العلوم الكمّي والكيفي الذي يحدث من حولنا في تدعيم براهينه ورؤيته<span style="color: blue; font-size: x-small;">[7]</span>، وهو بالمحصلة يقود إلى إعطاء معرفة كلية بالله لا معرفة خاصة، أي الإيمان بوجود القوة العظيمة.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">ويبقى الطريق الثالث متعسّرٌ على الأذهان البشرية العامّة، لأنه يتطلب عقولاً متمترسة بالمعارف الفلسفية وقادرة على التجريد التام وبناء المعارف استنادًا للمقدمات العقلية البحتة ومن ثمّ فهو مستغنٍ عن الحِسِّ ولا يعتمد إلا على العقل، ويتميّز هذا المسلك بأنه يعطي معرفة خاصة ودقيقة بالمعارف الإلهية المتعلقة بصفات الخالق سبحانه والمسائل المتعلّقة به، وينشئ معارفَ هي أقرب لليقينيات وبالتالي أصعب للنقض، وهو المسار الذي سلكه الشيخ الرئيس ابن سينا والملا صدر المتألهين<span style="color: blue; font-size: x-small;">[8]</span> في براهينهم واستدلالاتهم.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">ومن هذه المسالك الثلاثة جرى البناء على اثبات الخالق سبحانه، إلاّ أن تساؤلاً لا زال سابري هذه البراهين يطرحونه على أنفسهم:</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">كيف لك أن تفسّر الماء إلا بالماء؟!</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">فمن أصعب ما مرّ على العقول حتى وقفت على أعتابها عاجزة عن سبرها هي البديهيات<span style="color: blue; font-size: x-small;">[9]</span> التي تقطع العقول بها وفي نفس الوقت تُقَطّعُها تبعًا لهواها. فطبيعة الإنسان الجدلية وميله الدائم نحو التساؤل إذا لم يبُنَ على قواعد معرفية صحيحة، ولم يُحكم بآلات العلم والبرهان، ولم تكن النفس مستعدّة للخضوع والإذعان فإنّ لا شيء في الوجود بما فيه «الإنسان» نفسه سيكون قابلاً للتصديق بوجوده، وهو بذاته لن يكون قادرًا على التفريق بين وجوده وعدمه للآخرين.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الإنسان كائنٌ واحد، جمعته أو حوته كلمة (إنسان) لكن إن أردنا شرحها وبيانها لم تعد الكلمة تكفينا فنلجأ إلى «تكثير الواحد» حتى نستطيع أن نوصل المعنى. ليس تكثّر الواحد إلا رؤيته بلحاظات متعددة، فتارة نصفه بالحيوان الناطق، وأخرى بالكائن المفكر، وثالثة بإتحاد النفس والبدن وصولاً إلى استعراض صفاته وطباعه حتى نُفّهم الآخرين ما هو (الإنسان) فقط.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">وكلمّا كان هذا الواحدُ بسيطًا، وبديهيًا، كلما ازداد توضيحه وشرحه أو اثباته صعوبةً وتعقيدًا وعلى ذلك يُصبح هذا المفهوم البسيط في ذاته خاضعًا لسيطرة كلمات المنطق والفلسفة وخاضعًا لموازيين الاستدلال والاستقراء والبرهنة فيها، وهي كلها موضوعة حتى لا يكون للعقل حجة في إهماله لنتائجها، ولكون ألفاظها الوحيدة المناسبة لمناقشة هذه القضايا<span style="color: blue; font-size: x-small;">[10]</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">وعلى الرغم من ذلك فإنّ كثيرًا من الأذهان لا تقبل هذه النتائج، لا لعيبٍ فيها، إنّما لشبهة<span style="color: blue; font-size: x-small;">[11]</span> تنشأ إمّا من نقصٍ طبيعي، أو مرض عارض، أو تربية فاسدة بحسب اصطلاح المناطقة. لذا فإنّ دور البرهان محصورٌ في الإثبات فقط أمّا القبول، والخضوع، والإذعان لهذا الإثبات فهي قضية تقع خارج دائرة العقل، وتنحصر بالنفس التي تريد أو لا تريد الإيمان بها، وكفى.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">أخيرًا، ينبغي الإلتفات إلى أنّ للسؤال فنّه وقواعده، ومهما بدا مقبولاً فإنه قد يكون مبنيًا على مغالطة لا يلتفت لها صاحبه، والسؤال الخاطئ لا يمكن أن يُجاب عليه بإجابة صحيحة مباشرة بل لابدّ من توضيح المقدّمات اللازمة حتى يمكن الوصول إلى إجابة ترفع الإشكال، وفي نفس الوقت توّضح المغالطة في السؤال.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">ومن هنا، فإنّ هذا البحث الذي تناول بإيجاز شديد، وباقتضابٍ أشد، أحد هذه الأسئلة وهو «من خلق الله؟» يأتي في سياق ذلك، وسار على منواله، وهو بحث حاول قدر الإمكان تبسيط المصطلحات المتداولة وتوضيحها في إجابة السؤال، ومضى على هذا المنهج وليست النصوص الدينية فيه إلا شواهدَ ومؤيّدات فقط لما اتفق الوصول إليه بالمنهج المنطقي الذي سار عليه الكاتب وفق الطريق الحسّي [الثاني من المناهج المذكورة سابقًا].</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">وأمّا التوسع في هذه الأبحاث والمناهج بعمق أكبر، فهو متروك لمحله، ولهمّة الباحث عنها والطالب لها.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: medium;">والحمدلله ربّ العالمين.</span></div><br />
<br />
<div style="text-align: center;"><span style="font-size: x-large;"><a href="http://www.4shared.com/document/6aDK0QII/who_creadted_god.html"><strong>اضغط هنا لتحميل الكتاب</strong></a></span></div><div style="text-align: center;"><br />
</div><br />
<br />
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<br />
<br />
<span style="color: blue;">[1]</span><span style="color: #999999;"> والحديث هنا عن الصفات من حيث الأديان، بمعنى أننا حين نتكلم عن اثبات الخالق أو الرب فإن الحديث يتجاوز إطار اثباته وفق الرؤية الإسلامية لله، أو المسيحية للأقنوم [الثالوث]، أو اليهودية ليهوه إلى وجود الرب بالمعنى العام.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[2]</span> الاستدلال بنفي الخالق انطلاقًا من فهم المخلوق هو كمحاولة نفي الشمس انطلاقًا من حجب الغيم لها!</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[3]</span> الإرادة المتمثلة بالإندفاع الأعمى اللاعاقل نحو الحياة كما عند شوبنهاور، أوالطبيعة التي خلقت الناس ووضعت لهم القابليات ورسمت لهم خطة تطور الحرية عند كانط، وغيرها.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[4]</span> مقدّمة كتاب التوحيد ج1، كمال الحيدري.</span><br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[5]</span> وهناك برهان - رياضيّ - آخر هو (دليل حساب الاحتمالات) الذي اثبته الشهيد الصدر في كتابه: الأسس المنطقية للإستقراء. وقدّ لخّص أهم أفكاره في كتيب صغير صدر باسم (المرسل – الرسول – الرسالة).</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[6]</span> انظر اشكالات ديفيد هيوم، والإجابة عليها في: الإلهيات، ج1، جعفر السبحاني.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[7]</span> دروس في التوحيد، ج2، مرتضى فرج.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[8]</span> الشيخ محمد بن إبراهيم القوّامي الشيرازي، المعروف بـ الملا صدرا، صاحب مدرسة الحكمة المتعالية.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[9]</span> وهي ما لا يحتاج اكتسابها إلى بحثٍ ونظر.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[10]</span> لا يخفى أنّ لكل فنٍّ مصطلحاته وعباراته التي تغني عن الإطالة والاستغراق في التوضيح للفرعيّات على حساب المناقشة والإثبات للقضية الأساسية، كما أنّ لعالَمِ الطب مصطلحاته التي تعارف عليها أصحابه، ولعالم الأدب مثلها، والفنّ باختلافه، والرياضيات وسائر المجالات الأخرى مثلها وكذا فإنّ للمنطق والفلسفة المختصّان بإثبات ومناقشة القضايا العقلية والمعرفية ألفاظها ومصطلحاتها، ولا يمكن أن يتم تجاوزها حين تتم مناقشة قضية متعلقة بها مثل قضية العلة الأولى (الخالق) ومتعلّقاتها لذا فلا بدّ –أقلاً- من الإطلاع عليها ولو بنحو الإجمال حتى يكون الجواب مناسبًا للسؤال.</span><br />
<br />
<span style="color: #999999;"><span style="color: blue;">[11]</span> الشبهة: هي أن يؤلف الذهن دليلاً فاسدًا يناقض به بديهة من البديهيات، ويغفل صاحبها عمّا فيه من المغالطة. المنطق للمظفر، ج1.</span><br />
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-14243463193220544392011-06-14T23:08:00.002+03:002011-08-17T02:55:30.322+03:00شخـصية الـدولة<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-mNpx-vf72rE/Tfe0yRY04YI/AAAAAAAAAik/qhWa_BbDSsM/s1600/omar.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; cssfloat: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="http://1.bp.blogspot.com/-mNpx-vf72rE/Tfe0yRY04YI/AAAAAAAAAik/qhWa_BbDSsM/s320/omar.jpg" t8="true" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><u><span style="color: #666666;">الصورة مأخوذة من شارع الحمرا في بيروت - 2009</span></u></td></tr>
</tbody></table><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">مع اشتداد حرب الشعارات في بيروت بعد اغتيال الرئيس رفيق الحريري انتشر في ضواحي بيروت خصوصًا في الحمراء شعار <span style="color: red;">«</span>يا عمر<span style="color: red;">»</span> كرد فعل على ما حدث في ضواحي أخرى بانتشار شعار مقابل هو <span style="color: red;">«</span>يا علي<span style="color: red;">»</span> والذي من طريف الأمر أنّ أصحابه تم اتهامهم بالشرك بسبب هذا الشعار من قِبل أصحاب الشعار الأوّل! والأطرف منه أنّ أكثر المتحمسين لصبغ الشوارع بهذه الشعارات، كلاهما لا يعدو التزامه بالدين في الحقيقة هذه المظاهر والشعارات التي تفرقهم نهارًا قبل أن تجمعهم السهرات ليلاً! ومن شأن هذا تبيين أن الهوية المذهبية في لبنان هي حالة <span style="color: red;">«</span><span style="color: blue;">انتساب</span><span style="color: red;">»</span> أكثر من كونها حالة <span style="color: red;">«</span><span style="color: blue;">انتماء</span><span style="color: red;">»</span> حيث يتمحور الدين أو المذهب حول الشعار الدال عليه بغض النظر عن مدى مقبوليته الدينية أو توافقه مع الشريعة التي ينتمي إليها مُطلِقه.. بل يكفي كونه يدل على الإنتماء لفئة ما حتى لو لم يكن قائله مؤمنًا به.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">هذه الازدواجية في التمسك الشديد بإظهار الانتساب المذهبي في نفس الوقت الذي تُهمل فيه شرائعه، يُظهر أن الدين تحول إلى حزبٍ أو قاعدة تمثّل هوية موازية للدولة ولا تندرج تحتها، وبدل أن تكون الدولة حوضًا حاضنًا للجميع باتت سهلاً منبسطًا أفردت الجميع. مُشَّكلةً بذلك ما يصح تسميته بـ<span style="color: red;">«</span>شخصية الدولة<span style="color: red;">»</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">في دراسته للشخصية العراقية يقول الوردي أنّ الشخصية هي صفة للإنسان وحده. وعليه لا يمكن انتزاعها من الإنسان الكائن الحي الفريد من نوعه ومن ثمّ تعميمها على كيانات أخرى وإضفائها عليها. أثارت هذه النقطة جدالاً واسعًا قبل عدة سنوات في الولايات المتحدة حين حكمت المحكمة العُليا بأن الشركات الضخمة هي <span style="color: red;">«</span>شخصيات <u>حقيقية</u><span style="color: red;">»</span> وبالتالي فإن لها الحق من هذا المنطلق في دعمها لمرشح على حساب آخر أو التداخل في الحملات الانتخابية، لكن سؤالاً طُرح هناك لا زال بلا إجابة: إذا كانت الشركات تعامل معاملة <span style="color: red;">«</span>الشخصية<span style="color: red;">»</span> فهل لها صوت في الانتخاب؟ أم أن لكل موظف فيها صوت؟ وكيف تكون الشركة شخصية واحدة في الدعم، وشخصيات متفرقة في التصويت؟. ولازال الجدال مستمرًا، وتدفق المال من الشركات أيضًا مستمرًا.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الخطأ يكمن في محاولة خلق مقاربة لشخصية الدولة انطلاقًا من شخصية الفرد، وحسابها بحساب النفس البشرية بطباعها وصفاتها، بينما هي شخصية جديدة منتزعة من مجموعة شخصيات الأفراد المكونة للدولة، شخصية تأخذ الخطوط العامة لهم وتعيد تشكيلها وفق روح تمثل الصفة الغالبة لأفرادها، ففي حين نصف شعبًا ما بالثقافة أو بالاجتهاد فإن هذه الصفة ليست لازمة لجميع الأفراد فيه، ولا يستوجب ذلك وجودها بصورة متساوية فيهم إنما هي صفة وجدت بفعل ما فرضته الدولة من أفعال فانصاع لها الشعب، فشخصية الدولة هي شخصية مركبة من عناصر مختلفة تنتج <span style="color: red;">«</span>عنصرًا جديدًا<span style="color: red;">»</span> وليست مخلوطة -بحسب التعبيرفي الكيمياء- وهي تُوّلد طبيعة وصفات تنتقل إلى الشعب وتُغرس في وجدانهم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">يؤكد <span style="color: blue;">"</span>نويل سيمز<span style="color: blue;">"</span> أنّ الدولة لا تنشأ إلا في المجتمع الذي يُنتج أكثر مما يستهلك. فالقانون والالتزام به تتصاعد أهميته طرديًا مع تصاعد مساهمة المجتمع في تمويل الدولة وتشغيلها لحفظ الحقوق وعدم بعث الإحساس بالظلم عند الناس، بينما يتم القفز على القانون وكسره مع تزايد ميل الدولة نحو <span style="color: red;">«</span>الريعية<span style="color: red;">»</span>، ففي الحالة الأولى هناك إحساس عام بأن الدولة كيان قائم على الأفراد ومن ثم فإن تغالبهم على بعضهم البعض يؤدي لانهيار هذا الكيان، بينما في الحالة الثانية يتعمق الإحساس بأن كيان الدولة قائم على مقدار ما تهبه لسكانها وهي هبة محدودة الزمن لذا يكثر التغالب بين الناس لتحصيل أكبر قدر ممكن منها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">هنالك خيط رفيع يفصل ما بين رفاهية الاثنين ولكن هناك فجوة كبيرة تفصل ما بين <span style="color: red;">«</span>شخصية الدولتين<span style="color: red;">»</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">لم تعد دول العالم اليوم قائمة على عرق واحد أو دين واحد أو حتى انتماء فكري –أيدلوجي- واحد بل باتت كُلاًّ متنوعًا تحتوي بداخلها على طيف متعدد من المشارب والاتجاهات وكلما زاد التنوع زادت مساحة التقبل للآخرين وهذا التنوع مشروط بالانسجام بينما الإبقاء على التنوع بـ<span style="color: red;">«</span>خندقته<span style="color: red;">»</span> وهو تحويل الشعب إلى <span style="color: red;">«</span>كانتونات<span style="color: red;">»</span> مغلقة ومستقلة يؤدي إلى حالة انفصالية ترى في وجود الآخر تهديدًا لها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">إن طبيعة شخصية الدولة تتحدد بمدى قدرتها على خلق الإنسجام والتعايش بين عناصر مختلفة يجمعها إطار واحد يكفل لكل منها استقلاليتها بينما تعميق الإنفصالية يعني تحويلها إلى صراع بقاء بين هذه الطوائف المختلفة. يتجلى هذا الأمر بوضوح في اعتبار وصول أي فرد من الأقلية لمنصب حساس على أنه تهديد صريح للأكثرية، كما أن المساواة بالحقوق في مفهوم كل طائفة تعني المساواة بين أبنائها في الاستحواذ على أكبر قدر ممكن من المناصب أو الفوائد بينما المساواة مع الآخرين هي –بمفهومهم- انتقاص من مستحقاتهم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">يتم استرجاع الهويات المختلفة لا على أنها خصائص أو مميزات لأفرادها أو أنها استجابة لحوائج نفسانية أو عقلائية بل على أنها رابطة تجمع أبناء الفئة المختلفين وتضفي عليهم وحدة اسمية تجعلهم ككيان في مقابل الآخرين، فهي عودة للاستقواء بهم وهذا هو الدافع الوحيد للإيمان بهذه الهويّات واستحضارها الدائم واستخدامها كسلاح في الصراع على الاستحواذ على أكبر قدر من المكاسب.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">إنّ الدولة كيانٌ مصطنع، وشخصيتها مصطنعة وعلى قدر ما تتشّكل من خلال انتزاع صفات شخصيتها من الأفراد فإنها تعيد صبغهم بها ولهذا فإنها لا تتناقض معهم بل تتجانس إلى حدِّ كبير وتدفعهم إلى التماهي معها. في المجتمع اللبناني كمثال سابق وهو ينطبق عندنا هنا بدرجة ما، فإنّ الواقع الاجتماعي والسياسي يدفع الفرد دفعًا نحو التمترس خلف هويته الاجتماعية أو العقائدية، فشخصية الدولة هناك شخصية مفككة تفرض على الداخل فيها التفكيك ولهذا بمجرد خروج الشخص منها إلى دولة أخرى فإنه يتطبع بطبائع شخصية الدولة الجديدة وتراه يتناسى التخندق الذي كان يمارسه في بلاده، وتتغير صفاته لتتجانس مع شخصية الدولة الجديدة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الدول الفوضوية ليست منعدمة الشخصية إنما متذبذبة لا تحتوي على ثوابت عامة، لأنّ شعوبها لا تملك ما يُمكنّها من خلق هوية جامعة أو على الأقل تصدير صفاتٍ مميزة تكون كعلامة حضارية لها. وإذا لم تجسد الدولة الأخلاق بقيت ضعيفة، وعليه يُحكم عليها بالانقراض<span style="color: red; font-size: x-small;">*</span>، لذا فإنّ شخصية الدولة التي يمكن استشفافها من الطبيعة التي تُجريها على سكانها هي التي تحدد قدرة هذه الدولة على البقاء والاستمرار فهي إما تكون ذات شخصية أصيلة تكون علامة مميزة في التاريخ البشري، وإما ذات شخصية مستعارة لا تختلف عن <span style="color: red;">"</span>المهرج<span style="color: red;">"</span> الذي يعيش هذه الشخصية أثناء وجوده داخل حلقة العرض فقط.</span></div><br />
<br />
<br />
<span style="color: #999999; font-size: x-small;">ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ</span><br />
<span style="font-size: x-small;"><br />
<span style="color: #999999;"></span></span><br />
<span style="color: #999999; font-size: x-small;"><span style="color: red;">*</span>عبدالله العروي، مفهوم الدولة.</span><br />
<br />
</div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-72009040458014866572011-05-05T00:00:00.010+03:002011-05-05T00:08:48.858+03:00مساكين التجارب<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">يدفع الناس في سبيل التجارب الغالي والنفيس، ويبيعونها بعد ذلك بالرخيص ورغم ذلك لا تجد سوقًا عند الغالبية! فإن عامة الناس تعودوا على أن يرى كل واحد منهم نفسه كحالة متفردة في ذاتها، ليس لها مثيل، ولها خصوصية تمامًا كالخصوصية التي بات يتحدث عنها كل رئيس دولة مهدد في عرشه في البلدان العربية هذه الأيام<span style="font-size: small;">(!)</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><div style="border-bottom: medium none; border-left: medium none; border-right: medium none; border-top: medium none;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-ndXjncjoi5k/TcG6dd-f9sI/AAAAAAAAAig/am6SfOb0WVY/s1600/exp.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; cssfloat: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="188" j8="true" src="http://1.bp.blogspot.com/-ndXjncjoi5k/TcG6dd-f9sI/AAAAAAAAAig/am6SfOb0WVY/s320/exp.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: medium;">يستخسر الناس أن يدفعوا شيئًا لشراء تجارب الآخرين والاستفادة منها ويصرون على المرور بتجاربهم الخاصة ليصلوا بعد معاناة وجهد جهيد لنفس النتائج السابقة، وكأنهم يدورون داخل حلقة واحدة. وما ذلك إلا بسبب غرور هذه النفس التي تحبس في داخلها <span style="color: red;">«</span>صدى عَظمَة<span style="color: red;">»</span> مبنيٌّ من الكِبَر والزهو بالعقل وذكائه الخارق، <span style="color: red;">«</span>الذكاء الملّوث بالجنون<span style="color: red;">» </span>بحسب تعبير إكهارت تول، الذي جعل هذا العقل مختلاً بسبب العلم والتكنولوجيا اللذان أدّى به لتدمير الأرض كما لم يفعل، ولن يفعل، أي كائن من قبله أو من بعده!</span></div></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">بحسب اعتقادي أنّ العلم والتكنولوجيا أشياء فرعيّة نبتا من شجرة أصلية، هي شجرة المبادئ والقيم. قد يطغى أحيانًا الفرع على الشجرة نفسها ويصبح مستقلاً بذاته كما يصبح فسيل النخل، نخلة، إنّما لا يمكن التغافل عن أنّ أصل وجود هذا الفرع هو شيء آخر غيره. بسبب حب البقاء يجتمع النّاس، وبسبب المبادئ يكونون مجتمعًا، وبسبب القيم التي تتولد من الأعراف التي تجمعهم يتحدون للحفاظ على هذا المجتمع ثم تبدأ الأشياء الأخرى بالتوالد: العلم لأجل التطور، التكنولوجيا لأجل الرفاهية، الفن لأجل احتواء الإبداع، والسياسة لإدارة المكتسبات، والاقتصاد لزيادتها، وهكذا تستمر الأشياء بالتوالد والتزاحم لتقود إلى النفس النتيجة السابقة التي توصل لها إكهارت تول.</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">هذه الأشياء كلها هي عصارة الخبرات البشرية على الصعيد الجمعي، وهي محصلة خبرات فردية تتراكم لتكوّن <span style="color: red;">«</span>ذاكرة<span style="color: red;">»</span> شعبية تستمد منها الشعوب مبادئها التي تتناغم مع مصلحتها الأولى، مصلحة البقاء والاستمرار. لكنّها مع الأيام تنزع نحو المثالية شيئًا فشيئًا لأنها تعجز عن ربط <span style="color: red;">«</span>الوعي<span style="color: red;">»</span> بـ<span style="color: red;">«</span>الواقع<span style="color: red;">»</span> فينفصلان ليسير كل منهما بخطٍّ متواز لا يتقابلان فيه. ومن ثُمَّ يتجه الوعي إلى التنظير باسم المبادئ والقيم ويبدأ مسلسل النقد لكل السلوكيات حتى يصل إلى مرحلة تصبح فيها عالة على البقاء حين تتحول هذه المبادئ والقيم إلى مفاهيم تعطيل وتصل إلى درجة الاصطدام بينها وبين الواقع الذي تطوّر بمعزلٍ عنها.</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">تمامًا كما حدث مع العلم والأخلاق، ففي ظل التسابق العلمي المحموم والتطور النوعي الذي حصل بسرعة فائقة في القرون الأخيرة فإن هذا التطور لم يتزامن مع تطوّر أخلاقي يتناسب معه، فقد عكف الفلاسفة على الجدال النظري وانشغلوا به تاركين الواقع يتطوّر بالتجربة بعيدًا عنهم ليستيقظوا بعد هذا السبات الطويل متفاجئين من كون العلم قد طغى على الأخلاق، وانصاعت المبادئ والقيم للاقتصاد، وبات الفرع هو الحاكم على الأصل لا العكس، فانهالت سهام النقد على التطور والحداثة لا لذاتها إنما لإيقافها مؤقتًا لإعادة ربط الأخلاق بالواقع المتطور الذي انفصل عنها وسبقها.</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">هذا التوصيف يمكن تطبيقه على الحالات الفردية أيضًا، فالإنسان له عدة أبعاد تتطور مع بعضها بفعل التجارب والخبرات المكتسبة، وبفعل تأثره وتأثيره بالمجتمع حوله، وبفعل طبيعته التكوينية واستعداداته وقابلياته التي تكّيف النتائج المستخلصة مع الواقع، أمّا حين يعجز الإنسان عن ذلك، فالشعور بالتفرّد والإنعزال عن العالم يتنامى عنده، لِيرى نفسه خارج دائرة البشر والبشرية ويبدأ بانتقاد ومحاربة كل شيء وكأنه لا يرتبط بأي شيء<span style="font-size: small;">(!)</span>.</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">التجارب الإنسانية تصنع البشرية بما تزودهم به من وسائل تقودهم للغايات العظمى. التجارب الفاشلة تجعل العاجزين عن الوصول إلى الغايات يتمسكون بالوسائل، ويعتبرونها هي الغاية مداراةً لعجزهم في الوصول إليها، كمن يعتبر خريطة الكنز أعظم قيمة من الكنز<span style="font-size: small;">(!)</span> المبادئ والقيم هي وسائل هدفها خدمة الإنسان، صيغت ووضعت حتى تقوده لصنع حياةٍ أفضل تُبقي وتحافظ على النوع الإنساني على أسس سليمة، هذه التجارب مثل غرف المختبرات مزودة بكل الأدوات اللازمة لكنها لا تحدد الغايات من هذه الأدوات، فذلك يعود لصاحب التجربة نفسها هل يستغلها في الخير أم في الشر؟</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">من أسوأ ما يمكن أن يمر على الإنسان هو أن يرى نفسه <span style="color: red;">«</span>حقًا<span style="color: red;">»</span> لا أنه <span style="color: red;">«</span>على حق<span style="color: red;">»</span>، ليعدَّ من نفسه فرقانًا ما بين ما هو حق وما هو باطل، حالة الإغترار بالنفس هذه تتولد من التجارب السيئة التي تمرُّ على الإنسان حين يرى نفسه يدفع الثمن غاليًا لإيمانه بمبادئ أو قيم يعتقد صوابيتها لكن جرّاء ما يحدث له يتناسى أن هذه المبادئ وُضعت لقضية أعلى منها، فتتحول في بُعدِه النظري الغايات إلى وسائل والعكس. جميع الإنحرافات هي ناتجة من العقل، نفسه العقل الذي يعتقد أنه كفيل بالوصول والكشف عن الحقيقة مهما كانت، وهو نفسه العقل الذي يقع في فخّ الهوى فيميل بأحكامه، وينحرف لأنه لا يتصور أن الثمن الذي يدفعه هو ثمن يناسب المبادئ لا القضية، لتتحول وتُصبح هي القضية.</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">فنّ المغالطة بأكمله يقوم على وضع ما ليس بعلّة، علّة لشيءٍ آخر. وغالبًا ما يكون أصحاب المغالطة من أكثر المتصلبين في آرائهم لأنهم لا يعرفون عن ماذا يدافعون وما الذي يتبنون. لا تجد عاقلاً يعتبر الأساس هو البناء، بل هو الأرضية التي تحدد ملامح البناء، والبناء هو الأهم لأنه الغاية النهائية. هؤلاء الذين يمرون بتجارب سيئة، أو يتحملون أثمانًا باهظة، نتيجة مبادئهم التي يؤمنون بها يصبون جل اهتمامهم على الأساس ويهملون البناء حين يتصورون أنّ الدفاع عن المبدأ أهم من الدفاع عن قضيته. حتى كلمة الحق يمكن أن تستخدم في موقف الباطل، تدعيمًا وتدليلاً له، فهل ندافع عن موقف الباطل بحجة كلمة الحق؟</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">مساكين التجارب، هم الذين لا يعون أنّ تجاربهم سلبتهم أهم ما عندهم وهو <span style="color: red;">«</span><span style="color: #274e13;">الوعي بالواقع</span><span style="color: red;">»</span>، فتراهم مزهوين بمقدار تضحيتهم التي كانت فائدتها الوحيدة هي الوصول إلى نفس المربع الذي توصل له الآخرون بتجاربهم، هم نفسهم الذين ينسون أنفسهم ويتصورون أن ما قدموه يعطيهم صك التحدث باسم المبادئ والقيم، والتصرف بها وكل من يُخالفهم في موقفهم فهو جاهل أو متلون أو غير راشد. مساكين التجارب هم الذين يعتبرون أنّ الآخرين منقوصي التجربة والخبرة والمعرفة لأنهم لم يدفعوا ثمنًا كما دفعوه هم، أو لم يرفعوا نفس شعاراتهم ويعتبرون ذلك كفيل بجعلهم ناطقين رسميين باسمها. مساكين التجارب هم الذين لا يستفيدون من تجارب الآخرين، ويؤكدون على تجاربهم الشخصية فقط لتتفاجأ أنهم يبحثون عن <span style="color: red;">«</span>بطولات وهمية<span style="color: red;">» </span>تُمكنّهم من الوقوف موقف انتقاد الجميع لأجل الانتقاد فقط ليبرروا لأنفسهم الثمن الذي دفعوه لأشياء .. أضاعوا بوصلتها!</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">مساكين التجارب هم الذين يعيشون داخل قوقعة <span style="color: red;">«</span>المبادئ والقيم<span style="color: red;">»</span> وحين تسألهم لماذا؟ يكتفون بالإجابة: لأنها مبادئ وقيم!</span></div><span style="font-size: medium;"></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">فهل فسروا الماء بعد الجهد إلا بالماء!</span></div><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">مساكين التجارب الذين تكون التجارب وبالاً عليهم أكثر من كونها ذات فائدة لهم،</span><br />
<span style="font-size: medium;"> هم بالمختصر: حالات </span><a href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%83%D9%8A%D8%AE%D9%88%D8%AA"><span style="color: blue; font-size: medium;">دونكيشوتية</span></a> <span style="font-size: medium;">تعيش بيننا.</span></div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-8505057928909120958.post-75814088433535110022011-04-10T22:16:00.003+03:002011-04-10T22:32:06.818+03:00الطائفية الإيجابية<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-EYqoK8ThYiI/TaIAj5xu2tI/AAAAAAAAAic/qEIJ6Cj_Qfs/s1600/taefia.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; cssfloat: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="278" r6="true" src="http://4.bp.blogspot.com/-EYqoK8ThYiI/TaIAj5xu2tI/AAAAAAAAAic/qEIJ6Cj_Qfs/s320/taefia.jpg" width="320" /></a></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الإنسان كالبصلة من كثرة قشورها لا تعلم ما هو لُبّها، فكُلما أزحت قشرة رقيقة ظهرت تحتها قشرة أسمك منها حتى آيس البشر وباتوا يسمون ويصنفون البصل على حسب ألوان قشرته، وأرض منبته. كذلك هم البشر، لا يمكن الإشارة لهم إلا بهوياتهم ولا نستطيع الوصول إلى لُبهم، فذاتهم مجهوله، وأثوابهم معلومة، وعليه بات من المتعارف تصنيف الناس بحسب أفكارهم: شيوعيين، ليبراليين، أو أديانهم: مسلمين، مسيحيين، أو أعراقهم: قوقازيين أو صينيين. فهذا <span style="color: blue;">«</span>الإنسان<span style="color: blue;">»</span> ليس صورة مادية كالبدن ولا جنبة روحية فقط بل هو كيان متميّز ناتج من اختلاط الإثنين ما يعطي له التفرد في وسط هذا العالم الذي يموج بالبشر ويضفي عليه هويته، ودونها فلن يكون إلا نسخة كربونية مكررة عن الآخرين.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">لا يمكن لأي إنسان أن يعيش في أي محيط إذا فقد هويته وتنازل عنها، فهو بذلك يتنازل عن <span style="color: blue;">«</span>إنسانيته<span style="color: blue;">»</span> التي يُشار لها من خلالهما، ومصيبة أن تكون المطالبة هي بمسخ الهوية أو فقد الذات، ومصيبة أكبر منها هو إضاعفها لحساب تقوية هويّة أخرى، فأكبر خطأ في مسألة الوطن و الوطنية هو أن تتنازل مكونات هذا الوطن عن ذواتهم ، لايوجد شيء <span style="color: blue;">«</span>يَضعُف<span style="color: blue;">»</span> ليقوى شيء آخر إلا في المفاهيم البائدة ، هذا الضعف تعريفه الوحيد هو الهزيمة، و من ينهزم في وطنه و أرضه ومجتمعه، ما هي فائدته؟</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">تمثل الطائفة أو الفئة التي ينتمي لها الإنسان إحدى أهم هوياته، إلا أنّ مفهومها تعرّض لضربات عديدة بالتفسير وفق رؤى شخصية غالبها هي رؤى إقصائية ترى فيها طرفًا يقف في مقابل الوطن أو ندًا للوطنية بمعنى الإنتماء أو الولاء كما هو دارج على الألسن، وفي خضم ذلك يتم اهمال أهم نقطة في هذه المسألة وهي أن المجتمع الذي يقصي مكوناته يفقد هويته وفقدانها يعني تحوله لمسخ لا يملك قيمة بين باقي المجتمعات. فالطائفية قيمة إيجابية في معناها الصحيح، أما حين يتم تفسيرها سلبيًا فإن القيمة التي تُعطى لها نابعة من هذا التفسير لا منها هي ذاتها.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الطائفية التي تُطرح هي أن يصبح ميزان الحكم بناء على <span style="color: blue;">«</span>الفئة / الطائفة/ الأصل<span style="color: blue;">»</span> ، حين يتم إدخال هذه التصنيفات المذكورة في إطلاق أحكامٍ على الآخرين تُعتبر مبررًا لإقصائهم، أو إبعادهم طالما انتموا لها، أو بجعل التقييم لأي شخص نابع من النظرة الخاصة بهذه الفئة بغض النظر عن فكره و عمله و أثره الإيجابي. هذا المفهوم المطروح يختزل السلبية في كلمة الطائفة وهي لا تتحملها، كما أنّ الوطنية ذاتها يمكن اعتبارها طائفية بهذا المعنى إذا كانت لا تقوم إلا على عزل وإضعاف كل إنتماءٍ آخر يشارك الوطن، بتصورهم.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الوطن لا يتعارض مع الطائفة ، و لا خدمة الوطن تتعارض مع الطائفة احتفاظ كل فئة بتفردها هو الذي يعطي القوة للمجتمع لأنه يثبت أنه مجتمع قادر على احتواء الجميـع دون أن يحارب طرف أو يقصي طرف ، هذا يعني أنه مجتمع حي قادر على مواجهة كل عقبة أمامه و ليس مجتمعًا جامدًا ميتًا، فاعتزاز كل فرد بهويته طبيعة إنسانية، لماذا نحول هذه الجنبة إلى رمح نتصوره يطعن بظهر الوطن؟</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">حين تصبح الطائفة <u>فوق </u>الوطن لا <u>معه</u>، أو حين يكون الوطن مجرد أرض نمارس عليها إقصائنا و نحارب مكونات المجتمع باسمه حينها تتحول لرمح أما دونها فلا.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">هذا المجتمع الأمريكي<span style="color: red; font-size: x-small;">* </span>-كمثال- يستمد قوته من تعدده العرقي و من قدرته على احتواء كل أنواع البشر فيه رغم اختلاف أعراقهم وأديانهم وأفكارهم. يجب علينا أن نتعلم منهم كيف نحول الطائفة إلى عنصر تعزيز للوطن بدلاً من دفعها لخانة العداء له. في سنغافورة هناك 23 لغة تنبئ عن الإختلاف ولم يجبر أحد عن التخلي عنها!، فوجودها ليس المشكلة، إنما جعلها هدفًا لسهام التفرقة هي المشكلة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">من أساسيات مفهوم الوطن أنه غطاء قادر على استيعاب الجميع وهذه هي روحية القانون الذي ينادى بحرية التعبير والبحث العلمي و العقيدة، هذه الحريّة الثمينة التي يريدون انتزاعها بحجة أنها تتحول لخطر على المجتمع ومخطئ من يظن أنّ الحرية خطر، سلبيات الحرية إن وجدت تُعالج بمزيد من الحرية المسؤولة ولا تعالج بالقمع والتضييق والإقصاء وعين الريبة.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الطائفية لا تعني نكران الوطن، والاعتزاز بالمذهب لا يعني محاربة الآخرين، فمحاولة تخويف الناس من هذه الأمور أشد خطرًا من من هذا التخويف لأنه يقوم على الظن والإفتراض المسبق. نحن نقول لدينا هذا التراث العظيم و لدينا هذا الفكر الرائع و لدينا هذه المفاهيم العميقة تعالوا نضيفها لما يملكه الباقون لصنع مفهوم جديد يستوعب الكل دون حاجة لاسكات طرف على حساب طرف آخر.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الشخص الذي لا يملك هوية تميزه هو شخص خاوي من الدخل و حين يريد أن يتحد مع آخر يملك هوية و يدافع عنها سيكون بمثابة توقيع وثيقة الاستسلام له لأن الممتلئ يستولي على الفارغ، الذي يملك شيئا سيغلب الذي لا يملك شيئًا. هذا النوع من الطرح يخلق <span style="color: blue;">«</span>توحيدًا<span style="color: blue;">»</span> قسري لا <span style="color: blue;">«</span>وحدة<span style="color: blue;">»</span> وطنية، وما يتم فرضه غالبًا يرفضه الإنسان ولو بعد حين لأنه مجبول على الحرية والاقتناع بالفكر لا بالاجبار على فكر.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">وجود التنوع، و وجود هذه المكونات القائمة بذاتها هي التي تدفع لتطور المجتمعات و تقضي على الجمود فيها<span style="color: red; font-size: x-small;">**</span>.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">أما الوطنية فهي أن أربط هذه الأرض و هذا الوطن بهؤلاء جميعا بأن أشعرهم بالإنتماء لها، بان أشعرهم بأنهم فيها وعلى أرضها يملكون ذواتهم، أنهم أحرار وأن لهم وطن يكفل حريتهم هذا ما سيجعلهم يقدسون هذه الأرض و يدافعون عنها ويجعلونها حجر الزاوية في اعتقادهم. الإنسان يقدس قيمة الحرية بصرف النظر عن تعبيره لها، ويعشق ما يشعره بهويته و أنه كيان متميز وليس مجرد رقم مطلوب منه أن يتنازل عن كل ما يمثله لخلق صورة وهمية عن المجتمع.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">الوطنية هي أن أشعر الجميع بأنهم سواسيه في المعاملة، وأنّ الفارق بين المواطن و الآخر ليس هويته و ليس مذهبه وليس فكره أو أصله بل هي كفاءته، الكفاءة هي التي تحدد مقامه ودوره في المجتمع المدني وليس شيئ آخر، هكذا يُصنع التعايش، وهكذا يتم زراعة مفهوم الوطنية في نفوس الجميع، أما الشعارات عن <span style="color: blue;">«</span>الوحدة<span style="color: blue;">»</span> فهي وهمٌ لا يمكن للبشر أن يجعلوه مطبقًا يومًا ما.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><br />
</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span style="color: blue;">«</span> ..إن العودة إلى ثقافتي و الفقه الذي أنتهجه هي التي تمنحني شخصية إنسانية و تبدلني من محلي <span style="font-size: small;">[أي إنسان عامي]</span> إلى إنسان<span style="font-size: small;"> [بمعنى الكلمة]</span> ومن همجي إلى متحضر، ومن مفتقر إلى صاحب ثقافة، و من مقلد إلى مبتكر، و إلى إنسان أصيل .. <span style="color: blue;">»</span></span><span style="color: red; font-size: x-small;">***</span></div><br />
<span style="color: #999999;"><strong><u>ملاحظة:</u></strong> هذه مقالة قديمة لي، أعيد نشرها بعد إعادة صياغة بعض أجزائها.</span><br />
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ<br />
<br />
<span style="color: red;">*</span>راجع: <br />
<a href="http://safeed.blogspot.com/2008/10/blog-post_07.html">نجحوا هم وفشلنا نحن</a><br />
<br />
<span style="color: red;">**</span>راجع:<br />
<a href="http://safeed.blogspot.com/2009/05/i.html">البحث عن الوطنية I</a><br />
<br />
<a href="http://safeed.blogspot.com/2009/05/ii.html">البحث عن الوطنية II</a><br />
<br />
<div style="text-align: right;"><span style="color: red;">***</span> علي شريعتي</div></div>Safeedhttp://www.blogger.com/profile/18287936152036458156noreply@blogger.com11